Vaxobov h, mirzamahmudov o. T

Aniq tushunchalar –
o’zining nomiga ega bo’lgang aniq geografik 
borliq,hudud: Volga daryosi, Qora dengiz va h.k. Aniq tushunchalar: 
Afrika, Frantsiya, Pomir. 
Tushunchalar asosiy va bo’ysungan tushunchalarga bo’linadi. 
Masalan, 
tog’ jinslari‛ asosiy tushuncha ‚magmatik tog’ jinsi‛ bo’ysungan 
tushuncha. 
Sabab va oqibatlar- 
geografik voqea va hodisalar orasidagi sabab va 
oqibatlarni aks etiradi. 
Tabiiy geografiya kurslarda quyidagi sabab va oqibatlar ochib beriladi: 
relef, iqlim, quruqlik suvlari, dunyo okeani, tuproqlar.Relef yerning ichki 
va tashqi kuchlarini oqibati deb qaraladi. Tabiiy – geografik komplekslar 
ham sabab va oqibatlarni ochib berish tufayli ajratiladi. 
Iqtisodiy geografiya kurslarida sabab va oqibatlarni quyidagi turlari 
ochib beriladi: Ijtimoiy- iqtisodiy tuzum va xo’jalik o’rtasidagi: davlatning 
tarixiy rivojlanishi va xo’jaligining hozirgi xususiyatlari o’rtasidagi: davlat 
riivojlanishi bilan uning iqtisodiy geografik joylanishi o’rtasidagi tabiiy 
sharoit va xo’jalikning tuzulishi o’rtasidagi. 
Qonunyatlar-
geografik borliq (ob’ekt), xodisa, jarayonlar o’rtasida 
eng muxim va nisbatan mustahkam aloqa va bog’liqlarni aks etiradi. Tabiiy 
geografiyada quyidagi qonunyatlar ochib beriladi: bir butunlik, 
moddalarning aylama xarakati, davriylik, zonallik, hamda ayrim tabiat 
tarkiblarini vujudga kelish qonunyatlari (iqlim , relefi). 

---

Nazariya-
Bu kishilar ilmiy faoliyatini umumlashmasidir.Nazariya 
tabiat yoki jamiyatning ayrim qismlarini rivojlanish qonunyatlarni aks 
etidiradi. Masalan, tabiiy geografik rayonlashtirish nazariyasi iqtisodiy 
geografik rayonlashtirish nazariyasi.TTK nazariyasi x.k. 
Emprik bilimlar- Tasavvur-
geografik borliqning (ob’ektning) xayoliy 
(xissiy) tasviri, shakli. Tasavvurlar hayoliy va aniq turlarga bo’linadi. Aniq 
tasavvur voqea va xodisalarni bevosita ko’rish orqali paydo bo’ladi. 
Hayoliy tasavvur esa, ma’lum bir xodisalarni va sharoitni bayonini yoki 
ta’rifini o’qish orqali paydo bo’ladi.