Vazirlar mahkamasi huzuridagi toshkent islom universiteti xodjayeva m. S

 
 
Operatsion sistemalar va muhitlar haqida tushuncha 
 
Reja: 
operasion sistema, ularning asosiy funksiyalari
,
kompyuterlarning 
tashkiliy qismlari, utilitlar. Tizimli dasturiy ta'minot qismlari. 
Tayanch iboralar: 
operasion sistema, apparat va dasturiy ta'minot, dasturiy 
interfeys, utilitlar. 

---

7 
Texnik adabiyotlarda system software (tizimli dasturiy ta'minot) ma'nosini 
bildiradi. Bu kompyuterning texnik vositalari va yangi dasturlarni yaratishni 
avtomatlashtirishda ishlatiluvchi dasturlar va dasturlar majmuasidir. Shu nuqtai 
nazardan dasturiy ta'minotni 5 guruxga ajratish mumkin: 
1. Operatsion tizimlar 
2. Fayllarni boshqarish tizimlari 
3. Interfeys qobiqchalari 
4. Tizimli dasturlar 
5. Utilitlar 
Avvalo operatsion sistemalar (tizimlar) deganda, boshqaruvchi va qayta 
ishlovchi dasturlar majmuasi tushuniladi. Bu esa bir tomondan kompyuter 
qurilmalari va foydalanuvchining masalalari orasidagi interfeys sifatida, ikkinchi 
tomondan esa aniq hisoblash ishlari tashkil qilishda hisoblash resurslaridan 
yanada samarali foydalanish uchun mo'ljallanganligidadir. Har qanday amaliy 
dasturiy ta'minot komponentasi albatta operatsion sistema boshqaruvi asosida 
ishlaydi. Operatsion sistemalarning asosiy funktsiyalariga nimalar kiradi? 
1.
Foydalanuvchidan yoki sistema operatoridan topshiriq yoki komanda 
qabul qilish va ularni qayta ishlash, bunda topshiriq va komandalarga 
manipulyatorlar (masalan, sichqoncha) . 
2.
Boshqa dasturni ishga tushirish, to'xtatish uchun dasturiy ta'minot. 
3.
Dasturni bajarish uchun operativ xotiraga yuklash 
4.
Dasturlar inisiasiyasi (ya'ni bunda boshqarishni uzatish natijasida prosessor 
dasturni bajaradi). 
5.
Tizimli fayllar va ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari ishini 
ta'minlash. Bu esa hamma dasturiy ta'minotning samarasini oshiradi.