Varieties hand out notes uzb

Yerga tushgan kun
 
Serajin po‘stloqxo‘r qo‘ng‘iz 
Zararkunandaning ilmiy nomi: XyleboruspYerforans
Belgilari 
Hasharot ildizda, asosiy shoxda oziqlanib teshiklar hosil qiladi, bu daraxtning 
so‘lishiga olib keladi natijada vaqt o‘tib daraxtni nobud qiladi. Zararkunanda 
oziqlanib teshiklardan opilka (yog‘oq qipig‘i) chiqaradi, oziqlanish natijasida daraxt 
asta-sekinlik bilan quriydi va nobud bo‘ladi. Balog‘atga yetgan urg‘ochi 
zararkurandalari tana va ildizning asosiy o‘zak qismigacha teshib kiradi.
Nazorat qilish 
Tuproqda suv turib qolishi oldini oling va notekis yuzani xaskash bilan tekislab 
turing. Zararlangan yosh ko‘chatlarni ildizi bilan sug‘urib tashlang va yoqib yo‘q 
qiling. (2.11.4-rasm). Soni ortib ketganda mutaxassislar tavsiyasi bilan kimyoviy 
kurash choralarini qo’llash mumkin. 

---

128 
 
2.11.4-rasm.Leopard kuyasi 
Zararkunandaning ilmiy nomi: Zeuzerapyrina 
Belgilari 
Lichinkasi: qurti shoxlarning va novdalarning uchiga teshib kiradi va 
daraxtning yosh qismlariga kemirib kirib novda ichi bo‘ylab o‘rmalaydi. Bir oz vaqt 
o‘tib, lichinkalar kattaroq shoxlarga va daraxt tanasiga hujum qilib, dastlab po‘stloq 
ostida keyinchalik yog‘och ichida o‘rmalovchi yo‘l hosil qiladi. Lichinkalarni kirish 
teshiklarida silindr shaklidagi yog‘och qirindisi uyumchalari paydo bo‘ladi. Shu 
bilan birga, zararning rivojlangan bosqichida, asosan, katta shoxlarda hosil bo‘lgan 
teshikchalardan o‘simlik suvi oqib chiqishi kuzatiladi.
Zararning naqadar jiddiyligi o‘simlikning yoshiga qarab farqlanadi:
-
Yosh daraxtlarda: bitta qurt butun bir daraxtni nobud qilishga qodir; 3 yillik 
daraxtlar esa o‘z tuzilishini qisman yo‘qotadi. Zararlangan daraxtlar shamol ta’siriga 
juda zaif bo‘lib qoladi va markaziy o‘zak qismi butunlay zararlanadi.
-
Yoshi katta daraxtlar qattiq zararlanadi,
asosan ob-havo quruq kelgan yillarda 
va quruq tuproqli sharoitlarda (2.11.5-rasm)
-
Sog‘lom daraxtlar zararkurandalar hujumiga chidamliroq bo‘ladi (muntazam 
sug‘orish va oziqlantirishning ijobiy ta’siri natijasida).
Balog‘atga yetgan zararkuranda hasharotlar iyun oyining boshidan avgust 
oyigacha paydo bo‘lishadi. Yosh qurtlari ipak to‘riga yopishib shamol orqali uchib 
harakatlanishi mumkin. Bahorda lichinka o‘zining yo‘lini faqat po‘stloq ostida, ko‘p 
holatlarda shoxning markazida kemirib oziqlanadi. Ko‘payishi aprel oyidan iyul 
oyigacha davom etadi.

---

129