Vazirligi I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

Qisqa xulosalar

Omillar mahsuldorligini kamayish qonuni shuni ko’rsatadiki, biror bir ishlab chiqarish omilidan foydalanish oshib borganda (boshqa omillardan foydalanish o’zgarmaganda), shunday bir nuqtaga erishiladiki, ushbu nuqtadan boshlab qo’shimcha ishlatilgan omil ishlab chiqarish hajmini kamaytiradi. Omil mahsuldorligining kamayish qonuni chekli mahsulotning kamayishini ifodalaydi.
Tayanch so`z va iboralar: Izokvanta, izokosta, omillar mahsuldorligini kamayish qonuni, ishlab chiqarish omillari, chekli mahsulot.

Nazorat savollari

1. 
   Ishlab chiqarish omillariga nimalar kiradi?
   
2. 
   Ishlab chiqarish funksiyasi nimani ifodalaydi?
   
3. 
   Izokvanta yordamida nimalarni tahlil qilish mumkin?
   
4. 
   Chekli texnologik almashtirish normasining mazmuni.
   
5. 
   Izokosta nimani ifodalaydi?
   
6. 
   Izokostaning yotiqlik burchak koeffitsenti nimani ifodalaydi?
   
7. 
   Firmaning umumiy xarajatlari cheklanganda maksimal mahsulot ishlab chiqarish masalasining qo’yilishi va uning echimi.
   
8. 
   Chekli va o’rtacha mahsulotni hisoblash usuli.
   
9. 
   Izokosta chizig’ning paralil siljishi sabablari. 10.Masshtab samarasi nimani ifodalaydi?
   

9. BOB. ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI¹³

Bizga ma`lumki, iqtisodiyot biz har kuni foydalanadigan tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqaruvchi minglab firmalardan tashkil topgan, xususan, General Motors avtomobil, General Elektrik yoritgich chiroqlarini ishlab chiqaradi. Ba’zi firmalar, shu jumladan keltirilgan firmalar ham yirik bo`lib, ular minglab ishchilarni ish bilan ta`minlaydilar, firmaning foydasini o`rtada bo`lishadigan minglab aksiyadorlarga egalar. Boshqa firmalar esa, masalan, mahalliy musiqa asboblari ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchi do`kon rastalari kichik bo`lib, ular faqatgina bir necha kishini ish bilan ta`minlaydi va yagona kishi yoki oila tomonidan boshqariladi.
Ushbu bobda biz firmalarning xarajatlari haqida iqtisodchilarning hisob - kitoblarini o`zgaruvchanligini bilamiz va o`zgaruvchan holatlarni aloqadorligini ko`rib chiqamiz.
Firma xo`jayini o`z ishlab chiqarishini tashkil etish maqsadida o`z faoliyati uchun zarur bo`lgan xomashyo resurslarini sotib oladi. Biroq bu yetarli emas, chunki firma xo`jayini o`z ishini yurgizishi uchun yaxshi qobilyatli ishchilarni saralab ishga olishi ham lozim. Shundan so`ng u o`z faoliyatini tashkil etadi va o`z mahsulotini iste’molchilarga sotadi. Firma xo`jayini o`z ish faoliyatini tahlil qilish natijasida o`z biznesining o`ziga xos tomonlarini payqash imkoniyatiga ega bo`ladi. Shu sababdan ham firmaning xarajatlarini iqtisodiy tomondan tahlil qilish zaruriyati yuzaga keladi.

1.