Ва туризм ўқув қўлланма Тошкент – 2008 йил

Туристлар тайёрлаш маълумоти

Спорт жамиятлари	Туристлар сони	Разрядлар			СССР туристи нишондорлари	Жамоатчи институт	Судьялар	Турбазалар
		I	II	III
“Меҳнат”	19729		17	184	1810	564	193	6
“Спартак”	16956	-	3	313	3661	681	110	9
“Буревестник”	3518	4	49	236	304	159	2	17
“Локомотив”	1935	16	5	10	576	98	9	4
“Пахтакор”	4073	9	-	-	1834	8	32	4

Ўзбекистондаги туристик базалар ва уларда дам
олувчилар сони

Кўрсаткичлар	1970 йил	1975 йил	1976 йил	1977 йил	1978 йил	1979 йил	1980 йил	1984 йил
1. Туристик базалар сони	8	22	20	22	23	27	30	36
2. Ётиш жойлари сони (минг)	1,4	3,6	3,6	3,7	4,6	5,7	6,1	82
3.Турбазаларда дам олувчилар (минг)	74,5	198,4	237,3	326,7	395,7	475,6	510,0	621,0

Ўзбекистонда мустақиллик қарор топгач туризм ишлари кенг йўлга қўйила бошланди. Унинг ҳуқуқий ва иқтисодий асослари яратилди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1992 йил 27 июлдаги фармони билан туризм соҳасида республика ягона сиёсатини амалга оширувчи давлат органи “Ўзбектуризм” миллий компанияси тузилди. Унинг таркибига тармоққа алоқадор давлат ва жамоат ташкилотлари киритилди, ҳудудий бўлимлари ташкил этилди.
Жаҳон Туризм Ташкилоти Бош Ассамблеясининг Бали шаҳрида (Индонезия) 1993 йилда бўлиб ўтган Х сессиясида “Ўзбектуризм” миллий компанияси унга тўла ҳуқуқли аъзо этиб қабул қилинди.
Ўзбекистонда туристик фаолият билан шуғулланувчи 408 та фирма ва корхона бор. 14 мингдан ортиқ ўринга эга бўлган 168 та меҳмонхона фаолият кўрсатади (2006 йил). Республикага 2005 йилда дунёнинг 117 мамлакатидан 241,9 минг хорижлик турист саёҳатга келди. Ўзбекистон фуқароларидан 380.9 минг киши чет элга туристик саёҳатга чиқди. Шунингдек, мамлакат ички туризмидан 334,1 минг киши фойдаланди.
Мамлакатда “Ўзбектуризм” миллий компанияси муассислигида рус ва инглиз тилларида “Туризм Ўзбекистана” (Tourism of Uzbekistan) журнали нашр этилади ва компания ўзининг www.Uzbektourism.uz веб сайтига эга.
Қишки туристик зона. Мамлакатнинг қишки туристик зонаси Тошкентдан 80 км. шимолий-шарқда, Чатқол тоғ тизмаси ён бағрида жойлашган. ХХ асрнинг 70-йилларида бу масканда қурилиш ва текислаш ишлари бошланган. Ҳозирги кунда бу зонада бир-бирига яқин “Чимён оромгоҳи” (денгиз сатҳидан 1500 м. баланд), “Чорвоқ оромгоҳи” (денгиз сатҳидан 890 м. баланд) саломатлик марказлари ва тоғ чанғи спорт маркази бўлиб, дам олувчиларнинг декабрь-апрель ойларида қишки спорт турлари билан шуғулланиб, қиш зийнатидан баҳра олган ҳолда саломатлигини тиклашлари учун шароит яратилган. Хизмат кўрсатиш шохобчаларида турли русумдаги чанғи, чана ва сноубордлар ижарага берилади. Бу воситаларда учиш учун денгиз сатҳидан 1500-4100 м. баландликда узунлиги 300, 500, 800, 1500 ва 3000 м. қиялиги 25-52 ⁰ бўлган турли типдаги трассалар бунёд этилган. Дам олувчилар баландликка канат (осма) йўл, бугель кўтаргич, янада баландроққа вертолётлар ёрдамида чиқишлари мумкин. Масканда 700 дан зиёд ўринли меҳмонхона ва коттежлар, 100 кишига мўлжалланган ресторан, тамаддихоналар, дискотека, спорт заллари, сауна ва бошқа маиший хизмат кўрсатиш шохобчалари бор.
Хусусий туризм. Ўзбекистон Республикаси Вазирлари Маҳкамасининг “Сайёҳлик ташкилотлари фаолиятини такомиллаштириш тўғрисида”ги (1998 й. 8 авг.) қарори мамлакатда туризм ишини янада такомиллаштириш, кичик ва ўрта туристик ташкилотлар хизмат кўрсатиш бозорини фаоллаштириш ҳамда хорижий сармояни туризм соҳасига жалб қилишни жадаллаштиришга қаратилди. Шу қарор асосида Тошкентда “Хусусий туристик ташкилотлар ассоциацияси” (ХТТА) тузилди (1998 йил). Мамлакатда фаолият кўрсатаётган “Сайрам туризм”, “Долорес тур”, “Отель Ориент стар”, “Ситора интернейшнл”, “Мовароуннаҳр” каби турли типдаги туристик ташкилотлар ХТТА нинг таъсисчилари бўлишди. Ўзбекистон ва хориждаги ташкилотлар билан ҳамкорликда ишлаётган ХТТА нинг ҳозирги кунда 50 дан зиёд аъзоси бор (2006 йил). ХТТА аъзоларига туристик фаолият кўрсатиш лицензиясини узайтириш, сайёҳларни меҳмонхоналарга жойлаштириш, темир йўл ва ҳаво йўлларида олиб юришда имтиёзлар белгиланган.
Туризм соҳасидаги муносабатларни ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солиш, туристик фаолият билан шуғулланувчи субъектлар ва туристларнинг ҳуқуқлари ҳамда қонуний манфаатларни ҳимоя қилиш мақсадида Ўзбекистон Республикасининг “Туризм тўғрисида”ги қонуни қабул қилинди (1999). Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Туризм фаолиятини лицензиялаш тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида”ги (2003 й. 11 ноябрь) қарори туризм билан шуғулланишни истаган субъектларга қулайлик яратди. Ҳозирги кунда мамлакатда 326 та хусусий туристик ташкилот фаолият кўрсмоқда (2006 йил).