«валеология асослари»


§ 7.3. Гиёҳвандлик ва соғлом турмуш тарзи



Download 0,7 Mb.
bet27/47
Sana09.01.2023
Hajmi0,7 Mb.
#898532
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   47
Bog'liq
валеология китоб

§ 7.3. Гиёҳвандлик ва соғлом турмуш тарзи .
Зарарли одатлар орасида инсон саломатлиги ва унннг такдири учуй хам, жамият учун хам энг хавфлиси — бу гиёхвандликдир.
Гиёхвандлик деганда — инсон организмининг наркотик ва психотроп моддаларни муттасил равишда ошиб борувчи микдорини кабул килишга мойилликнинг шаклланиши билан боглик огир касалликлар гурухининг ривожланишига тушунилади. Гиёхавандлик — инсон шахсининг ва рухдй ҳолатининг чукур ўзгаришига, шунингдек тана ички аъзолари фаолиятининг жиддий зарарланюпига олиб келади. Гиёхдшщлик наркотик хусусиятига эга булган ва колиш билан таъкакланган кимёвий наркотик моддаларни ёки дори-дармонларни истеъмол килиш натижасида хам шаклланади.
Одамларни гиёҳванд моддаларни истеъмол килишга ундайдиган асосий важ, уларнинг бундай наркотик моддалар томонидан чакириладиган субъектий ёкимли кечинмаларини такрорий равишда хис килишга булган интилишидир. ҳар бир гиёхванд уз хохиш-иродаси билан ёки узига борлик булмаган холда, узининг кайфиятини кутариш, эмоционал холатини яхшилаш учун хаддан ташкари кучли эхтиёж сезади. Гиёхванд моддаларни дастлабки пайтда истеъмол килишдан максад, одамларнинг ўзларини безовта килаётган хислардан — чарчоклик ва хаётдан коникмаслик, шунингдек рухий кашшокдик, дошкинафаслик каби хиссиётлар исканжасидан, вактинчалик булса хам, кутулишдир.
Умуман олганда хар бир инсон уз хаётидан коникиш хосил килиб, ижобий сезгилар огушида яшашга интилиши тушунарли ва табиий холдир. Бирок бундам ижобий хиссиётларни сезишга эришиш, коникиш хосил килиш, хаётда осонликча эришиб булмайдиган, катта хажмдага, мураккаб ишларни бажариш билан борлик. булган, уз олдига кўйилган кейин вазифага эришиш учун тинимсиз мехнат килишни талаб этадиган жараёндир, Хаётда хамма хам бирдек бундам шарафга муяссар бўлолмайди. Окибатда уз иродасини бошкара олмайдиган айрим кишилар, хаёл.ўн КОНИКИШ хосил килиш, ширин хаёллар орушида уз таналарини яйратишнинг осон йулини ахтарадилар. Бу йул гиёҳвандликка ружу кўйиш йўлидир. Гиёхвандликка олиб келувчи омиллар каторида айрим одамларга хос иродасизлик, шунингдек узининг нуксонли табиати, кобилиятсизлиги туфа или одамлар уртасида мулоко ўрната олмаслиги каби салбий таъсирлардан кутилишга интилиш сингари ҳолатлярнм курсатиб утиш мумкин. Усмирларда эса гиёхванд моддаларини лютеъмол килувчи катталарга таклид килишга мойиллик, гиёхванд моддаларнинг "муъжизмли таъсирига" ишонувчанлик, купчиликнинг иродасига сузсиз буйсиниш каби хусусиятларй, улардан ушбу ору туюгига тушиб крлишкга сабаб булади, Гиех^андлчр яаркстж моддаларга нисбатан дашлаб рухдй, сунгра жмем он ан боглан коҳа,оқилар. Рухий богланиш деганда инсошшнг гиёханд моддалар таъсирида дастлаб , ёкимли сезги а кечиымгларини яна қайтадан қис этишга ипилни дастлабки босчдичдаёк; организмнинг талабини у ею бу сабабларга қарз ковдирмаслик бемор кайфиятининг бузилкши, яыш депрессия холаш чикаради ва унда. наркотик, моддага нисбатан богланиш боскичда невроз аломатларк кузга ташланиб, жахднинг тез ч фикриинг таркокдиги, сезувчашшкнинг оршши, вегетатив асаб бузилиши белгилари пайдо булади.
Гиёх.вандлик учта боски'чда шаклланади:
Дастмгоки босқичда бир неча бор гиёхванд моддасини истеъмол килишини сунг бундай моддаларга нисбатан руҳий богланиш пайдо булқ-1. абстинент сиодоми йуқ жисмоний борланиш шаклланмаган. кайфиятни яхшилаш учун исте'ьмол килинади. Иккинчи босқнчдй истеъмол килиш давом эттирилганда унга нисбатпн жисмоний боьча^иш п'айдо бУкади. Бундай кишилар учун гиёхваид модданинт навбатдагн дозасини уз кнктнда кабул кдшмаслик киши организмида инсон учун ута азобли гиёхвандлик каслллиси белгилари пайдо булишига олиб келади. Бундай азоб-ух^/батяардан чя/юс иулиш учун беморлар хар кандай йул билан — утирлик, жиноятга кўл уриш ва шу каби йуллар бштн гиёхванд моддани топишга ва истеъмол кдлишга мажбур буладилар. Учинчи босқичда инсон организмида органик Узгаршплар содир булади, инсон рухан ва жисмонан шахе сифатида тўла емирилади, охир окибатда эса халок булади. Гиёхванд моддаларга нисбатан жисмоний богланиш деганда- наркотик моддаларяи истеъмол килиш тухтатилгапда организмда жадал равишда жнсмоний оузиллш аломатларининг пайдо булиши билан бокланган (бунинг сабаби, гиёх,ванд модд^-.ир организмнинг модда алмашинув жараёнлари билан чамбарчас кетганлигидир) абстинент синдромининг шаклланиши тушунилади ва бу синдром фанат наркотик моддаларнинг навбатдаги оширилган микдорини киритиш билан тухтатилади. Жисмоний борланиш-беморда рухий бузилишлар, вегетосоматик ва неврологик бузилишлар аломатлари билан тавсифланади. Опий моддасига нисбатан жисмоний борланиш, хатто уни бир-икки марта кабул килиш билан шаклланиб улгуради. Навбатдаги дозани олмаслик натижасида беморнинг бутун танасида "синиш" аломатлари пайдо булади. Бу аломатларга мушакларда кучли огрик. ва тортилиш, кучли терлаш, юрак тез уриши, кон босими пасайиши, кунгил айниши., кусиш, ич кетиш, нафас кисши, кукариш кабилар киради. Бундай хрлатларнинг пайдо булиши беморлар учун катта хавф турдириб, тезда тиббий ёрдам курсатшшаса улим билан тугаши мумкин. Беморлар узларидаги бундай хрлатларни наркотик модданинг навбатдаги дозасини киритиш билан "даволайди". Узларини бундай хрлатдан чикариш учун беморлар наркотик моддаларни топиш максадида уррилик ва жиноятга кул урадилар. Гиёхванд моддаларини муттасил истеъмол килиш инсон шахсини цашшоклаштиради, иродасини бушаштиради, мехнат килиш крбилиятмнй пасайтиради. Гиёхванд моддалар таъсирида асаб тизими хужайралари халок булади, организмнинг иммун химоя хусусияти пасаяди, ёмон сифатли усмалар (рак) ўсиши фаоллашади. Инсоннинг умри к.иск.аради. Бундай инсонлар бевакт улимга махкумдирлар. Гиёхванд моддаларни истеъмол килиш инсон шахсининг емирилишига олиб келади, шахснинг жамият билан алокаси бузилиб турмушда ва жамиятда ахлокий ногюкликларга йул беради, жиноятларнинг усишига сабабчи булади. Гиёхвандлар —хавфли касаллик булган ОИТС (СПИД) касаллиган: таркатувчи асосий манбаага айланиб крлади. Гиёх.ванд моддаларнм исте-ьмол жамиятучук х,ам, ўз шахси. Мен учун хам йукотилган деб хисобландди, бундайларнинг келажаги йук. Агарда жамиятда уларнинг сони кипами б кетса, жамиятнииг хам келажаги йуколиб. Гиёхвандлик гирдобига торшлган кипилар билан адолатли жамиятни куркб бўлмайди. Бундай беморларнинг яшашднн боқи максади-узкнинг барча имкониятларини факат гиёҳваид моддасини тонишга гаратишдан иборат булиб кақади. Барча гиехвандлар факат ўз максади.ни кузлаб ия тутадиган ва ёлтон сузлайдиган булиб коладк, уларда самимийлик хусусията йуколади.



Download 0,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish