«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

1. P ye r i k a r d kasalliklari 
1.1. Perikardit (travmatik, notravmatik) 
1.2 .Gidroperikard 
 2. M i o k a r d kasalliklari
2.1. Miokardit. 2.2. Miokardoz. 
2.3. Kardiofibroz. 2.4 .Kardioskleroz. 
 3. E n d o k a r d kasalliklari
3.1. Endokardit. 3.2 .Yurak nuksonlari. 
4. Q o n t o m i r l a r kasalliklari.
4.1. Ateroskleroz. 4.2. Arteriit. 4.3. Flebit. 
4.4. Tromboz. 4.5.Gipertoniya.
Perikardit 
(Pericarditis) - perikardning yallig’lanishi bo’lib, 
notravmatik va travmatik perikarditlar farqlanadi. Notravmatik 
perikardit shamollash, yuqumli kasalliklar, plevrit, pnevmoniya va 
boshqa kasalliklar oqibatida kuzatilsa, travmatik perikardit to’rqorin 
orqali tushgan o’tkir ferromagnit jismlarning jarohatlashi oqibatida kelib 
chiqadi. Perikardning yallig’lanishi gematogen yo’llar orqali yoki yot 
jismlar bilan birga tushgan mikroorganizmlar ishtirokida bo’ladi. 
Perikard bo’shlig’ida ko’p miqdorda ekssudat to’planishi yurakni qisib 
quyadi va oqibatda yurakning diastolik kengayishi, organizmni qon 
bilan ta’minlanishining yomonlashishiga sabab bo’ladi.
Notravmatik perikarditda asosiy kasallik belgilari va yurakning 
jarohatlanishi belgilari kuzatiladi. Travmatik perikardit paytida 
ko’pincha to’rqorinning jarohatlanishi belgilari, ishqalanish va 
suyuqlikning chayqalishi shovqinlarining eshitilishi, yurak tonlarining 
past eshitilishi, bo’yintiriq venasining qonga to’lishi, tananing pastki 
qismlarida shishlar paydo bo’lishi, kuchli bezovtalanish, tez-tez yotib 
turish, yelkadan og’riq berilganda hayvonning yotib qolishi kabi 
simptomlar xarakterli bo’ladi.
Diagnozning kriteriysi: birlamchi yuqumli va parazitar kasalliklar, 
travmatik retikulit, ishqalanish va shulqillash shovqinlarining eshitilishi, 
bezovtalanish, yurak tonlarining susayishi, neytrofilli leykositoz 
hisoblanadi. 
Perikarditni miokardit, miokardoz va endokarditlardan farqlash 
kerak. Ularda perikardial shovqinlar kuzatilmaydi. 
Perikarditni davolashda uning kelib chiqish sababi va davolashning 
iqtisodiy samaradorli e’tiborga olinib, asosan notravmatik perikarditlar 
davolanadi. 

---

49 
Notravmatik perikarditda davolash asosiy kasallikni yo’qotish va 
yurak ishini maromlashtirishga karatilgan bo’ladi. Rasiondagi hajmli 
oziqalar va suv berish kamaytiriladi. To’plangan ekssudatni qayta 
so’rdirish maqsadida siydik haydovchi preparatlar, yurak ishiga ta’sir 
etuvchi dorilar, kofein, glyukoza, antibiotik va sulfanilamidlar tavsiya 
etiladi. 
Yurak ishiga ta’sir etuvchi dorilardan