Talimni tarbiyalovchilik printsipi. Talimni tarbiyalovchilik printsipi talim jarayonini obektiv qonuniyatlarini ifodalaydi. Talim-tarbiyadan tashqarida bo`lish mumkin emas. Holbuki o`qituvchi maxsus tarbiya maqsadini qo`ymaganda ham o`quvchilarga tarbiyaviy tasir ko`rsatadi. Ularni o`quv materiali mazmuni, bilimlarga bo`lgan o`zining munosabatlari, o`quvchilarni bilish faoliyatini tashkil etishda qo`llagan metodlari,
o`zining shaxsiy sifatlari orqali tarbiyalaydi. Talimda talimni tarbiyalovchilik printsipi qator didaktik qoidalarga amal qilishni talab etadi:
har qanday o`quv predmetini o`rganishda maqsadli, ongli, tizimli tarbiyani
olib borish;
tushuncha, tarif, qonun, simvollardan so`ng o`quvchilar tabiat hodisalarini va ijtimoiy progres qonunlarni tushunishlarini, shakldan so`ng mazmunni, hodisadan so`ng mohiyatni, tashqi belgilardan keyin ichki xususiyatlarni va qonuniyatlarini tushunishlariga erishish;
har bir darsni, har bir mavzuni tarbiyaviy imkoniyatlaridan foydalanish;
o`quv jarayonini o`quvchilarning madaniy xulq-atvoriga va o`zaro
munosabatlariga tasir etadigan qilib tashkil etish;
o`quvchilar shaxsini hurmat qilish va bir vaqtni o`zida talabchanlikda
bo`lish. Hurmatga asoslanmagan talabchanlik jahldorlikni va norozilikni keltirib chiqaradi. Talabchan bo`lmaslik mehribonlikni, tartibni buzilishiga, tartibsizlikka, o`quvchilarni quloq solmasligiga olib keladi.
Nazariyani amaliyot bilan bog`liqligi printsipi. Talimni amaliyot bilan bog`liqligi printsipi o`quvchilarni qiziqtirishni, o`zlashtirilgan nazariy bilimlarni amaliyotda qo`llashni, borliqni analiz (tahlil)
qilishni, o`z qarashlarini ishlab chiqishni talab etadi. Buning uchun real hayot vaziyatlari tahlil qilinadi, o`quvchilar ishlab chiqarish bilan tanishadilar, mashg`ulotlarda ko`plab shaxsiy malumotlardan foydalanadilar. O`quvchilar maktabdagi ijtimoiy foydali faoliyatga jalb qilinadi. Nazariyani amaliyot bilan bog`liqligi printsipi ilmiy asoslangan bilimlarni hayotda qo`llanilishi bilan birgalikda, aloqadorlilikda o`zlashtirilishini taqozo etadi. Shundagina o`quvchilarda hayotdagi hodisa va jarayonlarga nisbatan ilmiyqarash hamda ilmiy dunyoqarashlari shakllanadi. Amaliyot bu haqiqat mezoni,bilish manbai hisoblanadi. Amaliyotda talim natijasi tekshiriladi, tasdiqlanadi. Talimda nazariyani amaliyot bilan bog`liqligi printsipi qator didaktik qoidalarga amal qilishni talab etadi:
talimda o`quvchilarni amaliy tajribasiga tayanish;
nazariy billimlarni qo`llanish sohasini ko`rsatish;
zamonaviy texnologiyalarni, yangi ishlab chiqarish munosabatlarini, mehnat qilishning qulay metodlarini o`rganish;
muammoli izlanish va tadqiqotchilik masalalarini qo`llash;
bilimlarni amaliyotda qo`llash;
ilg`or ilmiy goyalarni, konsepsiyalarni, nazariyalarni ahamiyatini ko`rsatish.
Do'stlaringiz bilan baham: |