V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Portlovchi moddalarni eksudatsiyalanishi
 (terlashi) – ba’zi bir 
portlovchi moddalarning uzoq saqlash davomida tarkibidagi suyuqlik 
yoki yengil yonuvchi birikmalarni ajratish xususiyati.
Bunday holat tarkibida nitroefirlar qo‘shilgan portlovchi modda
-
larda ko‘proq kuzatiladi, masalan, dinamitlarda va tarkibida suyuq 
neft mahsuloti aralashtirilgan donador portlovchi moddalar kiradi.
3.4-§. PORTLOVCHI MODDAGA AYLANISHNING  
ASOSIY SHAKLI
Portlovchi moddaning kimyoviy bo‘linishi kuchli termik harorat 
ajratib, yonish yoki detonatsiyalanish shaklida kechadi. Termik haro-
rat ajratish – sekin kechadigan kimyoviy reaksiya bo‘lib, portlovchi 
moddaning butun hajmida bir vaqtning o‘zida kechadi, uning tezligi 
atrof-muhit harorati bilan bog‘liq holda aniqlanadi. Odatdagi harorat-
da saqlangan sanoat portlovchi moddalarining termik bo‘linish tez-
ligi deyarli kichik bo‘lib, reaksiya jarayonida hamma issiqlik ajralib 
atrof-muhitga tarqaladi.
Amaliyotda barcha portlovchi moddalar (PM) yetarlicha turg‘un 
bo‘lmagan tizim sifatida termik bo‘linishga uchraydi, chunki ular-
ni saqlaganda omborlardagi harorat 30°C dan yuqori bo‘lishiga yo‘l 
qo‘yilmaydi.