V. V. Mayskiy

Ta’sir turlari
" tushunchasiga 
mahalliy
1
va 
umumiy
(rezorbtiv)
2
ta‘sir, 
reflektor
3
ta‘sir, 
asosiy
4
va 
nojoʻya
5
ta‘sirlar, 
toʻgʻridan-toʻgʻri
6
, 
bilvosita
7
, 
zaharli
8
, kanserogen
9
 
,mutagen
10
, teratogen
11
, fetotoksik
12
, embriotoksik
13
, tanlab
14
, spetsifik
15
, ta’sir 
mexanizmi
16 
 , qaytar
17
 
va
 qaytmas
18 
hamda 
idiosinkraziya
19
 
ta‘sirlar kiradi va bularning har 
biri amaliy ahamiyatga ega!. Mahalliy ta‘sirga misol sifatida mahalliy ogʻriqsizlantiruvchi 
vositalarining ta‘sirini koʻrsatish mumkin. Koʻpgina dorilar odatda moddaning qonga 
soʻrilishi 
(rezorbsiyasi)
va uning organizmda tarqalishi keyin rivojlanadigan umumiy 
(rezorbtiv)
ta‘sirga ega. Mahalliy va rezorbtiv ta‘sir bilan ham moddalar turli sezgi 
retseptorlarni qoʻzgʻatishi mumkin va reflektor reaksiyalariga sabab boʻlishi mumkin. 
Dorivor moddaning asosiy ta‘siri bu - uning har bir ma‘lum sharoitda qoʻllaniladigan ta‘siri 
hisoblanadi. Boshqa barcha ta‘sirlar esa nojoʻya ta‘sir yuzaga kelishi hisoblanadi. Dori 
moddalar ma‘lum organlarga bevosita ta‘sir qilishi mumkin. Bundan tashqari, dori 
moddalarning ta‘siri bilvosita boʻlishi mumkin. Masalan, yurak glikozidlari yurakka bevosita 
ta‘sir koʻrsatadi, ammo yurak ishini yaxshilash orqali bu moddalar boshqa organlarning qon 
bilan taminlanishini va funksiyalarini 
(bilvosita ta’sir)
oshiradi. Bundan tashqari qolgan 
ta‘sirlar haqida ham avval bayon etib oʻtilgan yoki keyinroq yana toʻxtalib ketilgan.