Valyuta riskining iqtisodiy mohiyati, turlari va yuzaga kelish sabablari

Valyuta ayirboshlash jarayonidagi yo‘qotishlar

Agar milliy valyutadagi mablag‘larini xorijiy valyutaga ayirboshlash imkoniyati mavjud bo‘lsa va aksincha, u holda boshqa valyuta orqali bilvosita yoki pul mablag‘larini bevosita joylashtirish natijalari bilan solishtirish tavsiya etiladi. Shuning uchun, foizlarni oshirish uchun konversiya jarayoni quyidagi ikki sxemadan biri bo‘yicha yuz berishi mumkin: X.V. → M.V. → M.V. → X.V. yoki M.V. → X.V. → X.V. → M.V.
Valyutani ikki tomonlama konvertatsiyalash riskli hisoblanadi, ya’ni, u zarar keltirishi mumkin. Valyutalar konversiyasi bilan foiz stavkasini oshish operatsiyalarida ikkita daromad manbai mavjud: kurs o‘zgarishi va foiz stavkasini oshishi.
Konversiya jarayonini ko‘rib chiqish uchun quyidagi belgilarni kiritamiz:
R_x – xorijiy valyutadagi summa;
R_m – milliy valyutadagi summa;
S_x – xorijiy valyutadagi oshirilgan summa;
S_m – milliy valyutadagi oshirilgan summa;
K_b – operatsiya boshida ayirboshlash kursi (xorijiy valyutaning milliy valyutaga nisbatan kursi);
K_o – operatsiya oxirida ayirboshlash kursi;
i_x – xorijiy valyutaning aniq turi uchun foiz (oshirish) stavkasi;
i_m – milliy valyutadagi summa uchun foiz (oshirish) stavkasi;
n – loyiha muddati.
Butun operatsiya uch qadamni o‘z ichiga oladi: valyutani so‘mga ayirboshlash, bu summa foizlar natijasida oshishi, va nihoyat boshlang‘ich valyutaga konvertatsiyalash. Valyutadagi oxirgi (oshirilgan) summa quyidagicha aniqlanadi:
_{ } (5.1)
Ushbu formuldagi uchta ko‘paytuvchi (R_xK_b), (1 + n*i_m) va 1/K_o uchta qadamga to‘g‘ri keladi. Ikki tomonlama konvertatsiyalashni hisobga olgan holda ortish koeffitsienti quyidagicha hisoblanishini aniqlaymiz:


_{ } (5.2)
Ushbu formula tahlili shuni ko‘rsatadiki, i_m o‘sishi bilan ko‘paytiruvchi chiziqli ravishda ortadi, o‘z navbatida, oxirgi kursning o‘sishi uni kamaytiradi – mazkur kurs bo‘yicha hosila ko‘paytiruvchi quyidagiga teng.
_{ } (5.3)