V. V. Mayskiy

Karvedilolning nojoʻya ta’sirlari:
■ bradikardiya,
■ ortostatik gipotenziya,
■ diareya. 
Simpatolitiklar. 
Simpatolitiklar postganglionik (adrenergik) tolalar uchida simpatik innervatsiyani toʻsib 
qoʻyadigan moddalardir. Adrenergik tolalar uchlarini ingibirlash mexanizmlari turli 
simpatolitiklar uchun har xil, ammo ularning ta‘siri natijasi bir xil: simpatolitiklar 
adrenergik nerv uchlaridan noradrenalin mediatorining ajralishini kamaytiradi. Shu bilan 
simpatolitiklar simpatomimetik ta‘sirini susaytiradi. Adrenblokatorlardan farqli oʻlaroq, 
simpatolitiklar adrenergik retseptorlarga ta‘sir qilmaydi va adrenergik agonistlarning ta‘sirini 
susaytirmaydi. Aksincha, simpatolitiklar ta‘sirida adrenomimetiklar odatdagidan koʻra 
kuchliroq
yuzaga chiqadi, chunki mediatorning ajralishi kamayishi bilan adrenergik 
retseptorlari soni koʻpayadi.
Simpatolitiklar, adrenergik nerv uchlarini ingibirlash orqali, simpatik innervatsiyaning yurak 
va qon tomirlariga faollashtiruvchi ta‘siri yoʻq boʻladi. Natijada yurak qisqarishi susayadi va 
sekinlashadi, qon tomirlari kengayadi - qon bosimi pasayadi. Simpatik innervatsiya 
simpatolitiklari tomonidan ingibirlansa, parasimpatik innervatsiya ta‘siri ustun boʻladi. Bu 
bradikardiya, oshqozon-ichak trakti peristaltikasini faollanishi va oshqozon bezlari 
sekretsiyasini kuchayishi bilan namoyon boʻladi. 
Guanetidin
(oktadin, ismelin) - samarali ta‘sir koʻrsatadigan uzoq muddatli antigipertenziv 
vositadir. Dori kuniga bir marta ichga buyuriladi. Gipotenziv ta‘sir asta-sekin rivojlanib, bir 
necha kun qabul qilgandan soʻng maksimal darajaga yetadi va moddani bekor qilishdan 
keyin ham 2 haftagacha saqlanib turadi. Guanetidinning simpatolitik ta‘sir mexanizmi uning 
adrenergik tola uchlari orqali tutilishi bilan bogʻliq. Guanetidin vezikulalar ichiga kirib 
ulardan NAni siqib chiqaradi. Guanetidin vezikulalarda toʻplanib, NAning sinteziga 
toʻsqinlik qiladi. Guanetidinning vazikulalarga ta‘siri qaytmasdir. Shunday qilib, guanetidin 
adrenergik nerv uchlarida NA zaxiralarini sezilarli darajada kamayib ketishiga olib keladi, bu 
esa simpatik innervatsiya ta‘sirining susayishiga olib keladi. Guanetidinni, muntazam 
ravishda qoʻllanishi xisobiga, ta‘siri bir necha kun ichida rivojlanadi, chunki noradrenergik 
uzatishni izdan chiqarish uchun adrenergik tolalar uchida NAni zahirasini yarmidan 
koʻprogʻiga kamaytirish kerak. Moddani bekor qilgandan soʻng ta‘siri 2 haftagacha davom 
etadi 
(yangi pufakchalar hosil boʻlishi uchun zarur boʻlgan vaqt)
. Guanetidin buyrak usti 
bezlaridagi katekolaminlarga ta‘sir qilmaydi, chunki ularda neyronal qayta yutilish 
mexanizmi mavjud emas. Guanetidin markaziy asab tizimiga ta‘sir qilmaydi, chunki 
GEBdan oʻtmaydi.
Guanetidin yuqori effektivligiga qaramay, uni qoʻllash cheklangan, chunki:
■ ogʻir ortostatik gipotenziya,
■ bradikardiya,
■ burun bitishiga,
■ HCl ajralishini kuchayishi,
■ diareya,
■ eyakulatsiya buzilishiga olib keladi.

---

128 
Manbaa:
@pharma_baza
Feoxromotsitomada guanetidin qon bosimini oshiradi. Trisiklik antidepressantlar guanetidin 
ta‘siriga toʻsqinlik beradi, chunki ular guanetidinni adrenergik tola uchlari orqali yutilishini 
toʻxtatadi. Guanetidin faqat arterial gipertenziyaning ogʻir shakllarida qoʻllaniladi.