Ва ўрта махсус

4-топшириқ. Турли манбалардан олинган гапларни ўқиб, сўз қўллаш билан боғлиқ хатоларни аниқланг.
1. Якунловчи йил натижаларини якунладилар. (Радиодан) 2. Фан-техника тараққиётининг даврнинг афзалликлари билан узвий боғланиши... тараққиётни тезлаштиради. (М. Усмонов) 3. 50 центнердан хирмон яратиш учун ҳозирдан замин яратмоқдалар. (Газетадан) 4. Даволанадиган болалар даволаняпти. 5. Баъзи бир асарлардан маълум бўладики, баъзи ёзувчиларимиз ҳали ҳам ҳаётга чуқурроқ кириб бормайдилар. (М. Қўшчонов) 6. Бу ҳуқуқ ... кутубхоналар шаҳобчаларини ривожлантириш билан, чет давлат билан маданий алоқаларни кенгайтириш билан таъминланади. (Газетадан) 7. Улар келгусида ишимизни қай даражада давом эттиришни олиб бораётган ишимизнинг кўлами ва сифатига боғлиқ. (Газетадан) 8. Шуни ҳам айтиб ўтиш керакки, дори-дармондан тўғри фойдаланиш керак. (Газетадан)


5-топшириқ.Ушбу парчада қайси келишик қўшимчаси услубий вазифа бажарган?
Катта рўзғор эди, қолди ўзима,
Қулоқ солинг, ёронлар, айтган сўзима,
Кўп одамлар мункир келиб тўзима,
Томир-тувғон душман бўлган кунларим.
(Э.Жуманбулбул. )


6-топшириқ. «JIGSAV» технологияси буйича кейс. Талабалар 3 гуруҳга бўлинади. Ўқитувчи қуйидаги шеърий парчани ўқийди ва унда қўлланган тасвирий восита тури аниқланганлигини сўрайди.
1-гуруҳ: жонлантириш
2-гуруҳ: ирония
3-гуруҳ: ўхшатиш
Ўқитувчи: ҳар бир гуруҳ фикри тақдим қилингандан сўнг унга хулоса ясайди.
Одессага етиб боргач эртагача кема,
Зинасига чиқиб келган азамат.
Сизни «иззат-икром билан» кутиб олади,
Қўлингизга тақишади ажойиб занжир.
Бир занжирки, жаранглаши кўкрагингизда,
Жаранглаган орденларга жуда ҳамоҳанг.



7-топшириқ. Иккала гуруҳга бир хил матн берилади. “Ижодкорлар” гуруҳи матндан ибораларни, “Билимдонлар” матндаги мақолларни топиб маъносини изоҳлаб бериб, бадиий услубга хос хусусиятларни айтадилар.
Қиличбек: Бошим кал, кўнглим нозик, деган гап, асли шу киши тўғрисида айтилган.
Мўмин: Сичқон сиғмас инига, ғалвир боғлар думига. Э, кўрпангга қараб оёқ узат-да, хумпар. Қирқ йиллик қиёматли қўшним бўлиб ҳали ҳам сени билмаган эканман.
Мўмин: Мен ахир Саидмалик заргар эмасманки, бунақа нарсаларга кучим етса. Беҳуда зўрлик умуртқани синдиради деган гап бор.
Абдусалом: Менга хўроз бўлсин, тухум қилсин. Оладиганидан гапир.
Абдусалом: Ҳалиги шартларга кўнсангиз кўндингиз, бўлмаса, сиз қиз сўраганингиз йўқ, мен сизга хўп деганим йўқ. Ёпуғлик қозон ёпуғлик. Гап тамом, вассалом.
Абдусалом: Йўқ, ҳар бир инсонга бир уй, бир гўр, деганлар машойихлар.
Саидмалик: Оббо қўшнией. Туя ҳаммомни орзу қилибди-да.
Саидмалик:Хамир учидан патир. Тиллаларингизни ҳаммасини ўзим сотиб оламан.
Оқсоқол: Бизда тўй қилганча йўғон чўзилиб, ингичка узилади.
Мўмин: Мен энг разил, энг пасткаш одамман. Юртнинг тузини ичиб, тузлиғига тупурган одамман.
Абдусалом: Отаси ўргилсин.Узумини енг, боғини суриштирманг.
Саидмалик:Минг лаънат бундай ҳаётга. Нима қилайки, тилим қисиқ.
Матлаб: Бу араб мақоли, кўзнинг очлигини фақат тупроқ тўлдиради.
Мўмин: Э, қўйсанг-чи. Биттани олган ҳам ўғри, ўнтани ҳам.
Саидмалик: Тамом бўлди. Ўзи қазиган чуқурга ўзи тушди. Мен қўйнимда қора илон сақлаб келган эканман.
Мўмин: Ҳа, мана энди жазонгни топасан. Бировнинг ҳолига сен кулма зинҳор, сенинг ҳолингга ҳам кулгувчилар бор.
Абдусалом – Ҳў, сенга айтяпман, тилингни тий. Кўп бақирма (ўчоқ ёнидан кафтгирни олиб Мўминга яқин келади). Худди манави билан каллангдан дераза очиб қўяман.
Дилором: Мени кечиринг, дада, мен кўнгил кўйига юрадиган, отасининг юзига оёқ босадиган қизлардан эмасман.
Энди билсам, сиз мени олимлар ўртасига олиб чиқиб айиқ қилиб ўйнатмоқчи экансиз.
Саидмалик:Шафоат, менга қара. Тўхта, эсингни йиғ. Мен сенга нима ёмонлик қилдим?
Саидмалик-Мана шу сафардан эсон-омон қайтиб келсам, катта тўй қилиб бошингни иккита қилиб қўяман. Э, Абдусалом бўлмай ўл, юракни ёрдинг-ку.( Э.Воҳидов “Олтин девор”)

Билимдон-ларга

мақоллар

Ижодкор-ларга

иборалар