Vazirligi I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot


Iste'molchi ortiqchaligini o`lchashda talab egri chizig’idan foydalanish



Download 4,66 Mb.
bet53/225
Sana13.06.2022
Hajmi4,66 Mb.
#661361
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   225
Bog'liq
Mikroiqtisodiyot oquv qolanma 2017 8db24

Iste'molchi ortiqchaligini o`lchashda talab egri chizig’idan foydalanish


Iste'molchi ortiqchaligi mahsulotga bo`lgan talab egri chizig’i bilan bog'liq. Ularning bog'liqligini yuqorida keltirilgan Elvis Presleyning nodir albomi misolida ko`rib chiqamiz.


Biz albomga bo`lgan talab miqdorining jadvalini aniqlashimiz uchun ehtimoliy to`rt xaridorning to`lov uchun tayyorligidan foydalanamiz. 1-rasmda talab miqdori haqida ma’lumot keltirilgan. Agar narx 100$ dan yuqori bo`lsa, savdo 0 ga teng bo`ladi, chunki hech qaysi xaridor bu albom uchun undan qimmatroq narxda sotib olmoqchi emas. Agar narx 80$ va 100$ oralig’ida bo`lsa, talab miqdori 1ga teng, chunki faqat Jon bunday yuqori narxni berishga tayyor. Agar narx 70$-80$ atrofida bo`lsa, talab miqdori 2, chunki Jon va Pol bu miqdordagi mablag’ni to`lashga tayyor. Shu tarzda talab jadvalini mavjud narxlar asosida tahlil qilishimiz mumkin. Shu tariqa talab miqdori to`rt xaridorning to`lov uchun tayyorligiga binoan turli xil bo`ladi.
1-chizmada keltirilgan grafik, talab egri chizig’i talab jadvaliga mos kelishini ko`rsatadi. Bunda eng yuqori talab miqdori va to`lov uchun tayyorligi o`rtasidagi munosabatlarga e’tibor berish zarur. Har qanday miqdorda talab egri chizig’i belgilagan narx eng quyi to`lashga tayyor xaridorni ko`rsatib beradi, bu xaridor o`zi xohlagan narxdan oshsa, birinchi bo`lib savdodan chiqib ketadi. 4- albomni misol qilib olsak talab egri chizig’ining yuqori ko`rsatkichi 50$ bo`ladi bu Ringo (eng quyi narxda sotib oluvhci xaridor)ning to`lashga tayyorligidan kelib chiqadi. Agar 3 albom misolida olib ko`rsak, bunda talab egri chizig’ining eng yuqori ko`rsatkichi 70$ teng bo`ladi va bu eng quyi narxda sotib olish istagini bildirgan Jorjga qarab belgilanadi.
Chunki talab egri chizig’i xaridorlarning to`lashga tayyorligiga ta’sir ko`rsatadi va biz uni iste'molchi ortiqchaligini o`lchashda ham qo`llashimiz mumkin. 2-rasmda bizning ikkita misol orqali iste’molchi ortiqchaligini hisoblashda talab egri chizig’idan foydalanadi. (a ) chizmada narx 80$ (va undan baland), talab miqdori 1. Etibor bering, narx va talab egri chizig’i o`rtasidagi farq 20$ga teng. Bu miqdor biz avval hisoblaganimizdek, 1ta albom sotilgandagi aniq istemolchi ortiqchaligi demakdir. 2-rasmning (b) chizmasi narx 70$ (va undan baland), bo`lgandagi istemolchi ortiqchaligini ko`rsatadi. Bu holatda, narx va talab egri chizig’i ikkita burchakning yig’indisiga teng. Jonning bu narxdagi istemolchi ortiqchaligi 30$ va Paulniki 10$ ga teng. Bu maydon 40$ tashkil etadi.



Yana bir bor takrorlaymizki, bu biz yuqorida hisoblagandek istemol darajasidir. Bu misoldan talab darajasiga aloqador quyidagi xulosa kelib chiqadi: quyi talab egri chizig’i va yuqori narx bozordagi istemolchi ortiqchaligini keltirib chiqaradi. Bu haqiqat, chunki talab egri chizig’ining yuqoriligi istemolchilarning tovar uchun to`laydigan narxini belgilaydi va shu bilan birga to`lov uchun tayyorligini ham bildiradi. Bozordagi narx va to`lov istagi o`rtasidagi farq sotib oluvchilarning istemolchi ortiqchaligi demakdir. Bundan kelib chiqadiki past talab


egri chizig’i va yuqori narx oraligidagi umumiy masofa bu xaridorlarning bozordagi tovar va xizmatlarga istemolchilar ortiqchaliklari yig’indisidir.

Download 4,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish