V. V. Mayskiy

LINIMENTLAR
Linimentlar bosh kelishik birlik sonda - 
Linimentum
,
qaratqich kelishigi birlik sonda - 
Linimenti
.
Bu suyuq surtma dori shakli boʻlib, sirtga ishlatiladi. Linimentlar quyuq boʻlishi mumkin, 
lekin tana haroratida erib, suyuq holatga aylanishlari kerak. Bunday linimentlar yumshoq 
dorilar qatoriga kiritiladi.
Hozirgi vaqtda linimentlar tayyor holda ishlab chiqariladi. Ularni tayyorlashda asos sifatida 
suyuq moylar qoʻllaniladi: paxta moyi 
(Oleum Gossypii)
, kungaboqar moyi 
(Oleum 
Helianthi)
, kanakunjut moyi 
(oleum Ricini),
zigʻir moyi 
(Oleun lini)
.
Linimentlar
 ofisinal
va 
magistral
boʻlishi mumkin, bundan tashqari liniment emulsiyalar va 
liniment suspenziyalar ham mavjud.
Retseptda magistral linimentlar kengaytirilgan shaklda, ofisinal linimentlar qisqartirilgan 
shaklda yoziladi. 
Misol.
Tarkibida 5% skipidar va 10% metil salisilati boʻlgan 75,0 linimentga retsept yozilsin. 
Hisob:
skipidar 100,0 – 5,0
75,0 – x 
х=75*5/100=3,75 skipidar 
metilsalisilat 100,0 – 10,0 
75,0 – x 
x=75*10/100=7,5 metilsalisilat
 
 

---

44 
Manbaa:
@pharma_baza
Rp.: Olei Terebinthinae 3,75 
Methyli salicylatis 7,5 
Olei Gossypii ad 75,0 
M.f. linimentum 
D.S. Jarohatlangan teriga surtish uchun. 
Ofisinal linimentlarga misol.
5% li 25,0 ofisinal sintomisin linimentga retsept yozilsin, 
yaralarga surtish buyurilsin. 
Rp.: Linimenti Synthomycini 5%-25,0 
D.S. Yaralarga surtish uchun. 
SHAMCHALAR (Suppozitoria) 
Shamcha bosh kelishik birlik sonda - 
Suppositorium
,
qaratqich kelishigi birlik sonda - 
Suppositoria
. 
Dozalarga boʻlingan dori vositasi boʻlib, uy haroratida qattiq, tana haroratida esa erib ketadi. 
Shamchalar mahalliy va rezorbtiv samara olish uchun toʻgri ichak (
suppositoria rectalia
), 
qin (
suppositoria vaginalia
) boʻshligʻiga qoʻyish uchun ishlatiladi.
Bundan tashqari siydik yoʻllari, bachadon boʻyniga qoyish uchun tayoqchalar (
bacilli
) ham 
mavjud.
Shamchalarni tayyorlashda asos sifatida qitiqlovchi ta‘sirga ega boʻlmagan, tana haroratida 
eriydigan va shilliq qavat orqali yomon soʻriladigan, shuningdek dori moddalari bilan 
kimyoviy reaksiyaga kirishmaydigan asoslar tanlash zarurdir. Bunday talablarga: 
1) kakao moyi (
Oleum Cacao
) va
2) butirol 
(Butyrolum)
;
3) jelatin-gliserinli massa 
(massa Gelatinosa)
;
4) polietilenoksid 
(Polyaethylenoxydum)
;
5) yapon korichnik moyi (
Oleum Cinnamoni pedunculari
) javob beradi. 
Shamchalar shaklida dorilar mahalliy va umumiy ta‘sir uchun qoʻllaniladi. To`gri ichak 
shamchalari rezorbtiv ta‘sir qilish xususiyatiga egadir (umumiy ta‘sir). Shuning uchun ham 
zaharli va kuchli ta‘sir qiluvchi moddalarni shamcha holida ishlatganda ularning miqdori 
terapevtik dozadan oshmasligi kerak. 
To`gri ichak shamchalari konus yoki silindr shaklida boʻlib, ogʻirligi 1,1 dan 4,0 gacha 
boʻladi. Ofisinal turlari 3,0 dan chiqariladi.
Qin shamchalari esa dumaloq (
globuli
) yoki tuxumsimon (
ovula) 
va yassi (
pessaria
) shaklda 
boʻlib, ogʻirligi 1,5 dan 6,0 gacha boʻladi. Ofisinal turlari 4,0 dan chiqariladi. 
Agar retseptda shifokor tomonidan magistral shamchalarning ogʻirligi koʻrsatilmagan boʻlsa, 
ushbu holda ham 4,0 dan tayyorlab beriladi. 

---

45 
Manbaa:
@pharma_baza