Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

ташкилий омилларда
корхоналар, тармоқлар ва умуман, иқтисодиѐт даражасида ишлаб чиқаришни 
ташкил этиш киради. Хусусан, корхоналарни мамлакатимиз ҳудудлари бўйича 
жойлаштириш, ҳам мамлакат ичида, ҳам чет мамлакатлар билан транспорт 

---

133 
алоқаларини йўлга қўйиш; корхоналарни ихтисослаштириш ва уларнинг 
кейинчалик 
кооперациялашуви; 
моддий-техника, 
энергия 
таъминоти, 
таъмирлаш хизмати кўрсатиш ва ҳоказолар катта аҳамиятга эгадир. Корхоналар 
ичида ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг яхшиланишига доир муҳим 
вазифалар қуйидагилардир: режалаштириш сифатини ошириш; ишлаб 
чиқаришни ташкилий-техник жиҳатдан тайѐрлашни ташкил этиш; янги техника 
ва технологияни ўз вақтида жорий қилиш; ишлаб турган асбоб-ускуналарни 
замонавийлаштириш; машиналар, механизмлар, асбоб-ускуналар, аппаратларни 
жорий ва капитал таъмирлашни таъмин этиш, шунингдек, корхона ичида 
моддий-техника таъминотини тўғри ташкил этиш. 
Барча ташкилий омиллар бир-бири билан мустаҳкам боғланган бўлиб, 
ишлаб чиқариш, меҳнат ва бошқарувни ташкил этишнинг ягона тизимини 
ҳосил 
қилади. 
Улардан 
тўлиқ 
фойдаланмаслик, 
турли 
ташкилий 
камчиликларнинг мавжуд бўлиши асосан иш вақтидан фойдаланишда ўз 
таъсирини кўрсатади. Иш вақтининг бекор сарф бўлиши меҳнат ва ишлаб 
чиқаришни ташкил этишдаги камчиликлар оқибати бўлиб, меҳнат 
унумдорлигини пасайтиради, иш вақти бекор сарф бўлишини қисқартириш эса 
меҳнат унумдорлигининг ортишини таъминлайди. 
Ташкилий омиллар тизимида кадрлар таркибининг яхшиланиши - 
бошқарув ходимлари сонининг нисбий қисқариши ва саноат - ишлаб чиқариш 
ходимлари умумий сонида ишчилар салмоғининг, булар орасида эса асосий 
ишчилар салмоғининг ортиши муҳим ўрин тутади. Саноат - ишлаб чиқариш 
ходимлари умумий сонида ишчилар салмоғи қанчалик юқори бўлса, битта 
ходимга тўғри келадиган меҳнат унумдорлиги ҳам шунчалик юқори бўлади.