V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Portlovchi materiallarni tarqatish kamerasida va portlov-
chi materiallarni saqlaydigan uchastka punktlarida qabul qilish 
va tarqatish hisoboti.
 Portlovchi materiallarni saqlaydigan uchast-
ka punktida va tarqatuvchi omborda, ishlatilgan va qoldiq portlovchi 
materiallar hisobini ombor tarqatuvchisi 2У-shakldagi kitobga qayd 
etib boradi (ilovaga qaralsin). Xuddi shu shakldagi 2У-kitob (nomer
-
langan, ip bilan tikilgan, korxona muhri bilan mahkamlangan) port-
lovchi materiallar saqlanadigan har bir shkafda bo‘lishi kerak.
Portlovchi materiallarni sarflovchi ombordan tarqatuvchi kamera-
ga olib kelish va portlovchi materiallar saqlanadigan uchastka punk-
tiga tashib kelish uchun jo‘natish ishlarini omborning maxsus tarqa-
tuvchi xodimi berilgan naryad-nakladnoyga muvofiq amalga oshiradi 
(ilovaga qaralsin). Bunda «ombordan berilgan» degan grafa tarqatuv-
chi tomonidan, tarqatuvchi kamera va uchastka punktida qolgan port-
lovchi materiallar qoldig‘ini hisobga olgan holda, kon ishlari yuri-
tayotgan uchatska talabnomasiga muvofiq to‘ldiriladi.
Portlovchi materiallarni tashib tarqatuvchi shaxs olib borib tarqa-
tish uchun berilgan portlovchi materiallar miqdorini omborning 
2-shakldagi umumiy kitobga kiritib, portlovchi materialni olganligi 
haqida kitobga imzo qo‘yadi.
Uchastkaning  talabiga  muvofiq  smenada  sarflanadigan  miqdor-
dagi  portlovchi  materiallar  sarflovchi  ombordan  vagon  (konteyner) 
da olib kelinsa, tarqatuvchi olib kelingan portlovchi materiallarni us-
ta-portlatuvchilarga naryad-yo‘llanmaga muvofiq tarqatadi.
Uchastka punktlaridagi portlovchi materiallar saqlanadigan joy-
ga elektr detonatorlarni olib kelishdan avval tarqatuvchi omborda 
ularning cho‘g‘lanuvchi ko‘prikchasining butunligini, o‘ralgan tarada-
gi etiketkada ko‘rsatilgan o‘lchamiga muvofiq kelishi aniqlangan va 
markirovka qilingan bo‘lishi kerak.
Elektr detonatorlardan chiqarilgan simlar bir-biri bilan qo‘shib 
bog‘langan, elektr detonatorlarni tekshirgan portlovchi materiallar 
ombori  tarqatuvchisining  nasabi,  ismi,  shariflari  yozilgan  etiketka 
qo‘shib solinishi kerak.

---

212
Portlovchi materiallar omborining tashib-tarqatuvchi xodimi 
naryad-nakladnoyning «portlovchi materiallarni saqlovchi punktla-
riga olib kelindi» deb yozib, olib kelingan portlovchi materiallarning 
miqdori haqida yozib, portlovchi materiallar saqlanuvchi punktdagi 
har bir shkafga yozib qo‘yishi shart.
Portlovchi materiallarni uchastka punktiga tashib keltiruvchi- 
tarqatuvchi olib kelgan portlovchi materiallar bilan har bir shkafda qol-
gan portlovchi materialning haqiqiy qoldig‘ini solishtirib, 2У-shaklda
-
gi kitobga shkafda qolgan qoldiqni o‘zining imzosi bilan tasdiqlaydi. 
So‘ng shkafni qo‘shimcha portlovchi material bilan to‘ldirib tashib kelti-
rib, tarqatuvchi xodim «kirim» grafasini to‘ldirib, umumiy portlovchi 
materiallar miqdorining «qoldiq» grafasiga yozib imzo qo‘yadi. Shun-
dan so‘ng shkafni qulflab uni plombalaydi, so‘ng keyingi shkafga o‘tadi.
Tashib keltiruvchi-tarqatuvchi portlovchi materiallarni tarqatib 
bo‘lgandan  so‘ng  sarflovchi  omborda  naryad-nakladnoyda  ko‘rsatil
-
gan ma’lumotlarni, ya’ni har bir shkafga qancha portlovchi material 
qo‘yganligini 2У-shakldagi kitobga yozib qo‘yadi.
Portlovchi  materiallar  sarflovchi  ombordan  shaxtaning  zaryad 
budkasiga ombor tarqatuvchisi tomonidan tashib keltiruvchi-tarqatuv-
chi xodim yoki maxsus ajratilgan usta-portlatuvchi naryad-naklad-
noyga muvofiq beriladi.
Naryad-nakladnoyni  tarqatuvchi-sarflovchi  ombor  mudiri  shax
-
ta o‘tuvchi bo‘lim boshlig‘ining talabnomasiga yoki portlovchi ma-
teriallarni zaryad budkasiga tashib keltirishning shaxta quruvchi 
bosh-qarmasi  bosh  muhandisi  tasdiqlagan  grafigiga  muvofiq  ikki 
nusxada yozadi.
Tarqatuvchi-sarflovchi  omborning  tarqatuvchisi  tomonidan  za r-
yad budkasiga keltirish uchun berilgan portlovchi materiallar miqdori 
haqida portlovchi materiallarning berilgan va qaytarilgan hisobo-
ti kitobiga (4-grafada patron nomerini ko‘rsatib) kiritiladi yoki yozib 
qo‘yiladi. Bu haqda tashuvchi-tarqatuvchi xodim yoki usta-portlatuv-
chi portlovchi materialni olganligini tasdiqlab imzo qo‘yadi.
Zaryad budkasida tashuvchi-tarqatuvchi olib kelingan portlovchi 
materialni naryad-nakladnoyga asosan usta-portlatuvchiga beradi. U 
naryad-nakladnoyga portlovchi materiallarni olganligi haqida imzo 
qo‘yadi. Naryad-nakladnoyning bir nusxasi usta-portlatuvchida qola-
di. Zaryad budkasida usta-portlatuvchi tomonidan olingan portlovchi 
materiallar kirim va chiqim kitobiga kiritiladi (ilovaga qaralsin). Xud-

---

213
di  shunday  kitob,  portlovchi  materiallarni  sarflovchi  omborda  ham 
to‘ldiriladi.
Tashuvchi-tarqatuvchi portlovchi materiallarni zaryad budkasi-
da usta portlatuvchiga topshirgandan keyin naryad-nakladnoyning 
bir  nusxasini  sarflovchi  omborga  topshiradi.  Naryad-nakladnoy
-
ga asosan sarflovchi ombor tarqatuvchisi portlovchi materiallarning 
kirim va chiqim kitobiga har bir zaryad budkasiga topshirgan port-
lovchi materiallar haqida kitobning ombordan kirim qilinadigan gra-
fasiga yozib qo‘yadi.