Vatan tuygusi 5 2015. p65

Mamlakatimiz Prezidenti Islom Karimov tashabbusi bilan
2010-yilda rasadxona yonida Mirzo Ulug‘bek muzeyi barpo
etildi.
!

---

77
Muzeyning keng va yorug‘ zali
bo‘ylab aylanar ekanmiz, avvalo, Amir
Temur và òåìuriylarning jahon tarixi-
dagi o‘rni haqida hikoya qiladigan
lavhalar, mazkur sulola davrida tarixiy
shaharlarimizda barpo etilgan me’mo-
riy obidalar bilan tanishamiz. Buyuk
mutafakkir shoirimiz Alisher Navoiy-
ning «Temurxon naslidin sulton Ulug‘-
bek, Ki, olam ko‘rmadi sulton aning-
dek» degan mashhur she’riy satrlarini
o‘qiymiz. Mirzo Ulug‘bekning astro-
nomiya maktabi, ilm-fan sohasidagi buyuk kashfiyotlari, uning «Ziji
jadidi Ko‘ragoniy», ya’ni «Ko‘ragoniyning yangi yulduzlar jadvali»
kitobi nusxalari ham bizda katta qiziqish uyg‘otadi. Bu kitobda 1018 ta
yulduzning joylashuvi aniq ko‘rsatilgani, Mirzo Ulug‘bek qanday
asboblar yordamida ilmiy kuzatishlar olib borgani haqida ma’lumotga
ega bo‘lamiz.
Muzeyda o‘rta asrlarda yashab o‘tgan buyuk polyak astronomi
Yan Geveliy tomonidan yaratilgan gravyuraning kattalashtirilgan
nusxasi qo‘yilgan. Ushbu asarda Mirzo Ulug‘bek qadimiy afsonalarga
ko‘ra astronomiya ma’budasi, ya’ni xudosi hisoblangan Uraniyaning
o‘ng tomonidan joy olgan. Bu rasmda Mirzo Ulug‘bek Ptolemey,
Kopernik, Galileo Galiley kabi jahonning buyuk astronomlari davra-
sida tasvirlangan. Lekin ulardan faqat bizning ajdodimiz eng ulug‘
martabaga loyiq ko‘rilgan. Mirzo Ulug‘bekning bosh tarafiga «O‘z
ishimni munosib avlodlarimga qoldirdim», deb yozib qo‘yilgan. Ya’ni,
buyuk ajdodimizning, mening kashfiyotlarimni kelgusi avlodlarim
albatta munosib davom ettiradi, degan ishonch-e’tiqodi bu so‘zlarda
yaqqol aks ettirilgan.
Haqiqatan ham, bugungi kunda yosh olimlarimiz ulug‘ allomaning
ishlarini munosib davom ettirmoqda. O‘zbekiston Fanlar akademiya-
sining Astronomiya institutida va unga qarashli bo‘lgan Qashqadaryo
viloyatining Kitob tumanida joylashgan Maydanak observatoriyasida

---

78
osmon jismlarini o‘rganish bo‘yicha sa-
marali ish olib borilmoqda. Ana shun-
day kuzatishlar natijasida 2010-yilda
yangi kichik sayyora kashf etildi. Mam-
lakatimiz Prezidenti Islom Karimovning
taklifi bilan mazkur sayyoraga «Samar-
qand» deb nom berildi.
Mirzo Ulug‘bekning buyuk kashfi-
yotlari hozirgi kunga qadar dunyo ahlini
lol qoldirib kelmoqda. Buni quyidagi
hayotiy voqea ham tasdiqlaydi.