Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Boshqaruv tizimining pog‘analiligi. Odatda istalgan tashkilot bir necha obyektlardan iborat murakkab kompleks bo‘lib, ulaming o‘zi ham boshqamv jarayoni va qismlaridan tashkil topgan. Shu bois ham kompleksning kelishilgan holda ishlashi uchun qo‘shimcha boshqarish qismi kiritiladi. U boshqa boshqarish qismlari va boshqariluvchi jarayonlar(lokal boshqarish tizimlari kabi) harakatlarini muvofiqlashtiradi, ular faoliyatini kompleksning umumiy maqsadlarini bajarishga yo‘naltiradi. Ancha murakkab tuzilishli boshqaruvchi jarayonlarda boshqarish qismi ko‘p darajali tuzilmaga ega boTishi mumkin. Bu ko‘plab boshqamv tizimlari uchun xos xususiyatdir.




74


2 - bob. AKTning boshqaruv tizimida tutgan o‘mi


Odatda obyektning boshqarish qismida boshqarishning oliy,
o‘rta, quyi darajasi farqlanadi(2.11 - rasm). Ulardan har biri o‘z
funksiyalari to‘plami, kompetentsiya darajasi bilan izohlanadi va
tegishli axborotlarga muhtoj bo‘ladi.
oliy darajasi)


(Boshqaruvning





2.11 - rasm. Boshqarish darajalarining o‘zaro ta’siri.
Boshqarishning yuqon darajasida strategik boshqarish, tashkilot vazitàsi, boshqarish maqsadlari, uzoq muddatli rejalari, ularni amalga oshirish strategiyasi belgilanadi. Boshqarishning o‘rtacha darajasi - texnik boshqaruv darajasi hisoblanadi.
Bunda taktik rejalar tuziladi, ularni amalga oshirish nazorat qilinadi, resurslar kuzatib boriladi va hokazo. Boshqaruvning quyi darajasida tezkor boshqaruv, rejasi ya’ni, hajm taqvim(kalendar) rejalari bajariladi, tezkor nazorat va qayd etish amalga oshiriladi.
Boshqarish darajasi (boshqaruv faoliyat turi) hal etiladigan masalaning murakkabligi bilan belgilanadi. Masala qanchalik murakkab bo‘lsa uni hal etish uchun shunchalik yuqori darajadagi boshqaruv talab etiladi. Bu o‘rinda shuni nazarda tutish kerakki, ohista( tezkor) hal etishni talab etuvchi oddiy masalalar nisbatan ko‘p yuzaga keladi. Demak, ular uchun tezkor qaror qabul qilinadigan, nisbatan quyi boshqaruv darajasi qabul qilinadi. Boshqaruv paytida shuningdek, qabul qilinadigan qarorlami amalga oshirish




§ 2.4. Boshqaruv tizimi


75


dinamikasini ham hisobga olish zarur. Bu hol boshqaruvga vaqtinchalik omil nuqtyi nazaridan qarash imkonini beradi.