Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

Faktorlar  
Ta‘riflar 
Bozor imkoniyati 
Rivojlanayotgan tashkilot eng quyi narxni belgilashi 
mumkin, chunki u dastur bozorining yangi segmentiga 
ko‘chishni istaydi. Bir loyihadagi eng past foydani qabul 
qilish keyinchalik yaxshiroq foyda qilish imkoniyatini 
berishi mumkin.Bu tajriba yangi mahsulotni yuksaltirish 
uchun yordam beradi. 
Ishonchsiz narxni 
baholash 
Agar biror tashkilot narx qo‘yishda ishonchsiz bo‘lsa, bu 
normadagi foyda ustida va tasodifiy holda narxni oshirishi 
mumkin. 
Shartnoma 
asosidagi muddat 
Xaridor yaratuvchiga asos kodning egaligiga ruxsat berishi 
va undan boshqa loyihalarda qayta foydalanishi mumki. 
Narx keyinchalik dasturning asos kodi xaridorning qo‘liga 
o‘tishiga qaraganda ozroq bo‘lishi mumkin.  
O‘zgaruvchan 
talablar 
Agar talablar o‘zgarishi mumkin bo‘lsa, tashkilot 
shartnomada yutish uchun narxni pasaytirishi mumkin. 
Shartnoma mukofotlangandan so‘ng, yuqori narx talabga 
qarab, narxlanadi. 
Moliyaviy yordam  Yaratuvchilar moliyaviy qiyinchiliklarda shartnomaga 
erishish uchun narxni pasaytirishadi. Bu biznesni tark 

---

43 
 
etishga qaraganda yoki normadagi foydadan kichikrog‘ini 
bajarish uchun yaxshi! 
2.1- rasm. Dasturiy ma‘xsulot sarf-xarajatlariga ta‘sir ko‘rsatuvchi omillar 
Loyiha narxi xaridor uchun belgilangan narx bilan erkin bog‘langan bo‘ladi. 
“Pricing  to  win  (Yutish  uchun  narxlash)”  –  bu  oddiy  qo‘llaniladigan  strategiya. 
Buning  ma‘nosi,  agar  biror  kompaniyada  xaridor  kutadigan  narx  to‘g‘risida  fikr 
bo‘lsa va u mijozning kutgan narxiga asoslangan shartnoma uchun narx belgilaydi. 
Bu etikaga zid va ishga aloqador bo‘lmagandek tuyilishi mumkin, ammo bu tizim 
ta‘minlovchi va mijoz o‘rtasidagi afzalliklariga ega. 
Loyiha  narxi  rejadagi  taklifga  asoslanib  kelishiladi.  Muzokaralar  mijoz  va 
doimiy  xaridor  o‘rtasida  o‘ziga  xos  loyihani  tasdiqlash  uchun  o‘tkaziladi.  Bu 
o‘ziga  xoslik  kelishilgan  narx  orqali  chegaralanadi.  Sotuvchi  va  oluvchi  maqbul 
tizimning  qandayligiga  qarab  kelishishi  shart.  Ko‘plab  loyihalardagi  o‘rnatilgan 
faktorlar  loyiha  talabi  emas,ammo  narx.  Talab  narx  ortib  ketmaganda  o‘zgarishi 
mumkin. 
Misol  uchun  biror  kompaniya  (OilSoft)  biror  yog‘  kompaniyasi  uchun 
yoqilg‘i  tarqatish  tizimini  yaratish  uchun  shartnoma  uchun  narx  belgilayotgan 
bo‘lib, Jadvallar xizmat stansiyalari uchun yoqilg‘i yetkazib beradi. Bu yerda tizim 
uchun  talab  xujjatlari  keltirilmagan,  shuning  uchun  Oilsoft  yog‘  kompaniyasi 
byudjetida  raqobatbardosh  bo‘lishi  uchun  narxni  $900.000  dollar  deb  baholaydi. 
Shartnoma kelishilgandan so‘ng, OilSoft tizim talablari bilan bitim tuzadi, shuning 
uchun  asosiy  funksiyalar  ta‘minlanadi.  Keyin  ular  boshqa  talablar  uchun  narx 
baholashadi.  Yog‘  kompaniyasi  bu  yerda  hech  narsa  yo‘qotmaydi,  chunki 
shartnoma  mukofotlanadi.  Qo‘shimcha  talablar  kelgusi  byudjetdan  fondga 
qo‘yiladi,  shuning  uchun  yog‘  kompaniyasining  byudjeti  yuqori  boshlang‘ich 
dastur narxi orqali buziladi. 
 
 
 

---

44