В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

20.3.1-жадвал
А Қ Ш д а а в т о м о б и л л а р в а п о й а б з а л и м п о р т и г а ж о р и й э т и л г а н
т а р и ф л а р д а н к е л а д и г а н д а р о м а д л а р 2
Қиймат
Тарифлардан келадиган даромадлар
Автомобиллар
110
1.60
Пойабзал
15
1,63
С ан оат ж и ҳатд ан тараққи й этган м ам лакатлар о либ б о р аётган тариф
си ёсати асосан қ и ш л о қ х ў ж ал и к м ахсулотлари в а меҳнат си ғи м корлиги ю қори
товарларн и эксп орт қ и л у в ч и ривож ланаётган м ам лакатлар и қги соди ёти га 
сезиларли дар аж ад а салби й таъсир кўрсатади. М азкур тари ф сиёсати 
д ои раси да й и ш л г а н и м п о р т бож лари сум м аси турли м ам лакатлардан кири б 
келаёгган и м п ортн и н г у м у м и й кий м ати га нисбатан й и р и к сум м ани таш ки л 
этади ва улар н и н г ф о и з д а ш иф одаси ту р л и м ам лакатлар б ўй и ча ўзгариб 
туради . М асал ан , 2001 й илда А Қ Ш га Б анладеш дан и м п орт қилинади ган
товарлар қий м ати 2 ,4 м лрд. долларн и, улардан у н ди рилад иган бож лар 
сум м аси э с а 331 м л н . д о лларн и таш к и л эгган . Т аққослаш у ч у н куй и даги
м и солни келти ри ш м у м ки н . Ф ранциядан А Қ Ш га 2001 й илд а 3 0 млрд. 
д олларли к товар эк с п о р т қили нган бўлиб, улардан ун д и рилган бож лар 
сум м аси эса 330 млн. д о л л ар н и таш ки л эгган (20.3.2-ж адвал).
20.3.2-жадвап
А Қ Ш д а ш г п о р т д а н у н д и р и л а д и г а н г а р и ф л а р н н н г қ и ё с и й ж а д в а л и 3
Импорт (млрд. 
ДОЛЛ.)
Ундирилган тарифлар 
(млн. долл.)
ЯИМнинг аҳоли жон бошига 
тўғри келувчи улуши (долл.)
Бангладеш
2,4
331
370
Франция
30,0
330
24170
Ш у тар и қа қ и ш л о қ хўж алик м аҳсулотлари в а хом аш ё эксп орти дан енгил 
сан оат м аҳсулотлари эксп орти га ўтаётган Б англадеш к аб и кам батал м ам -
2 ^ ,ww 
imf.nrp;/eYtenial/pnhs/ft/fandd/2002/09/aiLithJrtm. 
The Truth About Industrial Country Tariffs, //Finance and 
Development., Volume 39, Number 3 September 2002.
3 The Truth About Industrial Country Tariffs. //Finance and Development, September 2002.
353

---

лакатлар сан о ат ж и ҳ атд ан тараққи й этган м ам лакатлар то м о н и д ан ж о р и й
этилаетган в а ўрн ати л ган ю қори тари ф ларга д у ч келиш м окда. К ий и м -кечак в а
пойабзалга ж о р и й этилади ган м ахсус тари ф лар саноат ж иҳатд ан тар аққи й
этган м ам лакатлардаги истеъм олчилар х ар и ди га ҳ ам салбий таъсир кўрсати ш и
табиий. М азк у р тари ф лар кам даром адли аҳ о л и гурухдари у ч у н солик, ю к и
ҳисобланади. М асалан , А Қ Ш д а ои ла бош ли ғи б и р киш идан и б орат ои лалард а 
ў р тач а й и л л и к д ар о м ад 25095 долларн и таш к и л этади в а ш ундан 1 8 5 1 д о л л ар и
кийим -кечак в а п ой аб зал сотиб о лиш га сарф ланади. Ҳ исоб-китоблар кўрсати- 
ш ича, ки й и м -кечак в а п ойабзалга сарф ланган м аб лагн ин г 307 д о л л ар и и м п о р т 
бож лари си ф ати д а у н д и р и б олинади. О ила б о ш л и ш и кки киш ид ан и б орат 
оилаларда ў р тач а й и лли к д ар о м ад
66
913 д о л л ар н и таш ки л этад и в а и м п орт 
бож лари си ф ати д а тў л ай д и ган тўловлар э с а 470 дол л ар га ёк и у м ум и й
д аром адн и н г 0 ,7 % и га тен г бўлади.
20.3.3-жадвал
А Қ Ш д а о и л а л а р т о м о п н д а н и м п о р т т а р и ф и у ч у н с а р ф л а й д и г а н
х а р а ж а т л а р и 4
Харажэтлар (долл.)
Тариф ставкалари. %
Тарифларга 
харажатлар (долл.)
Озиқ-овқат (уйда)
1005
1-13
14
Кийнм-кечак
1440
5-30
212
Пойабзал
411
10-30
68
Бошқа товарлар
67
0-11
8
Ю қ о р и д а кэй д эти лган истеъм ол товарлари у ч у н ж орий этилган тари ф
ставкалари 
қим м атбаҳо 
бую м ларга 
нисбатан
қўлланиладиган 
тари ф
ставкаларига қараган да ю қорироқдир. А Қ Ш д а ипақцан қилинган кўйлакка 
нисбатан ж о р и й эти л ган тариф 1,9% ни таш к и л этган холда, пахта д а н тўқи лган
кўйлакка н и сб атан
20
% , си нтетик толадан тў қи л ган кўйлакка н исб атан эса 
32,5% н и таш ки л этад и (20.3.4-жадвал).