«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

 
Belgilari
. Ishtahaning yo’qolishi, og’iz shilliq pardasining qizarishi, 
ko’tarilishi va og’riqli bo’lishi, oziqani qabo’l qilish va yutishda 
qiynalish, og’izdan so’lak oqishi va oriqlash kuzatiladi. 
Davolash
.
 
Og’iz bo’shlig’i kuniga 1-2 martadan 0,1%-li kaliy 
permanganat eritmasi bilan chayqaladi va yodgliserin malhami bilan 
ishlanadi.
 
Jig’ildonning yallig’lanishi 
(Ingluvitus) - nisbatan katta yoshdagi 
tovuq, kurka, sesarka va kaptarlarda ko’pchilik yuqumli kasalliklarning 
asorati sifatida uchraydi. 
 
Sabablari
. Parrandalarga uzoq muddat davomida buzilgan va 
chirigan oziqalar (buzilgan go’sht, baliq uni, mog’orlagan don, barda va 
boshqalar) berilishi, mineral o’g’itlarning oziqaga tushishi hamda 
parrandalarning chiqindi suvlar bilan sug’orilishi, ayrim hollarda 

---

196 
jig’ildonga mix, igna va mayda shisha siniqlarining tushishi, mineral 
moddalar va vitaminlar yetishmovchiliklari jig’ildon yallig’lanishini 
chaqiradi.
 
Belgilari
. Umumiy holsizlanish, ishtahaning pasayishi yoki 
yo’qolishi, 
jig’ildonning 
yumshoq 
qonsistensiyada 
bo’lishi, 
paypaslaganda og’izdan chirigan hid kelishi yoki ko’kimtir-sarg’ish 
rangli suyuqlik oqishi kuzatiladi. Yuqumli tabiatdagi ingluvitlarda (o’lat, 
holera) va zaharlanishlarda nisbatan kuchli darajadagi holsizlanish, toj 
va sirg’alarning ko’karishi kuzatiladi va aksariyat hollarda parranda 
halok bo’ladi.
 
Tashxisi
. Anamnez ma’lumotlari, klinik belgilari, patalogoanatomik 
o’zgarishlar va jig’ildon massasini toksikologik tahlildan o’tkazish 
natijalari e’tiborga olinadi. 
Davolash
. Ingichka zond yoki rezina shlanglar yordamida 0,05%-li 
kaliy permanganat, 0,1%-li etakridin loktat, 2%-li borat kislotasi yoki 
5%-li natriy gidrokorbanat eritmalari bilan jig’ildon yuviladi va kun 
davomida 1%-li tanin, 0,5%-li natriy salisilat yoki 0,1%-li xlorid 
kislotasi eritmalari bilan sug’oriladi.