В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

Жаҳон банки мамлакатларни ташқи қарз ҳолати бўйича ҳам 
гурухдарга ажратади: ташқи қарзи юқори камбағал мамлакатлар; ташқи 
қарзи нормал даражадаги мамлакатлар; ташқи қарзи катга бўлмаган 
мамлакатлар; ташқи қарзи бўйича гуруҳланмаган мамлакатлар.
Ташқи қарз даражасини аниқпаш учун Жаҳон банки ҳисобот тизими 
бўйича мунтазам макроиқгисодий кўрсаткичлар тўғрисидаги маълу- 
мотларни бериб борувчи мамлакатларга нисбатан турли усуллар 
қўлланилади. Ушбу тизимга мувофиқ ташқи ҳарзи юқори мамлакатларга 
ташқи қарзга хизмат кўрсатишнинг жорий қиймати ялпи миллий 
даромаднинг 89% и ёки экспортнинг 220% идан ошадиган мамлакатлар 
киради. Ташқи қарзи нормал даражадаги мамлакатларга эса ушбу кўр- 
саткич 60% дан ошмайдиган, аммо критик даражага етмаган мамлакатлар 
киритилади.
Жаҳон банкига х^собот бермайдиган мамлакатларга нисбатан 
куйидаги чегаравий мезонлар белгиланган:
— ташқи қарзнинг ялпи миллий даромадга нисбати - 50%;
~ ташқи қарзнинг экспортга нисбати — 275%;
— ташқи қарзга хизмат кўрсатшпнинг экспортга нисбати - 30%;
— қарз бўйича фоизнинг экспортга нисбати - 20%.
Бундан ташқари, Жаҳон банки ҳам бошқа халқаро ташкилотлар 
сингари ривожланаётган мамлакатларни 
географик 
мезон бўйича
7 World Development Report 2006. World Bank. P. 291.; World Development Report 2011. World Bank. P. 
303.
31

---

гурухлаштиради ва ушбу гуруҳга паст, ўртадан куйи ва ўртадан юқори 
даромадли мамлакатлар киради8:
— Шарқий Осиё ва Тинч океани ҳудуди мамлакатлари - 24;
— Европа ва Марказий Осиё мамлакатлари - 22;
— Лотин Америкаси ва Кариб ҳавзаси мамлакатлари — 30;