Valyuta kursi, to’lov balansi va uning taqchilligi

Milliy valyuta tizimi
– bir mamlakat hududida xalqaro valyuta munosabatlarini 
tashkil qilishning davlat-huquqiy shakli. Milliy valyuta tizimi mintaqaviy va jahon 
valyuta tizimlarining yuzaga kelishi uchun asos vazifasini o‘taydi. Milliy valyuta 
tizimining rivojlanganligi mamlakatning tashqi iqtisodiy aloqalarining rivojlanganlik 
darajasi bilan belgilanadi
1
. 
Mintaqaviy valyuta tizimi
ma’lum bir mintaqada joylashgan davlatlarning 
hukumatlari o‘rtasida tuzilgan shartnomaga asosan shakllanadi. Lekin shuni alohida 
ta’kidlash joizki, mintaqaviy valyuta tizimi bilan 
jahon valyuta tizimi o‘rtasidagi chegarani aniqlash 
juda mushkul. Buning sababi shundaki, ayrim 
mintaqaviy valyuta tizimlari allaqachon jahon valyuta 
tizimi talablari darajasida faoliyat ko‘rsatmoqda.
Jahon valyuta tizimi
– bu davlatlar o‘rtasidagi 
xalqaro valyuta munosabatlarini tashkil qilishning 
davlat-huquqiy shakli bo‘lib, davlatlararo kelishuvlar 
asosida yuzaga keladi.
Milliy valyuta tizimi
quyidagi elementlardan 
tashkil topadi: 

milliy valyuta;

milliy valyutaning almashinish sharti
; 

milliy valyutaning pariteti;

milliy valyuta kursining rejimi;

mamlakatda 
valyutaviy 
cheklashlarning 
mavjudligi yoki mavjud emasligi; 

mamlakatning 
xalqaro 
valyutaviy 
likvidliligini milliy miqyosda tartibga solish;

xalqaro kredit muomala vositalaridan foydalanish tartibini belgilash; 

mamlakatning xalqaro hisob-kitoblarini amalga oshirish tartibini belgilash;

milliy valyuta bozori va oltin bozorining rejimi.
Jahon valyuta tizimi
, yuqorida ta’kidlab o‘tganimizdek, xalqaro valyuta 
munosabatlarini davlatlar o‘rtasida tashkil qilish shaklidir.