В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х


Хорижий инвестиция ва кредитлар минтакавий



Download 23,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet307/441
Sana22.02.2022
Hajmi23,32 Mb.
#112691
1   ...   303   304   305   306   307   308   309   310   ...   441
Bog'liq
Jahoniqtisodiyotyoti

Хорижий инвестиция ва кредитлар минтакавий 
таркибининг ўзгариши, (%)22
20
0

й
.
VI
о
о
2
0
0
6
й
.
2
0
0
7
й
.
20
0

й
.
20
0

й.
1
20
1

й
.
2
0
0
0
2
0
1
0
й
и
л
л
а
р
д
а
У зб ек и сто н Р е с п у б л и к а с и
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0 г 100,0
100,0
Қ о р а қ а л п о г а с т о н
1,4
5,1
6,1
4,3
1,6
2 ,7
1,4
3,1
Р ес п у б л и к а с и
А я д и ж о н в и л о я т и
1,0
3,7
2,5
1,5
3 ,4
0,3
1,7
з д
Б у х о р о в и л о ят и
2 ,0
4,1
3,8
30,7
11,7
4 6,9
30,8
10,1
Ж и зза х в и л о я т и
2 ,9
0 ,7
1,9
0,7
1,1
0,5
0,7
1,8
Қ а ш қ ад ар ё в и л о я т и
2 2,6
7,9
17,7
17,9
3 1,7
2 0,2
11,5
2 1,9
Н а в о и й в и л о ят и
5,4
7 ,8
0,8
9,0
2 ,9
0,5
9 ,9
5,0
Н а м ан ган ви л о ят и
0,6
1,9
1,7
1,0
2 ,6
0,5
0 ,8
2,0
С а м ар к ан д в и л о я т и
3,3
5,2
4 ,0
2,0
2 ,2
1,3
0,9
3,0
С у р х о н д ар ё в и л о ят и
0,8
1,6
1,7
2 ,4
5.0
1,5
1,4
1,6
С и р д ар ё в и л о ят и
2 ,2
1,4
2,3
1,0
0,6
0,8
0 ,9
1,5
Т о ш к е н т в и л о я т и
10,9
8,1
6.3
3,6
3,4
4 ,0
5,7
8,3
Ф ар го н а в и л о ят и
8,3
2 ,4
3,1
2,5
4 ,9
3,3
3,5
7,1
Х о р а з м в и л о ят и
1,4
1,4
4 ,6
1,7
0,8
0,3
0 ,9
3,0
Т о ш к е н т ш ах р и
36,3
4 5,7
4 3 ,7
2 1,7
28,1
15,8
2 8 ,8
3 8 .0
Т а к с и м л а к м а га н
м аб л агл ар
-
3,0
-
-
1,‘
3,<
0 ,'
Республикамиз иктисодиётига хорижий инвестицияларни жалб қилиш 
нафақат хорижий шериклар билан ҳамкорликда янги, истиқболли 
лойиҳаларни амалга ошириш, балки янги замонавий техника, дастгоҳ ва 
ускуналар, технология ва ноу-хауларни жорий этиш, шу асосда ишлаб 
чиқариладиган маҳсулотларнинг юқори сифатини таъминлашга қара- 
тилган.
22 Узбекистон Республикаси Давлат статистика қўшггаси маълумотларн асосида хисобланган.
482


Асосий тушунчалар
Халқаро капиталлар миграцияси - жаҳон иктисодиётининг турли 
мамлакатлари ўртасида эгаларига қўшимча даромад келтирувчи капи­
талнинг қарама-қарши ҳаракати.
Капиталнинг четга чиқиб кетиши - капиталнинг бир қисмини 
миллий айланмадан ажратиб олиш ва уни тегишли шаклларда хорижий 
мамлакатлар иктисодиётига ўтказиш жараёни.
Хусусий капитал - хусусий шахслар томонидан хорижга жойлашти- 
риладиган ёки хориждан қабул қилинадиган нодавлат манбалар 
маблаглари.
Тўгридан-тўғри хорижий инвестициялар (ТТХИ) - хорижий капи­
талнинг узоқ муддатли киритияиши бўлиб, инвестор ташкил қилаётган 
фирма акциялари ёки акционер капиталига тўла эга бўлиш ёки камида 10 
фоизи хўжалик фаолиятининг таъсирчан назорат қилинишини таъмин­
лайди.
Портфель инвестициялар - капитални хорижий корхоналар қимматли 
қоғозларига (корхона устав капиталининг 10% дан кам кисмини) киритиш 
шаклида олиб чиқиб кетиш бўлиб, инвесторларга улар фаолиятини бевосита 
назорат килиш имконини бермайди.
Молиявий инвестициялар — мулкка эгалик килиш ва мулкдан 
даромад олиш билан боғлик, бўлган акция, облигация ва бошқа қимматбаҳо 
қоғозлар орқали қўйилмалар киритиш.
Халқаро бврлашнш ва қўшнб олишлар - компанияларнинг халқаро 
бозорларда акцияларнинг йирик пакета ёки корхонани тўлик, сотиб 
олишпари жараёни. Бу усул компанияларнинг бозордаги улушининг 
ортишига, капиталлашиш даражасининг ўсишига олиб келади.
Миллим режим — хўжалик юритиш фаолиятининг минимал шароит- 
лари бўлиб, хорижий инвесторлар учун ёмонлашиб кетмаслиги керак.
Халқаро инвестицион шартнома - икки ва кўп томонлама миллий 
давлатларнинг инвестиция сиёсатларини мувофиклаштириш ҳамда халқаро 
инвесгициялар соҳасида тартибга солишнинг умумий қоидаларини ишлаб чи- 
қишга қаратилган шартнома.
Икки томонлама инвестицион шартнома - икки мамлакат ҳукумат- 
лари ўртасида инвестицияларни амалга ошириш мақсадида тузиладиган 
махсус шартнома.
Минтақавий инвестицион шартнома - бир минтақавий гуруҳга 
кирувчи мамлакатлар хукуматлари ўртасида инвестицияларни амалга 
ошириш хусусида имзоланадиган махсус шартнома.
Кўп томонлама инвестицион шартномалар - манфаатдор мамла­
катларнинг инвестицион ҳамкорликда қатнашиши ва аъзоларни кенг миқёсда 
қамраб олишини кўзда тутувчи шартнома.
483


Халқаро инвестиция сиёсати - халқаро инвестиция оқимлари ҳара- 
катини эркинлаштиришга қаратилган халқаро тартибга солиш чора- 
тадбирлари тизими.
Инвестицияларни кафолатлаш бўйича халқаро агентлик (ИКХА)
- 1988 йилда ташкил этилган бўлиб, унинг вазифаси хорижий инвестор- 
ларни нотижорат характердаги рисклар билан боғлиқ йўқотишлардан 
кафолатлаш орқали аъзо мамлакатлар иқтисодиётини ривожлантириш 
мақсадида инвестициялар оқимини оширишга кўмаклашиш.
Инвестицион даъволарни тартибга солиш бўйича халқаро марказ 
(ИДТСХМ) — 1966 йилда ташкил топтан бўлиб, мақсади хорижий инвес­
тицияларни қабул қилувчи аъзо мамлакатлар хукуматлари, давлат 
органлари билан хорижий инвесторлар ўртасида вужудга келувчи 
келишмовчиликларни тартибга солиш, келиштириш, арбитраж судларида 
ишни кўриб чиқиш механизмларини яратиш орқали халқаро инвестиция 
фаолиятига кўмаклашиш.
Инвестицион маркетинг хизматлари департамента (ИМХД) — 
агентликка аъзо бўлган ривожланаётган ва ўтиш мамлакатлари икти­
содиётига йўналтирилаётган тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни 
қўллаб-қувватлайди. ИМХДнинг мақсади - ривожланаётган мамлакатларга 
иктисодий ўсишни рагбатлантириш ва камбағалликка қарши курашиш 
учун 
жалб 
этилаётган тўгридан-тўгри 
инвестициялар 
оқимининг 
барқарорлигини таъминлашга ёрдамлашиш.
Хорижий инвесторларга маслаҳат бериш агентлиги - Умумжахон 
банкининг бўлинмаси бўлиб, аъзо-мамлакатлар хукуматларини хорижий 
инвестициялар масалапари бўйича конфиденциал маслаҳатлар билан таъмин­
лаш мақсадида ташкил этилган ташкилот.
Хорижий инвестицияларни ахборот билан таъминлаш ва 
кўмаклашиш «Ўзинфоинвест» агентлиги - 2007 йилда ташкил этилган 
бўлиб, мақсади хорижий ишбилармон доираларни республикамиздаги 
мавжуд инвестиция муҳити ҳақида атрофлича ахборот билан таъминлаш, 
уларга лойиҳаларни амалга оширишда ҳар томонлама кўмаклашишдан 
иборат.
Ўзбекистон Тикланиш ва тараққиёт жамгармаси - 2006 йилда 
ташкил этилган бўлиб, мақсади Ўзбекистон иқгисодиётининг муҳим, етак­
чи тармоқларини модернизация қилиш ва техник жиҳатдан қайта жиҳоз- 
лаш бўйича инвестицион лойиҳаларни амалга оширишга кўмаклашиш.
Назорат саволлари
1; Халқаро капитал миграциясининг сабаблари нималардан иборат?
2. Халқаро капитал миграцияси қандай кўрсаткичлар билан тавсиф­
ланади?
3. Халқаро капитал миграциясининг қандай шакллари мавжуд?
484


4. Тўғридан-тўгри ва портфель инвестицияларнинг фарқи нимадан 
иборат?
5. Тўғридан-гўгри хорижий инвестицияларнинг кескин ўсишикинг 
сабабларини кўрсатинг.
6. Халқаро капитал миграциясини тартибга солиш зарурияти нима­
лардан иборат?
7. Халкаро капитал миграцияси ҳаракатини тартибга солувчи қандай 
молиявий ташкил отларни биласиз?
8. Хорижий инвестициялар ҳаракатини тартибга солувчи кандай 
минтакавий молиявий ташкил отларни биласиз?
9. Ўзбекистонга хорижий инвестицияларни жалб этишнинг инсти- 
туционал асослари нималардан иборат?
Ю.Ўзбекистон иқтисодиётига жалб этилаётган хорижий инвести­
циялар қандай таркибга эга?
485



Download 23,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   303   304   305   306   307   308   309   310   ...   441




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish