Varieties hand out notes uzb

Sug‘orish usulini tanlash uchun omillar 
Sug‘orish usulini tanlash uchun quyidagi omillar qo‘shimcha ravishda ko‘rib 
chiqilishi kerak:
Mavjud bosim:
tomchilatib sug‘orish mexanizmi uchun amaldagi bosimi 1 
bar, shuning uchun tizimning boshida tarqatish va sug‘orish bosqichlarida 
bosimning yo‘qolishini qoplash uchun katta bosim (2 bar) talab qilinadi. Shunga 
o‘xshash, minisprinkler bilan amaldagi bosimi tavsiya etilganda 2 bar, ammo “bosh”
eshik blokida qo‘shimcha bosim (3 bar) talab qilinadi.
Sug‘orish suvining ifloslanish muammosi:
tomchilatib sug‘orish tizimlari 
kichkina teshikchalarini toza saqlash va himoyalash minisprinklerlarning kattaroq 
teshigiga nisbatan himoya qilish uchun qimmatroq filtrlash talab qilinadi.
Suvning kimyoviy tarkibi
: Sug‘orish suvida yuqori Ca, Mg va HCO
3
mavjud 
bo‘lib, tomchilatib sug‘orish tizimi uchi to‘silib qolish ehtimoli kattaroq. Bunday 
holatlarda suvning pH qiymati 6-6.5 orasida suvli suvga kislota (fosforik kislota va 
boshqalar) junatish usuli bilan tushirilishi yoki minisprinklerlar kabi katta 
teshiklarda sug‘orish usuli qo‘llanilishi kerak.
Suvning biologik muammosi:
Suvlarda yuqori biologik muammo ochiq 
kanallarda suv taqsimoti bilan bog‘liq.
Shag‘al filtrlarini o‘rnatishdan tashqari bunday hollarda xlor kamida oxirgi 20 
daqiqada bir milliondan 1 va 2 qismli konsentratsiyada erkin xlorni in’eksiya 
qilishda qo‘llanilishi kerak. tomchilatib sug‘orish tizimi jumragining sifati 
xususiyatlar mini-sprinklerga ham qo‘llaniladi.
 
2.11. Anorning zararkunanda va kasalliklari. 
Keng tarqalgan anor zararkunanda hasharotlarini aniqlash va ularga 
qarshi kurashish. Kasallikni aniqlash.

---

125 
Anor daraxti va mevasida turli zararkunanda hasharotlar, kasalliklar, 
zamburug‘lar va bakteriyalar uchraydi. Asosiy zarakuranda hasharotlari va 
kasalliklari turli geografik hududlarda turlichi bo‘ladi. Ba’zi zararkurandalar bir 
hududda katta muammo tug‘dirsa, boshqa hududlarda zararsizdir yoki uchramaydi. 
Shunga qaramasdan, ba’zi zararkuranda hasharotlar va kasalliklar anor 
yetishtiriladigan aksariyat hududlarda uchraydi. Anor poyasiga va tanasiga zarar 
yetkazuvchi asosiy zarakurandalarga anor tanasi kemiruvchilari, Syerajin 
po‘stloqxo‘r qo‘ng‘izi, po‘stloqxo‘r ipak qurti, Leopard kuyasi, o‘simlik biti (shira) 
va boshqalar kiradi. O‘simlik biti (shira) anor bog‘larida jiddiy muammo 
tug‘diradigan keng tarqalgan zararkuranda hasharotlardir. Yosh anor barglari shira 
hujumiga juda moyildir. Oq pashsha bir necha davlatlarda anor barglarida 
uchraydigan zararkuranda sifatida qayd qilingan. Ba’zi yumshoq qalqondorlar va 
unsimon qurtlar anor zararkurandalari qatoriga kiritilgan. Ushbu zararkuranda 
hasharotlar keng tarqalgan hududlarida katta muammolarga sabab bo‘ladi. Bu meva 
zararkurandalari ichida eng ahamiyatlisi meva kemiruvchilari, anor kapalagi, karob 
kuyasi, o‘rta yer dengizi pashshasi va barg o‘rovchi qurtlardir. Tripslar va 
o‘rgamchik kana mevaga ham va daraxtga ham zarar yetkazadi.
Samarali dehqonchilik amaliyoti ta’moyillariga ko‘ra kimyoviy preparatlardan 
foydalanish faqatgina zararkunandalar miqdori chora ko‘rish chegarasidan 
oshgandagina zaruriyatga qarab tavsiya qilinadi. Shunday bo‘lsada, kasallik va 
zararkunandalarni bartaraf qilish uchun kimyoviy ishlov berilganda, ularning tibbiy 
dushmanini himoya qilishga katta e’tibor berilishi shart. Kimyoviy preparatlardan 
iloji boricha juda kam foydalanish eng kam samarali o‘lchovda qo‘llash va ularning 
selektiv turlaridan foydalanish tavsiya qilinadi. Kimyoviy preparatlarni xavfsizlik 
nuqtayi nazaridan belgilangan vaqt oralig‘ida va eng muhimi ularning qarshi 
ta’sirlari bilan juda yaxshi tanishib chiqib qo‘llanilishiga yetarlicha e’tibor berilishi 
kerak. Keng tarqalgan zararkurandalar haqida ma’lumotlar ularning belgilari va 
yetkazadigan zararlari xususida quyida batafsil keltirilgan:

---

126