V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Karonkalarning 
shtangalar bilan ulanishi:
a
 – konusli; 
b
 – rezbali: 
D
 – koronka 
diametri; 
d
 – asos diametri; 
d
1
 – konus 
asosi diametri; 
d
2
 – konus yuqori 
qismi diametri; 
d
3
 – rezba diametri; 
N
 – koronka balandligi; 
h
 – konus 
balandligi; 
R
l
 – o‘yiq uzunligi.

---

75
1.22-rasm.
 Burg‘i tarkibi:
1 
– koronka; 
2
 – shtanga; 
3
 – bog‘lovchi (birlashtiruvchi) mufta; 
4
 – burg‘i dumi (xvostovik).
1.18-jadval
Burg‘ilanadi- 
gan shpur va 
skvajinalar 
diametri, mm
Shtanga 
diametri, 
mm
Rezbasi
Burg‘ilanadigan  
shpur va skvajinalar 
diametri, mm
Shtanga 
diametri, 
mm
Rezbasi
35–38
22
du
m
al
oq
  
(a
yl
an
a s
hak
lida
)
64–89
28
tr
ap
et
siy
a 
 
ko
‘r
ini
sh
ida
41–45
25
76–115
44
48–64
32
89–127
51
64–89
38
–
89–127
51
–
1.28-§.  PNEVMOZARBALAGICH UCHUN DOLOTO 
 
VA KENGAYTIRGICHLAR
Pnevmozarbalagich uchun doloto qisqa sterjendan iborat bo‘lib, 
kuch impulsini zarbalovchidan skvajina tubiga uzatishga xizmat qila-
di. Doloto quyidagi elementlari bilan farq qiladi (1.23-rasm,
 a
): korpus 
2
, u o‘zida xvostovik 
1
 ni tutib turadi, xvostovik tekis qirrali bo‘lib, 
porshen zarbasini o‘ziga qabul qiladi, so‘ng skvajina tubiga uzatadi. 
Bundan tashqari, silindrning ichki bo‘shlig‘ini atmosferadan ajratadi. 
Dolotoning kallak qismi 
3
, qattiq qotishma plastinkasi 
4
 bilan jihozla-
nadi va kallakni, oldingi qirrasining tig‘i 
5
 bilan birga tugaydi. Shun-
day qilib, tig‘ ikki qirrani kesuvchi chiziqdir.
Dolotolarning turi tig‘larining joylashishi va soni bilan aniqlana-
di. Dolotolar bir tig‘li xochsimon va uchta yon tig‘i va ilgarilovchi 
markaziy tig‘li bo‘ladi. Hozir markaziy tig‘larni orqaroq joylashtirib 
chiqarilgan doloto turlari ham bor. Dolotolar qattiq metall qotishma-
li plastinkalar yoki shtir bilan jihozlanadi. Yer osti burg‘ilash ish-
larida uchta yon tig‘li va markaziy ilgarilab kesuvchi tig‘lar bilan ji-
hozlangan turlari qo‘llaniladi. Karyerlarda burg‘ilash uchun «X»ga 
o‘xshash, markaziy qismi orqaroq qolgan doloto qo‘llaniladi.

---

76
1.23-rasm.