V azirligi t o sh k e n t a rxitectu ra q urilish In stitu ti

M ashqlar:
Q u y id a g i m a 'lu m o tla r a s o sid a m e h n a t re su rsla ri so n in i a n iq la n g :
— M e h n a tg a la y o q a tli y o sh d a g i ah o li soni — 16 m in kishi;
— Ish la m a y d ig a n ah o li (o ’sm irlar, n a fa q a x o 'rla r, n o g iro n la r) — 4 iriln 
kishi;
— Ish lo v ch i o ’sm irla r va n a fa q a x o 'rla r — 0,8 m in .k ish i.
?
A q l i y t r e n i n g :
1. F iz io k ra tla r o 'z q a ra sh la rin i q u y id a g ic h a b ay o n q ilish g a n : "Yer 
b o y lik n in g onasi, m e h n a t u n in g o ta si va faol p rin sip id ir."
Siz, u s h b u g ’o y a g a o 'z fik rin g izn i b ild irin g .
2. 
E v ro p a ta ra q q iy o t va tik la n is h b a n k i O ’z b e k is to n d a k ic h ik va o 'rta
b iz n e s riv o jla n ish ig a q u y id a g ic h a tavsif b erad i:
34

---

" O 'z b e k is to n iqtiso d iy o ti k a b i y a n g i y u z a g a k e la y o tg a n b o z o r va 
o 'tis h
iq tiso d iy o tla rig a kichik v a o 'r ta b iz n e s b a n d lik n i y a ra tish n in g
aso siy m a n b a i b o 'lis h i lozim. 
Ilaliy ad a ish bilan b a n d ah o lin in g
ta x m in a n 80% i, B uyuk B ritaniya va Y a p o n iy a d a — 70% id a n o rtig 'i, 
F ra n siy a va G e rm a n iy a d a — ta x in in a n 66%i, A Q S h d a —55%i k ic h ik va 
o 'r ta b iz n e sg a to 'g 'r i k elad i. O 'z b e k is to n d a k ic h ik va o 'rta b iz n e sn in g
u m u m iy b a n d lik d a g i xissasi faq a t 7%ni ta sh k il q iladi"
K ichik 
va 
o ’rta 
b izn esn i 
riv o jla n tirish g a
u stiv o rlik
berilish
sa b a b la rin i siz, q a n d a y izohlaysiz?
?
T e s t :
Siz, m abod o g e n iy em asm isiz?
K alifo rn iy a u n iv e rsite ti to m o n id a n ta q d im e tila y o tg a n test, sizn in g
a q liy sa lo h iy a tin g iz n i ishonarli ta rz d a a n iq la s h g a im k o n b e ra d i. T est 
sa v o lla rig a ja v o b b e rish uch u n , bir q a to r m ik ro m a sa la la rn i h a l e tish
lozim . O 'z in g iz n i sin a b k o ’ring, a lb a tta sizg a h a m m a 'q u l b o 'la d i. 
S a v o lla n
1. P ro fesso r k e c h k u r u n so a t 8 d a y otadi, so a t q o 'n g 'ir o g 'i e rta la b so a t 9 
d a jirin g la y d i. P ro fesso r n ec h a s o a t u x la y d i?
2. C rkak o 'z b e v a sin in g sin g lisig a u y la n ish i m u m k in m i?
3. A v straliy ad a 1 — s e n ty a b r b orm i?
4. A b d u lla n in g 10 ta q o 'y i bor, 9 d an ta sh q a ri ham m asi, o 'lg a n . N e c h ta
q o 'y q o lg a n ?
5. Siz, G a v a n a d a n M oskvaga, A ljirda ikki m a rta q o 'n lb u c h u v c h i 
sa m o ly o t u ch u v c h isisiz. U chu v ch i n e c h a y o sh d a ?
6. O d a td a oy o 'ltiz y o k i o ’ttiz b ir k u n b ila n y a k u n la n a d i. Q a y si o y d a
y ig irm a sa k k iz in c h i k u n bor?
7. Siz, q o ro n g 'u , n o ta n ish x o n a g a k irib q o ld in g iz. X o n a d a g azli va 
b e n z in la m p a la ri b o r. B irinchi n a v b a td a , q ay si la m p a n i yo q asiz?
8. B irinchi p o y e z d M o sk v a d an S a n k t — P e te rb u rg g a , ik k in c h i poy ezd
S a n k t —P e te rb u r g d a n M o sk v a g a q a ra b y o 'lg a c h iq d i. U lar b ir p a y td a
y o ’lg a c h iq g a n , b iro q b irin c h i p o y e z d tezlig i ik k in c h i p o y ez d te z lig ig a
q a r a g a n d a uch k a rra y u q o ri. P o y e z d la r u c h ra s h is h i p a y tid a , q ay si biri 
M o sk v a d a n u z o q ro q d a b o 'lad i?
9. O ta v a o 'g ’il av to fa lo k a lg a u c h ra d i. O la g o sp ita ld a v a fo t etd i. 
P a la ta g a
k irg a n
x iru rg
ja ro h a tla n g a n
bo lan i 
k o 'rs a ta
turib, 
y o n id a g ila rg a q a ra ta : "Bu m e n in g o 'g 'lim "
— d e b ay td i. Bu so 'z
h a q iq a t b o 'lish i m u m k in m i?
10. A rx e o lo g la r e ra in iz d a n avvalgi 3 5 — y ild a zarb e tilg a n lig i q a y d
e tilg a n ta n g a to p ib olishdi. Bu b o 'lis h i m u m k in m i?
11. T a y o q n i 12 q isin g a bo'lish lozim . T a y o q n i n e c h a m a rta a rra la sh
lozim ?
12. Q o 'lla rd a 10 ta b a rm o q bor. 10 ta q o ’ld a n e c h ta b a rm o q b o r?
13. N oy o 'z in in g x a lta s ig a h a y v o n la rd a n q a n c h a m iq d o rd a o lg a n ?
35

---

14. V rach b e m o rg a h a r biri y a rim s o a td a n s o 'n g b u y u rila d ig a n u ch ta 
u kol y ozib b erd i. B a rc h a u k o lla rn i q ilish u c h u n q a n c h a v aq t talab 
etiladi?
15. 1 d a n 100 g a c h a b o 'lg a n s o n la r q a to rid a n e c h ta "9" raq a m i m av ju d ?
16. 
Y olg’iz 
tu n g g i 
q o ro v u l, 
k u n d u z i 
o 'lib
q o ld i. 
U n g a
n afa q a 
b erishadim i?
17. E ttita sh a m y o n ib tu r g a n edi. U ch ta si  c h ib qoldi. N e c h ta sham
qoldi?
18. G 'ish t b ir k ilo g ra m in va yan a yarim g 'is h t b o 'la g i o g 'irlig ig a teng. 
G ’isht q a n c h a o g ’irlik k a eg a?
19. Y om g'ir p a y tid a q u y o n q a n d a y b u ta o stid a jo n sa q lay d i?
N a tija la rn i q a y ta ish la sh .
H ar bir k a litg a m os tu s h g a n ja v o b u c h u n 1 b a ld a n olasiz.
K a lit (to 'g 'ri ja v o b la r)
1. 
Bir so a t (soat e rta la b va k e c h q u ru n n i farq lam ay d i).
2. 
Y o 'q (beva — bu, eri  lq a n ayol).
3. 
Albatta.
4. 
T o ’qqiz.
5. 
Siz u c h u v c h isiz(siz n e c h a y o sh d a b o ’lsangiz, u c h u v c h i h am shu 
y o s h d a ).
6. 
H am m asid a.
7. 
G u g u rtn i.
8. 
Bir xil ( u c h ra s h u v p a y tid a u la r b ir xil n u q ta d a b o 'la d ila r).
9. 
A gar, x i r u r g — b o la n in g o n asi bo'lsa.
10. 
Y o'q, u p a y td a ta n g a la rg a zarb q ilin g a n yilni y o zish m a g an .
11. 
11 m a rta.
12. 
50.
13. 
H a r bir h a y v o n d a n b ir ju ftd a n .
14. 
1 soat.
15. 
20.
16. 
Y o'q, u o 'lg a n .
17. 
U c h ta (u c h ta si o 'c h ib q o lg a n , q o lg a n la ri y o n ib lu g a g an ).
18. 
1,0 k ilo g ra m m
19. 
H o 'l b u ta o stid a.
T a s h x is :
18 b a lld a n — 19 b a llg a c h a : Siz geniy!!!
15 b a lld a n — 17 b allg ac h a: Aqlli!
13 b a lld a n — 14 b a llg a c h a : R o sm an a odam .
9 b a lld a n — 10 b a llg a c h a : o d d iy x ay o lp arast.
6 b a lld a n — 8 b a llg a c h a : m u tlo q xay o l parast.
4 b a lld a n — 5 b a llg a c h a : fik rla sh g a layoqatsiz.
о b a lld a n — 3 b a llg a c h a : ja m iy a td a n uzib q o 'y ish lozim .
36

---

M e h n a t bozori, b a n d lik , ish siz lik
M e h n a l b ozori 
— 
bu, 
q im m alli q o g 'o z la r, 
xom —a s h y o va 
r e su rsla r bozori k ab i b o z o rla r bilan bir q a to rd a m avjud b o ’luvchi b o zo r 
tu z ilm a sin in ij la rk ib iy q ism id ir.
U m um iy h o la td a , in e lin a t bozori d e y ilg a n d a , bir to m o n d a n — ish 
b eru v c h i, 
ik k in c h i 
lo m o n d a n
— 
y o lla n m a 
x o d im lar h a m k o rlik d a
b o ’luvchi, b o z o r 
iq tiso d iy o tin in g alo h id a q o ’yi tizim i tu sliu n ila d i. Bu 
o 'z a ro h a m k o rlik (in u n o sab a l) n a tija sid a ish c h i k u c h ig a talab va taklif 
hajm i, n isb a ti v a tu zilm asi sh a k lla n a d i.
M e h n a l b o z o rin in g la rk ib iy tashkil e lu v c h ila ri b o 'lib , q u y id a g ila r 
h iso b lan a d i:
1. M e h n a lg a talab;
2. M e h n a t taklifi;
3. Ish ch i kuchi narxi;
4. Ishchi k u ch i qiym ati;
5. R aqobal;
M e h n a t 
bo/.ori 
a m a ld a
b o 'lish in in g
aso siy
m ex an izm i 
— 
r a q o b a td ir 
R a q o b a l y o llo v c h ila r o 'rta s id a y u q o ri 
m a lak a li ishchi 
k u c h in i ja lb e tish y u za sid a n , 
ijtim oiy 
m e h n a l laq sim o ti 
tizim ida 
x o d im la r o 'rta s id a b o 'sh isli o 'rin la rin i e g a lla sh y u za sid a n , x o d im la r va 
ish b e ru v c h ila r o 'rta s id a m e h n a t sh a ro itlari, ish haqi va sh u kab i 
m a sa la la r b o 'y ic h a k elish ish y u z a sid a n v u ju d g a kelad i.
Bozor iq tiso d iy o ti s h a ro itid a b a n d lik va ishsizlik m u am m o si 
m u h im ijtim oiy a h a m iy a t k a s b e ta d i.
A holi 
b a n d lig i 
d e y ilg a n d a , 
q o n u n c h ilik k a
zid 
k e lm a y d ig a n , 
q o id a g a m uvofiq m e h n a t d a ro m a d i k e ltiru v ch i, sh a x siy va ijtim oiy 
e h tiy o jla m i q o n d irish b ila n b o g 'liq fu q a ro la rn in g faoliyati tu sh u n ila d i.
B andlik x iz m ati o r g a n la rid a to 'g 'r i k e lu v c h i ish to p ish va u n g a
k irish m a q sa d id a ra sm a n ro 'y x a td a n o 'tg a n , ish va ish h a q ig a e g a 
b o 'lm a g a n 16 va unclan k a lla y o sh d a g i fu q a ro la r ish sizlar ta rk ib ig a 
kirililad i.
Ishsizlik m e h n a lg a layocjatli ah o li va m e h n a t fao liy ati bilan 
b a n d la r o 'rta s id a g i farq sifa tid a a n iq la n a d i.
Ishsizlik 
m u a m m o si ja m iy a t 
u c ln in
ishchi 
k u c h id a n
to 'liq
fo y d alan m aslik , y a r a tila y o tg a n m illiy m a h su lo t h ajm in in g q isq a rish i 
k ab i sa lb iy m u a m m o la rn i k e ltirib c h iq a ra d i.
Ijtim oiy s iy o s a l p re d m e ti b o 'lib , fu q a ro la rn in g ik k i o 'z a ro b o g 'liq
g u ru h la ri 
m e h n a tg a q o b iliy a tli va m e h n a tg a q o b iliy atsiz q ism lari 
o 'rta s id a g i n u in o sa b a t m u a m m o la ri h iso b lan a d i. T ab iiy ra v ish d a ik k a la
g u r u h ham ijtim o iy s iy o s a t so h a si o rqali q a in ra b o lin ish i lozim.
37

---

D a v la tn in g m e h n a t, b a n d lik , ish h a q i va sh u k a b i m a sa la la r b o ra sid a g i 
siy o sati ijtim oiy siy o s a tn in g ta rk ib iy q ism lari b o 'lib x iso b la n a d i. 
Ijtim o iy s iy o s a tn in g m u h im m a sa la la rid a n biri ijtim o iy d a s tu rla rn i 
a m a lg a o sh irish b o 'lib h iso b la n a d i, b iro q b u n in g u c h u n k a tta m a b la g ' 
ta la b e tila d i, b u a lb a tta iq tis o d n in g vazifasi, le k in
iq tis o d iy o 's is h n i 
ta 'm in la s h , ish la b c h iq a rish s u r 'a tla ri p asay ish i o ld in i o lish y u k sa k
m a lak a li, sa m a ra li 
va d a ro m a d k e ltiru v c h i m e h n a ts iz m u m k in em as. 
A g ar 
ijtim o iy
siy o sa t 
fa q a tg in a
a h o lin in g
ijtim o iy
n o c h o r 
q a tla m la rig a g in a y o 'n a ltirilsa , (bolalar, o 'sm irla r, n o g iro n la r.k o ’p b olali 
o n a la r va sh u kab ilar) u h o ld a ijtim o iy siy o sat h a q q o n iy va to 'la q o n li 
tav sifg a e g a b o 'la o lm a y d i. O 'z b e k is to n ich k i siy o s a tin in g n eg izin i 
m e h n a tn i 
ra g 'b a tla n tiris h n in g
k u c h li 
m ex an izm i 
a s o s id a
in so n
m a n fa a tla rin i r o 'y o b g a c h iq a ris h g a va ah o li ijtim oiy n o c h o r q a tla m la rin i 
d a v la t 
to m o n id a n
q o 'lla b
q u w a tla s h g a
y o 'n a ltirilg a n
b o zo r 
iq tiso d iy o tin i q a ro r to p tirish ta sh k il e ta d i. A yni p a y td a O ’z b e k isto n
ja h o n h am ja in iy a ti e tiro f e tg a n " O 'z b e k m illiy m o d e li" a so sid a ijtim o iy
y o 'n a ltirilg a n b o z o r iq tiso d iy o tin i q a ro r to p tirish y o 'lid a n ild a m o d im la b
b o rin o q d a . Bu o 'r in d a reja li va e rk in (liberal) b o zo r iq tis o d id a n farqli 
ta rz d a, m illiy m o d e l islo h o tla r v a iq tiso d iy riv o jla n ish n in g m a q sa d i 
b o 'lg a n in so n ta ra q q iy o ti u c h u n to 'la to 'k is sh a ro itla r y a ra tish , ish o n c h li 
k afo la tla rin i ta 'm in la s h va ah o li tu rm u s h d ara jasin i y ax sh ila sli b o 'lg a n , 
ijtim o iy y o 'n a ltirilg a n b o zo r iq tiso d iy o tin i q a r o r to p tirish n i k o 'z d a
tu ta d i.
H o zirg i p a y td a b o z o r iq tiso d iy o tig a o ’tis h n in g m illiy m o d eli 
d o ira s id a d a v la tn in g
ijtim o iy siy o sa ti m u lk n i 
d a v la t 
ta sa rru fid a n
c h iq a ris h ja ra y o n in i to 'la p o y o n ig a y e tk a z ish v a x a q iq iy m u lk d o rla r 
q a tla m in i sh a k lla n tirish : m illiy v a ly u ta q ad rin i m u sta h k a m la s h : M illiy 
x o 'ja lik n i tu z ilm a v iy q a y ta q u rish k a b i 
islo h o tla r jo riy b o s q ic h in in g
m u h im v a z ifala rid an k elib c h iq a d i va sh u a s o sg a ta y a n a d i. Ijtim oiy 
s iy o s a tn in g b o s h m a q sa d la ri b o ’lib, ah o li tu rm u sh d a ra ja si va sifatini 
y a x s h ila sh
fu q a ro la rn in g
m e h n a t 
va 
x o ’ja lik
y u ritish
faolligini 
r a g ’b a tla n tirish a s o sid a b a rc h a ijtim o iy g u ru h la r u c h u n m a 'n a v iy va 
m o d d iy e h tiy o jla rn i to 'la qon li ta rz d a q o n d ira o lish lari u c h u n sh a ro itla r 
y a ra tish , ijtim o iy a d o la tn i k u c h a y tirish , ijtim oiy k a fo la t va ijtim oiy 
h im o y a
m e x a n iz m in i 
ta k o m illa sh tirish
b o 'lib
h iso b la n a d i. 
B ozor 
iq tis o d iy o tig a o 'tis h sh a ro itid a d a v la t ijtim oiy siy o s a tin in g aso sin i 
q u y id a g ila r ta s h k il etad i:
x a lq faro v o n lig in i o sh irish a s o si sifatid a iq tiso d iy fao liy at e rk in lig in i 
ta 'm in la s h ;
m e h n a t fao llig in i oshirish;
y o 'n a ltirilg a n
ijtim o iy
h im o y a la sh , 
h a q iq a td a
n o c h o r 
ah o li 
q a tla m la rin i d a v la t to m o n id a n q o 'lla b q u w a tla s h .
Iq tis o d iy
islo h o tla rn in g
jo riy
b o sq ic h id a
O 'z b e k is to n d a
olib 
b o r ila y o tg a n
d a v la t ijtim o iy siy o sa tin in g aso siy y o 'n a lis h la ri b o 'lib
q u y id a g ila r h iso b la n a d i.
38

---

ah o li d a ro m a d la rin i ta rtib g a solish;
a h o lin i ijtim o iy h iin o y a la sh va ijtim oiy k a fo la tla rn i ta 'm in lash ; 
b a n d lik in u a m m o sin i h a l etish;
e k o lo g ik jih a td a n za rarli ish lab ch iq a rish la rn i tu g a tish ;
s o g 'liq n i sa q la sh , ta 'lim va m a d a n iy a tn i m o liy ala sh n i q a y ta tash k il
etish;
re sp u b lik a m iz d a d e m o g ra fik h o la tn i yax sh ilash .
M illiy 
iq tiso d iy o td a
a h o lin in g
m u h to j 
q a tla in la rig a
a n iq
y o 'n a ltirilg a n
ijtim oiy 
siy o satn i 
a m alg a 
o sh irish d a
m avjud 
d e m o g ra fik vaziy atn i o 'rg a n is h a y n iq sa m u h im d ir.
H ozirgi k u n d a O 'z b e k is to n d a tu g 'ilis h va tabiiy o 's is h n in g y u q o ri 
k o e fe tsie n tla ri s a q la n ib q o lin o q d a , a n 'a n a v iy k o 'p bolali o ila d a n
o 'r ta c h a sonli bolali o ila g a o 'tis h n in g o 'z ig a xos d e m o g ra fik ja ra y o n i 
k e c h m o q d a . A g ar 1897 y ilda re sp u b lik a h u d u d id a 3,9 m illion kishi 
istiq o m a t q ilg a n b o 'lsa , o 'tg a n 100 yild an k o 'p d av r ic h id a a h o li soni 
6,3 m arta o 'sd i. B u g u n g i k u n g a kelib, m a m la k atim izd a 25 m illio n d a n
ziyod aholi istiq o m a t q ilm o q d a .
A holi so n in in g o 'sish i ah o li y a s h a sh zichligi o ’sib b o rish i bilan
b irg a lik d a k u z a tilin o q d a . J u m la d a n , 1940 y ild a 1 kv km . g a 14.6 kishi 
to 'g ’ri k e lg a n b o 'lsa , 1999 y ilg a k e lib b u k o 'rs a tk ic h 54.1 k ish in i tash k il 
etd i, yoki 3.1 m a rta o 'sd i. A h o lin in g b a'z i h u d u d la rd a h a d d a n ta sh q ari 
zich jo y la sh u v i a h o lin i 
o ziq o v q a t m a h su lo tlari, ich im lik suvi va ish 
jo y la ri 
bilan
ta 'm in la s h d a
bir 
q a to r 
m u ra k k a b lik la rn i 
k e ltirib
c h iq a rm o q d a . U sh b u m u a in m o la r ek o lo g ik v a z iy a tn in g y o m o n la sh u v i, 
k a s a llik la rn in g
o 'sish i 
b ila n
y a n a d a
c h ig a lla sh m o q d a . 
M a m la k a tim iz n in g ah o lisi zich jo y la sh g a n
m in ta q a la rig a m e h n a t 
re su rsla rin in g 81% i 
t o 'g ’ri k elad i. A holisi zich jo y la sh g a n m in ta q a la r 
ish lab c h iq a rish ta rm o q la rin in g k e n g riv o jla n g an lig i b ila n tav siflan sa, 
ah o li zichligi p a s t b o 'lg a n m in ta q a la r u c h u n ish lab c h iq a ris h n in g to r 
ix tiso sla sh u v i va e k o lo g ik m u h itn in g k e s k in y o m o n la sh u v i xosdir.
A holi 
soni 
o 's is h i 
s h a k lla n is h in in g
u m u m iy
m a n b a la ri 
b o 'lib , 
u n in g ta b iiy va m e x a n ik o 'sish i b o 'lib h iso b lan a d i. A g a r 70 — y illa m in g
b o s h id a
re sp u b lik a m iz d a
ah o li 
m ig ra tsiy a sin in g
ijobiy 
sa l'd o s i 
k u z a tilg a n b o 'lsa, 7 0 — y illa m in g ik k in c h i y a rm id a n b o sh la b , a h o lin in g
k o 'c h ib k etish i k u z a tild i. A yni v a q td a ah o li m ig ra tsiy a sin in g salbiy 
s a l'd o s i 
1991 y ild a g i 180 m in g k ish id a n
1999 y ilg a kelib, 50 m in g
k is h ig a c h a q isq a rd i. H o zirg i k u n g a kelib, O 'z b e k is to n d a ah o lin in g
u m u m iy o 'sish i tabiiy o 's is h h iso b ig a k e c h m o q d a . B u g u n g i k u n g a kelib, 
a h o lin in g tabiiy o 's is h s u r'a tla ri h am p a s a y ib b o n n o q d a . U shbu h o la t 
fu q a ro la rim iz n in g
o ila n i 
o q ilo n a
re ja la s h tiris h g a
k o 'p ro q
e 'tib o r
b e ra y o tg a n lik la ri b ila n iz o h la n a d i.
R e sp u b lik a m iz d a 1 9 7 9 — 1999 y illar m o b a y n id a a h o lin in g y o sh
ta rk ib i 
bir m u n c h a p ro g re ssiv
a h a m iy a t k a sb
etd i. 
1999 
y ild a 
m a m la k alim iz a h o lisin in g u m u m iy so n id a
m e h n a t y o s h ig a y e tm a g a n
b o la la r va o 'sm irla r u lu sh i 41 % ni, m e h n a t y o sh id a g ila r u lu sh i 51.2 
%
39

---

ni, m e h n a tg a q o b iliy a tlila r y o s h id a n k a tta b o 'lg a n la r u lu sh i 7.5 % ni 
ta sh k il etd i. 
R iv o jla n ish n in g ay n i d a ra ja sid a re s p u b lik a m iz u c h u n
a h o lin in g q a ris h i 
k u z a tila y o tg a n i 
y o 'q . 
O 'tg a n
a s rim iz n in g
50 — 
y illa rid a ik k in c h i ja h o n u ru sh i o q ib a tid a , tu g 'ilish s u r'a tla rin in g p asay ib
k e tis h i tu fay li, a h o lin in g q a rish i k u z a tilg a n edi.
O ish lo q
a h o lisin in g
d o im iy
ta rz d a
o 's ib
b o ra y o tg a n lig i, 
O 'z b e k is to n d a d e m o g ra fik riv o jla n ish n in g o 'z ig a xos x u su siy a ti b o 'lib
h iso b la n a d i. A holin in g u c h d a n ik k i qism in i ta sh k il e tu v c h i q ish lo q
a h o lisi a h o lin in g ta b iiy o 'sish s u r'a tla rin i b elg ila b b era d i. Bu e s a q ish lo q
h u d u d la rin i ijtim o iy —iq tiso d iy jih a td a n riv o jla n tirish g a a lo h id a e 'tib o r
b erilish in i ta lab eta d i.
?