Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Mikroblarga ultratovushning ta‟siri
. Ultratovush to‘lqinlari mikroorganizmlar 
kulturasiga ta‘sir qilib bosimda katta farq paydo qilib, hujayrani zararlaydi. Bir qism 
mikroblar tez o‘ladi, qolganlari kuchli mehanik silkinishga uchrab, natijada fiziologik 
jarayonlari buziladi. Sitoplazmasi eriydi, hajmi kattalashadi, hujayra devori yoriladi. 
Shunig uchun toksin, ferment va antigenlarni ajratib olishda ultratovushdan 
foydalaniladi. 
Mikroblarga elektor tokining ta‟siri.
Doimiy va o‘zgaruvchan elektor quvvati 
mikroblarga uncha kuchli ta‘sir qilmaydi. Yuqori to‘lqinli elektor toki mikroblarni 
o‘ldiradi. Bunda hujayra molekulalari tebranish natijasida mikrob o‘ladi. 
Mikroorganizmlarga magnit maydonining ta‟siri. 
Mikroblarda ham boshqa tirik 
mavjudotlar kabi magnitotropizm aniqlangan. Mikroblar geomagnit maydonining har 
qanday quvvatiga sezuvchan bo‘ladi. Bu esa mikroblarning morfologik, kultural va 
biokimyoviy xususiyatlarini o‘zgarishiga olib keladi. Hujayralar hajmi kattalashadi, 
uzun iplar hosil qiladi, zich oziqa muhitlarda pigmentsiz koloniyalar hosil qiladi 
(stafilokokk, ajoyib tayoqcha). Ba‘zan modda almashinuvi, virulentik o‘zgaradi 
antibiotiklarga chidamliligi ortadi va h. k.
Mikroblarga
gidrostatik bosimining ta‟siri.
108-110 a dan yuqori bosim oqsilni 
denaturasiyaga uchratadi, fermentlarni inaktivasiya qiladi, elektrolitik dissosiasiyani 
kuchaytiradi, suyuqliklar cho‘ziluvchanligini oshiradi, ba‘zan mikrob o‘ladi. Lekin 

---

27 
shunday barofil mikroorganizmlar borki yuqori bosimda yashaydi, ko‘payadi. Masalan 
dengiz va okean tublarida 113-116 amper bosimda mikroorganizmlarning rivojlanib
ko‘payishi aniqlangan.
Mikroblarga silkinishning ta‟siri.
Silkinish ta‘siri ko‘pincha bakteriyalarni 
o‘ldiradi (faqat viruslarni emas).