В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

18.2. Ж ахон савдосининг таркиби ва унинг ўзгарш п тенденциялари
XX асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб халқаро савдо жадал суръатлар 
билан ривожлана бошлади. 1950-1998 йилларда жаҳон экспорта 16 мартага 
ортди. Ғарб мутахассисларининг фикрича, 1950 ва 1970 йиллар оралигини 
халкдро савдонинг ривожланишидаги “олтин аср” деб аташ мумкин. Мана шу 
давр оралиғида жаҳон экспортининг ўртача йиллик ўсиш суръати 7% ни 
ташкил этади. Ўтган асрнинг 70-йилларига келиб жаҳон экспортининг ўсиш 
суръати 5% га қадар, 80-йилларда эса янада пасая бошлади. XX аср 80- 
йилларининг охирига келиб жаҳон экспортининг ўсиш суръати жадаллаша 
бошлади. Масалан, 1988 йилда халкаро савдонинг ўсиш суръати 8,5% гача 
ортгани ҳолда 90-йилларда жаҳон экспортининг ўсиш суръатида яна пасайиш 
кузатилди, 90-йилларнинг ўрталаридан бошлаб эса баркарор ўсиш 
тевденциясига эга бўлиб, ўртача 7% ни ташкил этган1.
Тахдиллар, жаҳон ишлаб чикариш ҳажмининг ўсиш суръати 2005-2010 
йилларда ўртача 2,0% ни, жаҳон товарлар экспорти ҳажмининг ўсиш суръати 
эса 3,5% ни ташкил этганлигини кўрсатмокда. 2010 йилда бу кўрсаткич мос 
равишда 4,0 ва 14,0% га тенг бўдди (18.2.1-жадвал).
1 
ГГузакОва ЕЛ Мировая экономика и международные экономические отношения, -Росгов-на-Дону.: Феникс, 
2004.0218.
319

---

18.2.1-ж адвал
Ж аҳон иш лаб 
ч и к а р и ш
ва савдоси ҳаж.минин ўзгариш и, фоиз ҳисобида2
2005-2010 йй.
2008 it
2009 й.
2010 it
Жаҳон товарлар экспорти
3,5
2,5
-12,0
14,0
шу жумладан:
Кшплоқ хўнсалик махрулотлари
3.5
2,5
-2,5
7,5
Қачиб чиқариш ва ёкалги 
маҳсулотлари