Verstkaerbook indd

2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Аҳоли сони 
(минг киши)
152,3 154,1
156,1
157,7 159,5 160,3 161,4 162,8 164,7 166,6
Корхоналар 
сони
1024
1213
1244
1404
1608
2387
2615
2585
2655
2615
шу жумла-
дан саноат 
корхоналари 
87
87
85
85
94
94
96
87
110
120
Агар ҚМЧни йиғиб олиш хизматини кўрсатиш ҳудудини босқичма-босқич 
кенгайтириш режалаштирилаётган бўлса, ҳудудий бўлинмаларни гуруҳларга ажратиш 
керак ва уларда хизмат кўрсатишни жорий қилиш жадвалини ишлаб чиқиш лозим 
бўлади. 
Ундан сўнг эса белгиланган ҳудудда чиқиндиларни бошқариш борасида мавжуд 
аҳволни ўрганиш натижаларини кўрсатиш керак бўлади.
Мисол: Янгийўл туманида қаттиқ маиший чиқиндиларни бошқариш соҳасида 
бугунги холат:
Туман ҳудуди катта. Айрим қишлоқларда илгари ҚМЧни йиғиш ва ташиш 
хизмати умуман кўрсатилмаган. Қолаверса, улар ахлат ташланадиган полигондан 
(Кирда) жуда узоқда жойлашган. Янгийўл шаҳри – туманнинг марказий қисми 
саналади. Бугунги кунда ҳокимиятнинг ободонлаштириш бўлими ҚМЧни йиғиб олиш 
борасида жаъми 6 та маҳаллага хизмат кўрсатади. Қолган 6 та маҳалла бу ишни 
ўз кучи билан амалга оширади..
Эски Қовунчи қишлоғи аҳоли зич яшайдиган ҳудудлардан бири. Бу ерда 23560 
нафар киши истиқомат қилади. Гулбаҳор қишлоғи ва Янгийўл шаҳри билан 
чегарадош. Қишлоқ билан (Кирда) чиқинди полигони ўртасидаги масофа 3 км, 
қишлоқда кўп қаватли уйлар йўқ. ҚМЧни йиғиб олиш маҳалла қўмиталари кучи 
билан амалга оширилади, ва бу ишлар бўйича қатъий жадвал йўқ. 
Худди шундай аҳвол бошқа аҳоли пунктларида ҳам кузатилади. 

---

15
Ушбу қисмда белгиланган туман (шаҳар, қишлоқ) маъмуриятида ҚМЧни бошқариш 
учун масъул тузилмалар, уларнинг юридик мақоми, қандай асосда фаолият юритиши, 
қандай қўшимча иш билан шуғулланиши, зиммасидаги вазифани бажариш учун қандай 
техника воситаларига эга экани, молиявий таъминоти ва солиқ тўлаш тартиблари 
ҳақида ахборот келтирилган. Махсус техника паркини инвентаризация қилиш, масъул 
ишчиларнинг функционал вазифаларни кўриб чиқиш, ҚМЧни йиғиб олиш бўйича 
юридик ва жисмоний шахслар билан шартномалар рўйхатини тузиш, амалдаги 
шартномалар асосида ҳар йилги тушум миқдорини аниқлаш керак. 
ҚМЧни йиғиб олиш борасида ишлатилаётган тизимни таҳлил этиш (қанча 
хўжаликка хизмат кўрсатилмоқда, қанчасига сигнал тизими ва қанчасига контейнер 
тизими орқали ва ҳ.к.); Амалдаги тарифлар бўйича (маҳалла, туман ва қишлоқда) ва 
хизмат истеъмолчилари категорияси бўйича (жисмоний ёки юридик шахс, тижорат 
ва бюджет ташкилотлари ва ҳ.к.) ахборот йиғиш; Хизмат учун тўлов тизими ва унинг 
самарадорлигини таҳлил қилиш зарур.
Район ёки қишлоқда ҚМЧни йиғиб олиш бўйича ишлаётган ташкилотларга, 
ободонлаштириш бўлимларига, ёрдам бериш орқали ҚМЧни бошқариш тизимини 
яхшилаш имкониятларини ўрганиш. Масаланинг ижобий ва салбий жиҳатларини 
атрофлича ўрганиш ва баҳолаш керак.