Vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika

I BOSQICH:

Bu erda:

Nazorat guruhidagi talabalar soni - n =32; Tajriba–sinov guruhidagi talabalar soni - m =34. b – tajriba boshida olingan ma’lumot;

o – tajriba oxirida olingan ma’lumot;

_{x }  ^xiⁿi _;

n

_{y  } y_im_i

m
(1)

x_б 

1

32  (6  5  23 4  50 3)

_ 1

32  (30  72 150)

 ²⁵²  3,18.

32

y_б 

1

34  (4 5  26  4  44 3)

_ 1

34  (20  84 132)

 ²³⁶  3,18

34

Samaradorlik koeffitsienti

 _b= x_b : u _b = 3,18 : 3,18= 1

x
S² 

¹  (6 (5 - 3,18)²  23 (4 - 3,18)²  50  (3- 3,18)² ) 

32

 ¹  (6 1,82²  23  0,82²  50  (-0,82)² ) 

32

¹  (13,8 15,2  33)  ⁶⁷  0,84

32 32

Standart og‘ish kattaligini (4) formula bo‘yicha hisoblaymiz:
^Sx^{q   0,91}

 ¹ (4(5 - 3,18)²  26(4 - 3,18)²  44(3 - 3,18)² ) 

34

¹  (4 1,82²  26  0,82²  44  (-0,82)² 

34

 ¹  (9,24 17,16  29,04)  ^55,44  0,74

34 34

S_y  

 0,86

O‘rtacha qiymatlar aniqlanish ko‘rsatkichlari:

S
C_x  ^x

_ 0,91 _

8,88  3,18 100%

91

28,3
 3,22%

y
S

C_y 

_ 0,86 _

8,63,18 100%

86

27,3

 3,15%

Bosh to‘plamning noma’lum o‘rta qiymatlari uchun ishonch oraliqlari quyidagicha aniqlandi:

a [3,18  (^1,96 )  0,9]  2,98

^x 8,88

a [3,18  (^1,96 )  0,91]  3,38

^x 8,88

a [3,18  (^1,96 )  0,86]  3,0

^x 8,88

a [3,18  (^1,96 )  0,86]  3,36

^x 8,88

Ushbu hisoblarni tajriba oxirida qanday natijalarga ega ekanligini qarab chiqamiz:

x_o 
y 

¹  (18  5  24  4  32  3)  1: 34  (90  96  96)  ²⁸²  3,81

34 34

¹  (5  5  23  4  49  3)  1: 32  (25  92 147)  ²⁶⁴  3,42

32 32

  ^xб  ^3,81  1,12

nisbiy o‘sish.

у

б
^б 3,42
Demak, tajriba guruhi nazorat guruhiga nisbatan tajriba oxirida 1,12 barobar (12 %) yuqori ko‘rsatkichga ega bo‘ldilar.

Agar tajriba boshiga nisbatan taqqoslaydigan bo‘lsak: Tajriba guruhida

  ^xo  ^3,81  1,19

samaradorlikka erishildi.

у

б
^m 3,18
Nazorat guruhida

  ^xo  ^3,42  1,07

samaradorlikka erishilgan.

у

б
ⁿ 3,18

x
S² 

¹  (18  (5 - 3,81)²  24  (4 - 3,81)²  32  (3 - 3,81)² ) 

34

 ¹  (18 1,41  24  0,03  32  0,65) 

34

¹  (25,38  0,72  20,8)  ^46,9  0,63

34 34

S_s  

 0,79

y
S² 

¹  (5 (5 - 3,42)²  23 (4 - 3,42)²  49  (3- 3,42)² ) 

32

 ¹  (18 2,49  24  0,33  32  0,17) 

32

¹  (44,82  7,92  5,44)  ^58,17  0,78

32 32

S_y  

 0,88

O‘rtacha qiymatlar aniqlanish ko‘rsatkichlari:

S
C_x  ^x

y
S

C_y 

_ 0,79 _

8,60 3,18100%
_ 0,88 _

8,77 3,42 100%

79


27,34
88


29,99
 2,88%
 2,93%

a [3,81 (^1,96 )  0,82]  3,32

^y 3,22

a [3,81 (^1,96 )  0,82]  4,30

^y 3,22

a [3,42  (^1,96 )  0,77]  2,93

^y 3,04

a [3,42  (^1,96 )  0,77]  3,91

^y 3,04

Endi ushbu natijalarni styudent statistikasi formulasi orqali tekshirib, xulosalar chiqaramiz.

х_б  х_о


S

S
T 

Tajriba guruxi:

2

х_б

n

2

• 
  х_о
  

n

x_b=3,18 va x₀ =3,81

 _t =1,19 samaradorlik koeffitsienti.
0,63 0,63

T_m 

 _1,47  _0,14  4,5

34

T_t q=4,5 >1,96 . Demak, N₁ gipoteza qabul qilinadi.

Nazorat guruxi:

u_b=3,18 va u₀=3,42

_n q= 1,07 samaradorlik koeffitsienti.

0,39 0,39

T_н 

   0,88

1,41 ^0,44

34

T_n = 0,88 < 1,96 bo‘lib, N₀ qabul qilinadi.

Demak, tajriba-sinov guruhida olib borilgan mustaqil ta’lim olish faoliyatini faollashtirishga asoslangan texnologiya nazorat guruhida olib borilgan an’anaviy mashg‘ulotga nisbatan samarali ekanligi tasdiqlandi.

3.3-jadval Talabalar bilim va malakalarining samaradorlik ko‘rsatkichlari

№	Ko‘rsatkichlar	Tajriba-sinov guruhi		Nazorat guruhi
		Tajriba boshida:	Tajriba oxirida	Tajriba boshida:	Tajriba oxirida
1.	O‘rtacha arifmetik qiymat (x, y)	3,18	3,81	3,18	3,42
2.	Samaradorlik ko‘rsatkichi ()	1,19		1,07
3.	O‘rtacha qiymat ishonch oralig‘i ( ax , ay )	2,98; 3,38	3,32; 4,30	3,0; 3,36	2,93; 3,91
4.	O‘rtacha qiymat standart xatolik (Sx, Sy)	0,91	0,79	0,86	0,88
5.	Aniqlanish ko‘rsatkichi (Sx, Sy)	3,22%	2,88%	3,15	2,93%
6.	Styudent statistikasi (T)	4,5		0,88
7.	Ko‘rsatkichlar xulosasi	N1 gipoteza qabul qilinadi.		N0 gipoteza qabul qilinadi

Olib borilgan tajriba natijalarining tahlili shuni ko‘rsatdiki, tajriba guruhi natijalari (nazorat guruhi bilan taqqoslanganda) (3.3.-jadval) 1,12 (12%) barobar yuqori ko‘rsatkichga olib keldi va pedagogik tajriba-sinov natijalariga ko‘ra tavsiya qilingan mustaqil ta’lim olish faoliyatini faollashtirish asosida bo‘lajak rassom-o‘qituvchilarning ijodiy tayyorgarlik sifat va samaradorligini

oshirish texnologiyasi samarador ekanligi tasdiqlandi. Jadvaldan ko‘rinmoqdaki, tajriba boshida tanlangan tajriba-sinov va nazorat guruhlarida talabalarning ijodiy tayyorgarlik darajasi qariyb bir xil (eng yuqori: TSG–7,6; NG–5,4%; yuqori: TSG–29,1; NG-35,1%; o‘rta TSG–63,3; NG-59,5%) ko‘rsatkichdan iborat.

Tajriba oxirida, ya’ni biz ishlab chiqqan talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyatini faollashtirishga asoslangan texnologiya asosida talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyati faollashgach talabalarning ijodiy tayyorgarlik darajasining “eng yuqori” va “yuqori” ko‘rsatkichlari yig‘indisining o‘rtacha qiymati 12 foizga oshdi (eng yuqori - 6,4% dan–24,3% ga; yuqori - 29,1% dan- 32,5% ga).

Talabalar bilimlarining samaradorlik ko‘rsatkichlarining natijalari hamma bosqichlar uchun jadvallarda keltirilib, ularni o‘zaro bir-biri bilan taqqoslanildi.

Uchinchi bob bo‘yicha xulosalar

O‘tkazilgan pedagogik shakllantiruv tajriba-sinov natijalari quyidagi xulosalarni chiqarish imkonini yaratdi:

1. 
   Oliy pedagogik ta’limi tizimida “Rangtasvir” fanidan “Tasviriy san’at va muxandislik grafikasi” bakalavriat ta’lim yo‘nalishi talabalarining ijodiy tayyorgarligini ularning mustaqil ta’lim olish faoliyatini samarali tashkil etishga asoslangan texnologiyaning pedagogik samaradorligi tajribaviy ta’limlar jarayonida aniqlandi.
   
2. 
   Shakllantiruvchi tajriba-sinov ishi natijalari tasdiqlamoqdaki, bo‘lajak rassom-o‘qituvchilarning ijodiy tayyorgarlik sifati ularning mustaqil ta’lim olish jarayonida mustahkamlanadi, rivojlanadi. Mustaqil ta’lim – ularning tasviriy bilim va malakalarga asoslangan professional tayyorgarligining asosini tashkil etadi.
   
3. 
   Tajriba - sinov natijalari matematik statistika metodida tekshirildi, qiyoslandi va tajriba - sinov guruhi talabalarining ijodiy tayyorgarlik darajasi
   

ko‘rsatkichlari nazorat guruhiga nisbatan yuqori 12% yuqori bo‘lganligi tasdiqlandi.

4. 
   Tajriba - sinov natijalari bo‘lajak rassom-talabalarning ijodiy tayyorgarlik sifatining oshganligini, ularda talabalar tasvirlash bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantirish sifatining statistik tavsifini ko‘rsatuvchi jadvalda ifodalandi.
   

XULOSA VA TAVSIYALAR

Fan va pedagogik texnologiyalar taraqqiyoti jadallashgan bozor iqtisodiyoti sharoitida faoliyat ko‘rsatuvchi yuksak malakali, raqobat-bardosh ijodkor mutaxassislar, xususan rassom-pedagoglar tayyorlashning muhim omillaridan biri oliy pedagogik ta’lim tizimida ta’lim olayotgan bo‘lajak rassom-talabalarning o‘quv ijodiy tayyorgarlik sifatini oshirishdir.

Ilmiy bilimlar murakkabligi va hajmining oshib borishi sharoitida oliy maktabda ta’lim mazmunini modernizatsiya qilish va ta’lim-tarbiya jarayoniga pedagogik va axborot texnologiyalarini joriy qilishi zarur bo‘ladi. Buning uchun esa ta’limga yangi, didaktik jihatdan o‘zini oqlaydigan metodlar, shakllar va vositalarni joriy qilish, an’anaviylarini takomillashtirish zarur.

O‘tkazilgan tadqiqotlar natijasida quyidagi asosiy xulosalarga kelindi:

1. 
   Olib borilgan ilmiy izlanishlar, muammo bo‘yicha ilmiy-uslubiy va me’yoriy adabiyotlarni tahlil qilish, xozirgi zamonda oliy pedagogik ta’limi tizimida bo‘lajak rassom-talabalarning mustaqil o‘quv faoliyatini tashkil qilish, mustaqil ijodiy tafakkurini rivojlantirish muammo-sining mavjud holatini o‘rganish bo‘yicha olib borilgan tasdiqlov pedagogik - sinov ishlari tasdiqlamoqdaki, birinchidan, o‘quv ijodiy tayyorgarlik rassom-talabalarning kasbiy layoqatliligi (kompotentlik)ni ko‘rsatuvchi sifatlaridan biri bo‘lib, ta’lim jarayonida egallangan ijodiy bilim, malaka va ko‘nikmalar, ijodiy tafakkur va fazoviy tasavvurlar uning komponentlaridir; ikkinchidan, bo‘lajak rassom- talabalarning ijodiy tayyorgarligini takomillashtirishda ularda fazoviy tasavvur
   

va ijodiy tafakkurni shakllantiruvchi - rangtasvir bo‘yicha mustaqil ta’lim muhim rol o‘ynab, auditoriyadan tashqari mustaqil ishlarni bajarish ularning professionallik tayyorgarligini ta’minlaydi.

2. 
   Oliy o‘quv yurtlarida talabalarning bilish faoliyatini rivojlantirishda mustaqil ta’lim, xususan auditoriyadan tashqari mustaqil ishlar muhim axamiyatga ega bo‘lib, ularni tashkil etish talab darajasida emas.
   
3. 
   Oliy pedagogik ta’limi tizimida bo‘lajak rassom-talabalarning ijodiy tayyorgarligini takomillashtirish rangtasvir bo‘yicha mustaqil o‘quv faoliyatini tashkil qilish bilan bog‘liq jarayon bo‘lib, buning uchun qo‘yidagi vazifalarni echish zaruriyatini ko‘rsatdi:
   

• 
  oliy pedagogik ta’lim tizimida bo‘lajak rassom-talabalarni o‘quv ijodiy tayyorlash nazariyasi va amaliyotining hozirgi holatini o‘rganish;
  
• 
  zamonaviy pedagogik amaliyotda rassom-talabalarning ijodiy ish faoliyatida o‘quv ijodiy tayyorgarlikning o‘rni va ahamiyatini aniqlash;
  
• 
  bo‘lajak rassom-talabalar egallashi lozim bo‘lgan badiiy bilim, malaka va ko‘nikmalarning zamonaviy mazmunini aniqlash;
  
• 
  bo‘lajak rassom-talabalarning o‘quv ijodiy tayyorgarligini takomillashtirish (ularda badiiy bilim, malaka va ko‘nikmalarni shakllantirish, tasvirlash madaniyatini tarbiyalash) mazmuni, shakli va metodikasini ishlab chiqish;
  
• 
  rangtasvir o‘qitishda interaktiv usullarni qo‘llash va uning samaradorligini pedagogik tajriba-sinov ishlari vositasida aniqlash.
  

4. 
   Hozirgi zamon sharoitida raqobatbardosh rassom-pedagog mutaxassislar tayyorlashda zamonaviy talablarga binoan ta’lim jarayonini tashkil etishning birdan-bir muhim sharti talabalarning mustaqil o‘quv faoliyatini faollashtirish hisoblanadi.
   
5. 
   Tadqiqot jarayonida mustaqil ta’lim olish tizimi yaratildi. U mustaqil ta’lim olish mazmuniga bog‘liq jarayon bo‘lib, mustaqil ta’lim materiallarini ishlab chiqish (qo‘shimcha adabiyotlar sifatida nashr etilgan adabiyotlar, audio, video, kompyuter dasturlari, multimedia va internet tizimlari axborotlaridan
   

foydalanish uchun) ta’lim beruvchi faoliyati bilan bog‘liqdir. Mustaqil ta’lim olishda o‘qituvchi va talaba muloqoti asosiy omil bo‘lib, tadqiqot jarayonida talabalarning mustaqil ta’lim olish tizimi ishlab chiqildi.

6. 
   Mustaqil ta’lim bo‘lajak rassom-pedagoglarning o‘quv ijodiy tayyorgarlik darajasini oshirish omili bo‘lib, uni samarali tashkil etish mustaqil ta’lim materiallarini ishlab chiqishga modulli yondoshuvni talab etadi. Mustaqil ish materiallari – mustaqil ta’lim olish tizimining asosiy bo‘g‘ini bo‘lib, ularning tulaqonliligi va amaliyligi ko‘p jihatdan o‘quv jarayoni samaradorligini belgilaydi. Tadqiqot davomida mustaqil ish materiallarini tayyorlashda modul usuli ishlab chiqildi.
   
7. 
   “Rangtasvir” fanidan “Tasviriy san’at va muxandislik grafikasi” bakalavriat ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun taklif qilingan talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyatini faollashtirish asosida ularning o‘quv ijodiy tayyorgarlik sifat va samaradorligi oshganligining ishonchliligi matematik statistika metodi yordamida tekshirildi va tasdiqlandi.
   
8. 
   Mashg‘ulotlarning taklif qilingan turlari va mazmuni talabalarning bilim darajasini sezilarli darajada oshirdi. Tajriba guruhi talabalari o‘zlashtirishining sifat ko‘rsatkichi nazorat guruhiga nisbatan 10% yuqori bo‘ldi.
   
9. 
   Oldimizga qo‘yilgan maqsad va vazifalarga mos xolda nazariy va tajriba-sinov tadqiqotlarni o‘tkazish jarayonida, agar mustaqil ta’lim texnologiyasini qo‘llash miqyoslari, didaktik jihatdan ilmiy asoslangan talablar tizimiga mos kelsa ularni ta’lim tizimiga keng miqyoslarda qo‘llash yo‘li bilan talabalarning o‘quv ijodiy tayyorgarligi sifati va samaradorligini oshirish mumkin degan ishchi gipotezamiz tasdiqlandi.
   

Tadqiqotning ilmiy natijalari asosida oliy pedagogik ta’limi tizimida bo‘lajak rassom-pedagoglarning o‘quv ijodiy tayyorgarligini takomillashtirish bo‘yicha quyidagi ilmiy-amaliy tavsiyalar taklif etiladi:

• 
  oliy ta’lim tizimida bo‘lajak mutaxassislarning o‘quv ijodiy tayyorgarlik tuzilmasi va mazmunini zamonaviy talablari asosida modernizatsiya qilib borish;
  
• 
  oliy maktabda mustaqil ta’lim olishga bo‘lajak mutaxassislarning o‘quv ijodiy tayyorgarlik sifat va samaradorligini oshirish omili sifatida qaralib, uni uzviy va uzluksiz tashkil etishga e’tiborni kuchaytirish;
  

- talabalar mustaqil ta’limi (mustaqil o‘rganishga ishtiyoq va mustaqil ta’lim olish ko‘nikmasini shakllantirish) tizimini rivojlan-tirishga bag‘ishlangan ilmiy-amaliy konferensiyalar, seminarlar o‘tkazish;

- oliy o‘quv yurtlarida mustaqil ta’lim olishning axborot texnologiyalarini (xususan, masofali ta’lim texnologiyasini) ishlab chiqish va uzluksiz rivojlantirish chora tadbirlarini ishlab chiqish.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI

1. 
   O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI DAVLAT QONUNLARI
   
   1. 
      O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T.; O’zbekiston. 1992. 44 b.
      
   2. 
      O’zbekiston Respublikasining «Ta’lim to’g’risida»gi qonuni. -T.,1997 y. 3.O’zbekiston Respublikasining Kadrlar tayyorlash milliy dasturi.-T.,
      

1997y.

2. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTI I.A.KARIMOV FARMONLARI, FARMOYISH VA QARORLARI

   1. 
      O’zbekiston Prezidentining «O’zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasini tuzish to’g’risida»gi qarori. Xalq so’zi. 2002. 24 oktyabr.
      

3. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTI I.A.KARIMOVNING ASARLARI

1. 
   O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. - Toshkent.: “Uzbekiston”, 1992. - 43 b.
   
2. 
   O‘zbekiston Respublikasi Qonuni. “Ta’lim to‘g‘risida”. // Ta’lim va tarbiya. 1997. № 3-4. -33 -42 b.
   
3. 
   O‘zbekiston Respublikasi Qonuni. “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”. - Toshkent, “SHARQ”. 1997. - 63 b.
   
4. 
   O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Qarori. (1998.
   

№305). Oliy ta’lim to‘g‘risida Nizom. Oliy ta’lim me’yoriy hujjatlar to‘plami. Toshkent: «SHARQ». 2001. – 235 -258 b.

5. 
   O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Qarori. “Davlat ta’lim standartlari to‘g‘risida Nizom”. - T.: 1998.
   
6. 
   Karimov I.A. Barkamol avlod - O‘zbekiston taraqqiyotining poy- devori. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi IX sessiyasida so‘zlangan
   

nutq). T.: “O‘zbekiston”, 1997. 29 avgust.

VI . ASOSIY ADABIYOTLAR

1. 
   Abdirasilov S., Tolipov N., Oripova N. Rangtasvir. Toshkent. O‘zbekiston nashriyoti, 2006. - 142 b.
   
2. 
   Abdirasilov S., Azimov B. «Rangtasvir». Toshkent. Musiqa nashriyoti. 2011. - 168 b.
   
3. 
   Abdullaeva K.M. Maxsus fanlarni o‘qitish jarayonida bo‘lajak o‘qituvchilarning kasbiy bilim va ko‘nikmalarini shakllantirishning metodik asoslari. P.f.n dissertatsiya. Toshkent. 2006. - 186 b.
   
4. 
   Avliyakulov N.X. Zamonaviy o‘qitish texnologiyalari. -Toshkent, 2001.-66 b.
   
5. 
   Arxangelskiy S.I. Nekotorыe novыe zadachi vыsshey shkolы i
   

trebovaniya k pedagogicheskomu masterstvu. M.:3nanie. 1986. -30 s.

6. 
   Bakalavriat ta’lim yo‘nalishlarining namunaviy o‘quv rejalari. Ta’lim yo‘nalishi: 5110800 - “Tasviriy san’at va muxandislik grafikasi”. Toshkent, 2012.
   
7. 
   Bespalko V.P. Pedagogika i progressivnыe texnologii obucheniya. - Moskva: Prosveshenie, 1997. S.335.
   
8. 
   Boltaeva M.L. Fizika ta’limi jarayonida talabalarning mustaqil o‘quv faoliyatini rivojlantirish. P.f.n. ... dissertatsiya. Toshkent. TDPU. 2004. - 154 b.
   
9. 
   Bushlya A.K. O samoobrazovanie // Pedagogika. 1989. №2. - S. 17- 23.
   
10. 
    Gromseva A.K. Samoobrazovanie uchashixsya srednix proftexuchilish. -Moskva: Vыsshaya shkola. 1987. -102 s.
    
11. 
    Derajne YU. Mustaqil ta’lim olish tizimi. // Kasb-hunar ta’limi. 2001.
    

№ 6. - 10 -12 b.

12. 
    Zakinov E.I. Pedagogicheskie osnovы organizatsii samostoyatelnoy rabotы uchashixsya 6-8 klassov (matematika). Diss kand. ped. nauk.
    

T.: TDPU. 2001. - 156 s.

13. 
    Yo‘ldoshev J / Pedagogik texnologiya asoslari.-Toshkent. 2003.-146 6.
    
14. 
    Matchanov S. Umumta’lim tizimida adabiyotdan mustaqil ishlarni tashkil etish: Ped. fan. doktori ... dissertatsiya. - T.:TDPU. 1998. - 287 b.
    
15. 
    Muslimov N.A., Quysinov O.A. Kasb ta’limi o‘qituvchilarini tayyorlashda mustaqil ta’limni tashkil etish. Metodik qo‘llanma. Toshkent: TDPU. 2006. -46 b.
    
16. 
    Nishonova 3. Mustaqil fikrlashga o‘rgatish bo‘yicha trening. //J. Xalq ta’limi . 2000. -№1. -46-49 b.
    
17. 
    Nishonova 3. Mustaqil fikr rivojlanganligining psixologik mezonlari.
    

// Xalq ta’limi. 2001. - №1. -74 -76 b.

18. 
    Olimov KD., Ashurova S.YU., Urinov U.A. Zamonaviy ta’lim texnologiyalari. Toshkent, 2007. -87 b.
    
19. 
    Ochilov M. YAngi pedagogik texnologiyalar. - Karshi «Nasaf» 2000. - 80 b.
    
20. 
    Pirimjarov M.X. Oliy maktabda talabalarning mustakil ishlari samaradorligini oshirish.// Xalq ta’limi.2007.№4.-45-47 b.
    
21. 
    Saidov R. Geografiya darslarida o‘quvchilarning mustaqil ishlarini tashkil etish: Diss ped. fan. nom. T. 1983. -187 b.
    
22. 
    Sayidaxmedov N. Pedagogik texnologiyalar (nazariya va amaliyot): T.: “Moliya”. 2003.-172 6
    
23. 
    Slastyonin V.A. O modelirovanii obrazovatelnыx texnologiy. // Nauka i shkola. -2000.-№4. -S. 1-5 6.
    
24. 
    Talaba mustaqil ishini tashkil etish, nazorat qilish va baholash tartibi to‘g‘risida Namunaviy Nizom (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2005 yil 21 fevraldagi 34-sonli buyrug‘i).
    
25. 
    Tolipov U., Usmonboeva M. Pedagogik texnologiya: nazariya va amaliyot. Toshkent, «FAN».2005. -187 b.
    
26. 
    Tolipova J. Talabalarning mustaqil ta’limini tashkil etish. // Xalq ta’limi. 2002. №4. -51-54 b.
    
27. 
    Tolipov M., Isomiddinov S. Talabalarning mustaqil ishlarini tashkil
    

etish. // Xalq ta’limi. 2006. №2. -25-28 b.

28. 
    Universitetda talabalarning mustaqil ishlarini tashkil etish, nazorat qilish va baholash tartibi to‘g‘risida namunaviy Nizom. (Talabalarning mustaqil ishlarini tashkil etish bo‘yicha tavsiyalar). Toshkent: TDPU. O‘quv-me’yoriy hujjatlar. 2005. -18-44 b.
    
29. 
    Farberman B.L. Ilg‘or pedagogik texnologiyalar. - Toshkent. O‘zFA
    

«FAN». 2000. -127 b.

30. 
    Farberman B.JT., Musina R.G., Jumaboeva F.A. Oliy o‘quv yurtlarida o‘qitishning zamonaviy usullari. - Toshkent, 2002. - 192 b.
    
31. 
    Xalilov N. Mustaqil ta’lim shakllari. // Xalq ta’limi. 2002. № 5.-51-54 6.
    
32. 
    Husanboeva Q.P. Adabiy ta’lim jarayonida o‘quvchilarni mustaqil fikrlashga o‘rgatishning ilmiy-metodik asoslari. Ped. fan. dokt. ...
    

dissertatsiyasi avtoreferati. Toshkent. 2006. - 43 b.

39. 
    Avsiyan O.A. Natura i risovanie po predstavleniyu. - M.: Izobrazitelnoe iskusstvo, 1985.
    
40. 
    Antonov A.T. Aktivizatsiya samostoyatelnoy deyatelnosti studentov XGF v protsesse risovaniya s naturы // Metodicheskie ukazaniya po sovershenstvovaniyu uchebnogo protsessa v pedvuzax. - Vladimir: Izd-vo Vladimirskogo gos. un-ta, 1988. - S. 36-39.
    
41. 
    Arxangelskiy S.I. Uchebnыy protsess v vыsshey shkole, ego zakonomernыe osnovы i metodы: Uchebno-metodicheskoe posobie. - M.: Vыsshaya shkola, 1980.
    
42. 
    Babanskiy YU. K. Optimizatsiya protsessa obucheniya (obshedidakticheskiy aspekt) // Izbrannыe pedagogicheskie trudы. — M.: Pedagogika, 1989.
    
43. 
    Beda G.V. Osnovы izobrazitelnoy gramotы. - M.: Prosveshenie, 1989.
    
44. 
    Beda G.V. Jivopis. - M.: Prosveshenie, 1986.
    
45. 
    Bessonova V.N. Tvorcheskaya samostoyatelnaya rabota studentov kak formi- rovanie professionalnыx umeniy: Avtoref. dis. kand. ped. nauk. - L., 1986. - 18 s.
    
46. 
    Boos V.V. Samostoyatelnaya rabota po risunku kak sredstvo aktivizatsii uchebnoy i tvorcheskoy deyatelnosti studentov: Avtoref. dis kand.
    

ped. nauk. -M., 1991.

39. 
    Brыleva V.V. Formirovanie professionalnoy samostoyatelnosti stu- dentov vuza v protsesse izucheniya gumanitarnыx dissiplin: Avtoref. dis. ...
    

kand. ped. nauk. - Bryansk, 1999.

39. 
    Vasilev A.A. Jivopis natyurmorta: akvarel: Ucheb. posobie. - Kras- nodar: Kuban. gos. un-t, 1999.
    
40. 
    Vыgotskiy L.S. Pedagogicheskaya psixologiya. - M., Pedagogika,
    

1991.

39. 
    Galkovskaya I.V. Samostoyatelnaya poznavatelnaya deyatelnost
    

uchashixsya v sisteme modulnogo obucheniya: Dis.... kand. ped. nauk. - SPb., 1996.

39. 
    Gapon E.V, Pedagogicheskie usloviya povыsheniya effektivnosti samostoyatelnoy rabotы studentov: Avtoref kand. ped. nauk. - Kiev, 1991.
    
40. 
    Garunov M.G., Pidkasistыy P.I. Samostoyatelnaya rabota studentov. - M.: Znanie, 1978.
    
41. 
    Garunov M.G., YAxno O.I. Didakticheskie osnovы organizatsii samostoyatelnoy rabotы studentov na prakticheskix zanyatiyax. - M.: MVSO SSSR, 1991.
    
42. 
    Gelashvili N.I. Pedagogicheskie osnovы upravleniya samostoyatelnoy rabotы studentov v protsesse obucheniya. - Tbilisi: Tbilisskiy gos. un-t, 1988.
    
43. 
    Goncharov V.A., Malinochka E.G. Metod samostoyatelnogo izucheniya uchebnogo predmeta. Metodicheskie rekomendatsii uchashimsya. - Krasnodar: Izd-vo KubGU, 1991.
    
44. 
    Denisenko V.I. Risunok, jivopis, kompozitsiya: Uchebno- metodicheskoe posobie. - Krasnodar: Kuban. gos. un-t, 2001.
    
45. 
    Egorova N. M. Samostoyatelnыe rabotы studentov pedagogicheskogo vuza kak sredstvo modelirovaniya professionalnoy deyatelnosti: Avtoref. dis. ...
    

kand. ped. nauk. - Kazan, 1996.

39. 
    Ermakov A.JI., Galatenko N.A. Osnovы samostoyatelnoy rabotы studenta. - M.: MGTA, 1996.
    
40. 
    Ermilova N.YU. Modelirovanie situatsiy professionalnoy deyatelnosti
    

kak faktor formirovaniya tvorcheskoy samostoyatelnosti budushego spetsialista. Avtoref. kand. ped. nauk. - Volgograd, 2000.

39. 
    Jarova JI.B. Organizatsiya samostoyatelnoy uchebno-poznavatelnoy deyatelnosti uchashixsya (uch. posobie k spetskursu). - JL: LGPI, 1986.
    
40. 
    Jivopis: Ucheb. posobie dlya vuzov // N.P. Beschastnov, I.N. Stor i dr.
    

- M.: VLADOS, 2003.

V. QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR

1. 
   Zaika E.V. Psixologicheskie voprosы organizatsii samostoyatelnoy rabotы studentov v vuze: Ucheb. posobie. - Xarkov: XGU, 1991.
   
2. 
   Kapichnikova O.B. Organizatsiya samostoyatelnoy uchebnoy deyatelnosti studentov: Ucheb. posobie. - Saratov: Izd-vo Sarat. un-ta, 1991.
   
3. 
   Kareva D.F. Upravlenie protsessom formirovaniya samostoyatelnosti studentov kak uslovie professionalnoy podgotovki budushix uchiteley: Avtoref. dis.... kand. ped. nauk. - M., 1990.
   
4. 
   Kirser YU.M. Risunok i jivopis: Ucheb. posobie. - M.: Vыssh. shk.,
   

2000.

1982.

5. 
   Kuzin B.C. Psixologiya / Pod red. B.F. Lomova. - M.: Vыssh. shk.,
   

6. 
   Kurbanov A. Samostoyatelnaya rabota studentov v protsesse
   

podgotovki uchitelya: Dis dokt. ped. nauk. - CHardjou, 1993.

7. 
   Kucheryanu M.G. Samostoyatelnaya rabota studentov v vыsshix uchebnыx zavedeniyax Velikobritanii: Avtoref. dis. ... kand. ped. nauk. - YAroslavl, 1997.
   
8. 
   Metodы i formы organizatsii samostoyatelnoy rabotы studentov. Sb. nauch. tr. - Saratov: Izd-vo Sarat. un-ta, 1985.
   
9. 
   Metodы organizatsii samostoyatelnoy rabotы studentov universiteta: Sb. nauch. tr. - Krasnodar: Kuban. gos. un-t, 1987.
   
10. 
    Mixaylov A.M. Iskusstvo akvareli: Ucheb. posobie. - M.: Izobrazitel- noe iskusstvo, 1995.
    

11. 
    Naumchenko I.L. Samostoyatelnыy uchebnыy trud studentov. - Saratov: Izd-vo Sarat. un-ta, 1983.
    
12. 
    Nauchnaya organizatsiya truda i upravleniya v vыsshem uchebnom zavedenii. Voprosы organizatsii i upravleniya samostoyatelnoy rabotoy studentov: Sb. nauch. tr. - Tashkent: Izd-vo TashGU, 1980.
    
13. 
    Nechaeva T.A. Organizatsionno-pedagogicheskie faktorы aktivizatsii samostoyatelnoy rabotы studentov: Avtoref. dis kand. nauk. - SPb., 1992.
    
14. 
    Orlovskiy V.G. Metodы sovershenstvovaniya samostoyatelnoy rabotы uchashixsya. M.: MO RF IOO, 1996.
    
15. 
    Pidkasistыy P.I. Samostoyatelnaya deyatelnost uchashixsya. Didakticheskiy analiz protsessa i strukturы vosproizvedeniya i tvorchestva. - M.: Pedagogika, 1972.
    
16. 
    Pidkasistыy P.I. Samostoyatelnaya poznavatelnaya deyatelnost shkol- nikov v obuchenii: Teoretiko-eksperimentalnoe issledovanie. - M.: Pedagogika, 1980.
    
17. 
    Plagov I.M., Parubochaya T.I. Puti sovershenstvovaniya samostoyatelnoy rabotы studentov v vuze: Ucheb. posobie dlya un-tov, vtuzov, fak. povыsheniya kvalifikatsii prepodavateley. - CHelyabinsk: CHGPI, 1991.
    
18. 
    Puchkov A.S., Triselyov A.V. Metodika rabotы nad natyurmortom. - M.: Prosveshenie, 1989.
    
19. 
    Rostovsev N.N. Akademicheskiy risunok. Kurs leksiy. - M.: Prosveshenie, 1973.
    
20. 
    Savkina N.S., Denisenko V.I. Jivopis: Praktikum. - Krasnodar: Ku- ban. gos. un-t, 2003.
    
21. 
    Samostoyatelnaya rabota studenta: Ucheb. posobie / Sost. I.G. Abelyan i dr. - SPb.: Ros. gos. ped. un-t, 1994.
    
22. 
    Semeyskaya G.O., Denisenko V.I. Kolorit v jivopisi natyurmorta. - Krasnodar: Kuban. gos. un-t, 1999.
    
23. 
    Soans O.P. Ispolzovanie samostoyatelnoy rabotы studentov i uchashixsya v xudojestvennыx zavedeniyax (na osnove vspomogatelnыx
    

dissiplin risovaniya): Avtoref. dis kand. ped. nauk. - M., 1975.

24. 
    Sosnovskaya L.V. Pedagogicheskie aspektы organizatsii samostoyatelnoy rabotы studentov na osnove prinsipa individualnogo podxoda (na primere texn. vuzov): Dis.... kand. ped. nauk. - L., 1989.
    
25. 
    Tambiev B.N. Individualnыy podxod k studentam v protsesse obucheniya risunku: Avtoref. dis.... kand. ped. nauk. - M., 1990.
    
26. 
    Unkovskiy A.A. Jivopis: Voprosы kolorita. — M.: Prosveshenie,
    

1980.

27. 
    Unkovskiy A.A. Nauchno-teoreticheskie problemы metodiki
    

obucheniya jivopisi pri podgotovke uchiteley izobrazitelnogo iskusstva. Dis... kand. ped. nauk. - M., 1972.

28. 
    Unt I.E. Individualizatsiya i differensiatsiya obucheniya. - M. Pedago- gika, 1990.
    
29. 
    Xalmuxamedova V.X. Sovershenstvovanie poznavatelnoy samostoyatelnosti studentov: Avtoref. dis kand. ped. nauk. - Tashkent, 1988.
    
30. 
    YAmokov E. YA., Raximov B. R. Samostoyatelnaya rabota studentov. - Dushanbe: Maorif, 1991.
    
31. 
    YAshuxin A.P., Lomov S.P., Jivopis. - M.: Agar, 1999.
    
32. 
    Hills P.J. The Self-Teaching process in higher Education. - London: Routledge & Kegan Paul, 1977. (Xills P.DJ. Protsess samoobrazovaniya v vыsshem obrazovanii. - London: Routledge & Kegan Paul, 1977).