Valeologiya asoslari


B axtsiz hodisalarning oldini olish



Download 2,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/59
Sana01.02.2022
Hajmi2,73 Mb.
#423830
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   59
Bog'liq
2 5348144322665517312

B axtsiz hodisalarning oldini olish. 
H o zirg i v a q td a av to m o b il 
tra n sp o rtin in g jad a l rivojlanishi va h arakat intensivligining oshishi 
p iy o d a la r h a ra k a ti x avfsizligini t a ’m in la sh m u a m m o s in i ilg ari 
surm oqda. Shu m unosabat bilan y o l tran sp o rti hodisalarining oldini 
olish, yoshlarga y o l harakati qoidalarini tu sh u n tirish h am d a ko‘ch a 
va y o lla r d a intizom ga rioya qilish m alakalarini singdirish m uhim
aham iyatga ega. Y oshlarni ko ‘cha va y o lla rd a , ja m o a t tra n sp o rtid a
intizom li b o lish g a o ‘rgatish butun o ‘quv-tarbiya jarayonining ajralm as 
qism i, o ‘zlashtirilgan qoidalar, belgilangan tartib g a rioya qilish esa 
bolalarning doim iy ehtiyoji b o iib qolishi kerak. Buning uchun yoshlarni 
m u n tazam ravishda y o l h arakati qoidalariga o 'rg atish zarur. Shu 
m a q s a d d a d a rs d a y o l d a s h ik a s tla n is h n in g o ld in i o lis h g a o id
m a ’lu m o tla r berish tavsiya etiladi.
ST T ning bu y o ‘nalishini am alga oshirish jara y o n id a o ‘quvchi- 
yoshlarda h arakat qoidalarini ongli idrok etib, ularni vaqtida t o ‘g ‘ri 
q o lla sh g a im kon beradigan m uayyan bilim larni berish sayr vaqtlarida, 
o ‘qishga borish va qaytishda harakat xavfsizligini t a ’m inlaydigan zarur 
m alakalarni hosil qiladi.
53


T u rli xildagi sh ik a stla n ish n in g o ld in i o lish h a m o 'q itu v c h i- 
pedag o gnin g ishida a lo h id a o ‘rin egallaydi. B o lalar u c h i o ‘tk ir 
p red m etlard an foydalanishda, tep alik da c h an a uchishd a, narvonda 
yurganda, ko‘ngilochar o ‘yin va to m o sh alar vaqtida ehtiyot b o ‘lishi, 
kuyish, it qopishi, ilo n -chay on kabilarning chaqishidan saqlanish 
y o ‘llarini bilishlari lozim . U larg a n o m a ’lum n a rsa lar ( o ‘sim lik, 
q o ‘ziqorin, kimyoviy kukun va suyuqliklar) t a ’m ini nim a uch u n tatib 
ko‘rish m um kin emasligini tushuntirish zarur.
O'tkir buyumlar (qaychi, vilka, pichoq, igna va hokazolar)dan noto‘g‘ri 
foydalanish, turli xavfli o'yinlar (pichoq sanchish, rogatka otish) bilan 
mashg‘ul bo'lish vaqtida shikastlanish mumkin. Bu o'rind a bolalar bilan 
sodir bo'lgan ba’zi baxtsiz hodisalardan misollar keltirish zarur.
Bolalar koptok o 'y n ash , ch an a, konki va velosipedda uchishni 
ju d a yaxshi ko 'radilar. Lekin ular sho'xlik qilsalar, o'y in vaqtida 
intizom ga rioya qilm asalar, o 'zlari va boshqalarga shikast etkazishlari 
m um kin. Shu m unosabat bilan bolalarni turli o 'y in la r o'yn ash va 
vaqtni ko'ngilli o'tkazish paytida am al qilish lozim bo'lgan qoidalari 
bilan tanishtirish kerak.
Barcha harakatli o 'yinlarning m uayyan shikastlanm aslik qoidalari 
bor. U larga q a t’iy rioya qilish bolalarni jaro h atlan ish d an saqlaydi. 
Bular quyidagilar:
Y u g u r i b o ' y n a s h d a :
— yugurib borayotgan bolani itarm aslik;
— tutilayotgan bolaga q o'ln i salgina tekizish;
— yugurib kelayotgan o 'rto g 'in in g yo'lini kesib o'tm aslik;
— koptok, to sh ch alar, qopcha, g ran ata va hokazolarni m aydonda 
bolalar yo'qligida uloqtirish va boshqalar.
O i l a va u y -r o ' z g ‘ о r i s h 1 a r i d a:
— issiq suvi b o 'lg a n c h o y n a k , k a stru lk a n i s to ln in g c h e tig a
qo'ym aslik;
— issiq choynak, kastrulkani latta bilan ushlash;
— issiq suvni olib borishda qoqilib ketmaslik uchun hushyor bo'lish;
— gugurt o'ynam aslik;
— yonayotgan gaz ustiga engashm aslik;
— n o m a ’lum kukun va suyuqliklar t a ’m ini tatib ko'rm aslik.
С h o ' m i 1 i s h d a:
— faqat maxsus jihozlangan joylarda cho'm ilish;
5 4


— c h u q u r soy, hovuz va ariqlarda havo t o ‘ldirilgan yelim o 'y in ch o q
va m oslam alard a suzm aslik;
— s h o 'n g 'is h d a suv havzasining tu b in i yaxshi bilish;
— suzib b o ray otg an o ‘rto g ‘ining tag id an suzmaslik.
A r g ‘ i m c h o q u c h i s h d a :
— a rg ‘im ch o q d a to 'g 'ri o 'tirish ;
— a rg ‘im ch o q t o ‘xtagandan keyingina u n d an tushish;
— a rg 'im c h o q d a n sakrab tushm aslik;
— yotib a rg 'im ch o q uchm aslik;
— a rg 'im ch o q n i ju d a baland latib uchirm aslik.
V e l o s i p e d d a
u c h i s h d a :
— tra n sp o rt va piyodalar harak ati serqatnov jo y lard a velosiped 
uchm aslik;
— velosipedni o ‘rto g‘i bilan kim o ‘zarga haydam aslik;
— ikki kishi b o 'lib velosipedda uchm aslik;
— v elo sip ed n i a sta -se k in t o ‘x ta tis h , te z k e ta y o tg a n d a b ird a n
to'xtam aslik.
N afas olish organlari va tovush ap p arati kasallanishining oldini 
olishda b u ru n d an to 'g 'ri nafas olish, m aqsadga m uvofiq kiyinish; 
org anizm ni chiniqtirishda esa jism on iy tarbiya katta rol o 'ynaydi. 
B ulardan tashqari bolalarni sham ollash kasalliklarining oldini olish 
qoidalari bilan tanishtirish kerak:
— terlab turgan vaqtda sovuq ichim liklar ichm aslik va m uzqaym oq 
yemaslik;
— m uz ustida o'tirm aslik;
— o 'ta issiq suvga tushm aslik;
— sovqotish belgilari (yuzning rangsizlanishi, lablar qurishi, etning 
jim irlashishi) paydo bo'lish id an oldin ch o 'm ilish n i to 'x ta tish ;
— sovuq, nam bosgan xo n alard a yoki nam sovuq havoda sayr 
qilganda q attiq gaplashish;
— ju d a h am isib ketg an x o n a yoki issiq v a n n a d a n sov u q q a 
chiqmaslik.
O 'q u v ch i-talab alarn i jaro h a tla n ish d a n ogoh b o'lishga undash va 
har qanday sharoitda o 'zaro yordam bera oladigan shaxsni yetishtirish.

Download 2,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish