Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Fermentlarning xususiyatlari. 
Mikrob hujayrasida kechayotgan barcha 
jarayonlar fermentlarning aktivligiga bog‘liq. Fermentlar suvda, tuz, kislota, ishqor 
eritmalarida eriydi. Ularning molekulyar og‘irligi katta bo‘lib, elektr zaryadi bor. 
Fermentlar – oqsil kompleksidir. U kristall shaklida bo‘ladi. Ikki guruh fermentlar 
mavjud: oddiy va murakkab. Birinchisi bir komponentli – oqsil tashuvchi ya‘ni 
apoferment ikkinchisi oqsilsiz aktiv guruh – koferment deb ataladi. Ular alohida o‘z 
xolicha fermentativ xususiyatga ega bo‘lmaydi, faqatgina birikkan holdagina fermentlik 
xususiyatiga ega bo‘lishadi. Fermentlarning xarakterli xususiyatlaridan biri – maxsus 
ta‘sir etishidir. Ular maxsus kimyoviy yoki unga yaqin birikmalarga ta‘sir etadi. 
Masalan, laktaza sut shakari – laktozani parchalaydi, ureaza – mochevinani 
gidrolizlaydi,katalaza vodorod perikisini parchalaydi va h.k.
Hozirgi kunda 2000 dan ortiq fermentlar aniqlangan. 1961 yilda Birlashgan
Xalqaro bioximiklarning maxsus komissiyasi ishlab chiqqan klassifikasiyasi bo‘yicha
barcha fermentlar oltita sinfga bo‘lingan:
1) oksidoreduktazalar – vodorod va kislorodni o‘tkazuvchi, nafas olish, bijg‘ish
fermenti (oksidlanish - qaytarilish); 2) Transferazalar – tashuvchi fermentlar.Ular 
ayrim guruhlar, radikallar hamda atomlarni molekulalar orasida va ular ichida tashiydi. 
3) gidrolazalar - gidroliz reaksiyasini tezlashtiradi. Oqsil, yog‘ va uglevodlardagi suv
bo‘lakchalarini birlashtiruv chi yoki ajratuvchi fermentlar; 4) Liazalar- ikkibog‘lamli 
har xil birikmalar ni suv ishtirokisiz birlashtiruvchi yoki ajratuvchi fermentlar; 5) 
izomerazalar - organik birikmalarni ularning izomerlariga aylanishini amalga 
oshiruvchi fermentlar; 6) lipazalar- fermentlar. 
Bakteriya va zamburug‘larning fermentativ aktivligidan sanoatda sirka, sut, shovul, 
limon kislotalari, sut mahsulotlarini (pishloq, asidofilin, qimiz), tayyorlashda, vino, pivo 
tayyorlash va xalq xo‘jaligining boshqa tarmoqlarida keng foydalaniladi. 
Mikroorganizmlarning fermentativ jarayonlarini bilish, ularning turini aniqlashga 
imkon beradi, demak o‘z vaqtida kasalikka tashxis qo‘yishga yordam beradi.