V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Pnevmozarbalovchi doloto:
a
 – doloto elementlari; 
b
 – K100B dolotosi; 
d
 – П105К dolotosi.
Qattiq qotishmali shtir bilan jihozlangan doloto 1.24-rasmda 
ko‘rsatilgan. Shtirlarning yemirilib borishi bilan dolotoning ishchi 
yuzasi ham yemirilib, shtirlar ochilib qoladi. Shuning uchun shtirlar 
kallagidagi mikrodarzliklarni olib tashlash uchun ularni vaqti-vaqti 
bilan shlifovkalab turiladi.
Burg‘ilashdan hosil bo‘lgan shlamni skvajina tubidan chiqa rib 
tashlash turi bo‘yicha dolotolar quyidagicha bo‘linadi: doloto ning 
markaziy kanalidan, nomarkaziy kanaldan va dolotoning tashqi to-
monidan  siqilgan  havo  yordamida  puflab  chiqarib  tashlash.  Tash
-
qi pufl ab chiqariladigan usulda doloto ichki kanalga ega bo‘lmagan 
holda qo‘llaniladi. Birinchi ikki usulni qo‘llash uchun doloto ichidan 
o‘tkazilgan kanal bo‘lishi kerak.
Doloto pnevmozarbalovchi korpusga shponka yoki shariklar yor-
damida mahkamlanib birlashtiriladi. Shponkali tutashtirishda kichik 
diametrli dolotolar bayonetli bog‘lanadi.
Eng ko‘p ishlatiladigan dolotolar haqida ma’lumotlar 1.19-jad-
valda keltirilgan.

---

77
1.19-jadval
Doloto turi
K100B
K-130
6K-155
Doloto diametri, mm
106
130
155
Doloto uzunligi, mm
180
180
210
Xvostovik diametri, mm
50
50
70
Xvostovik uzunligi, mm
110
110
140
Yonlama tig‘lar soni
3
3
4
Yonlama tig‘lar uzunligi, mm
28
–
49
Ilgarilovchi tig‘lar soni
1
1
1
Ilgarilovchi tig‘lar diametri, mm
16
–
49
Ilgarilovchi tig‘lar balandligi, mm
25
–
31
Tig‘larning umumiy uzunligi, mm
130
–
168
Dolotodagi shtirlar soni
–
–
–
Shtirlar diametri, mm
–
–
–
Qattiq qotishmalar og‘irligi, g
246
–
457
Markaziy kanal diametri, mm
–
–
–
Pnevmozarbalovchining turi
ПП-105-2,2
ПП-105-2,4
ПП-105-2,2
ПП-105-2,4
ПП-155-4,1
Doloto massasi, kg
3,5
5,9
9,2
Dolotolar turi
K105KA
К130П
КИШ105У КИШ125У
Doloto diametri, mm
106
130
108
125
Doloto uzunligi, mm
180
190
176
179
Xvostovik diametri, mm
52
62
52
62
Xvostovik uzunligi, mm
102
98
102
98
Yonlama tig‘lar soni
4
4
–
–
Ilgarilovchi tig‘lar soni
–
–
–
–
Ilgarilovchi tig‘lar diametri, 
mm
–
–
–
–
Ilgarilovchi tig‘lar balandligi
–
–
–
–
Tig‘larning umumiy uzunligi, 
mm
128
144
–
–
Dolotodagi shtirlar soni
1
14
15
Shtirlar diametri, mm
12
14
10-12
14-12
Qattiq qotishma og‘irligi, g
291
326
326
524
Markaziy kanal diametri, mm
20
24
20
24