V. M. Karimovaning umumiy tahriri ostida. Toshkent

Bosh
 
miya 
kalla  qutisida
 
joylashgan  bo’lib,  go’yo  orqa  miya  tepasidagi  ustki  qavat 
hisoblanadi. 
Mutaxassislar tomonidan bosh miya quyidagi qismlarga ajratiladi 7-rasm.: 
 
ketingi miya; 
 
o’rta miya; 
 
oraliq miya; 
 
oldingi miya. 
Ketingi miya
ga uzunchoq miya, Varoliy ko’prigi va miyacha kiradi. Uzunchoq miya bilan 
Varoliy  ko’prigi  orqa  miyaning  go’yo  bevosita  davomidir.  Lekin  shu  bilan  birga,  uzunchoq 
miya  orqa  miyaga  qaraganda  xiyla  murakkab  vazifani  o’taydi.  Uzunchoq  miya  orqali  orqa 
miyadan  bosh  miyaning  yuqoriroqdagi  bo’limlariga  va,  aksincha,  bosh  miyaning 

---

 
51 
yuqoriroqdagi  bo’limlaridan  orqa  miyaga  impulslar  o’tib turadi. Uzunchoq miya  yadrolari 
emish,  chaynash,  yutish,  so’lak  ajratish,  me’da  va  me’da  osti  bezidan  shira  ajratish, 
qusish va shunga o’xshash bir qancha murakkab reflektor jarayonlarda qatnashadi. Nafas  
olishni, yurakning ishla shini idora etadigan, qon tomirlar tonusini saqlaydigan markazlar 
uzunchoq miyadadir. Miyacha markaziy nerv sistemasining pastdagi hamma bo’limlariga, 
shuningdek,  yuqoriroqdagi  qismlariga  ko’p  yo’llar  bilan  mahkam  bog’langandir. 
Miyachaning juda qatta ahamiyatga ega eqanligi loaqal  shundan ham ko’rinadiki, miya cha 
olib  tashlangandan  keyin  tananing  muvozanat  va  harakat  funksiyalari  juda  ham  buziladi; 
harakatlar  tartibsiz,  chalkash,  poyma-poy  bo’lib  qoladi.  Miyachasi  olib  tashlangan  hayvon 
qaddini  ko’tarib  va  boshini  tutib  turolmaydi;  boshi  va  tanasi  doim  tebranib  turadi;  omonat, 
poyma-poy,  haddan tashqari keskin harakatlar  qiladi. 
O’rta  miya
.  Muskul  tonusining normal taqsimlanishini va  gavdaning  tovush  hamda 
yorug’lik  singari  qo’zg’ovchilarga,
 
shuningdek  og’irlik  kuchiga  nisbatan  to’g’ri  turishini 
idora  etadigan  to’rt  tepalik,  qizil  yadro  va  miyaning  boshqa  ba’zi  bir uchastkalari o’rta miya 
tarkibiga  kiradi.  O’rta  miyasi  olib  tashlangan  mushuk,  it  va  maymunlar  normal  harakat 
qila olmaydigan  bo’lib  qoladi.