В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х


гуруҳига киритилмайди. Худди шу сабабларга кўра Маршалл Ороллари



Download 23,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/441
Sana22.02.2022
Hajmi23,32 Mb.
#112691
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   441
Bog'liq
Jahoniqtisodiyotyoti

гуруҳига киритилмайди. Худди шу сабабларга кўра Маршалл Ороллари, 
Микронезия Федератив Штатлари, Палау, Сомали ва Тувалу бозор 
иктисодиёти шаклланаётган мамлакатлар ва ривожланаётган мамлакатлар 
гуруҳига киритилмайди.
2 4


ХВФ таснифига мувофиқ 2010 йилда ривожланган 
мамлакатлар 
гуруҳига 34 та мамлакат киритилган. Ушбу мамлакатларда дунё 
аҳолисининг 15,0% и яшайди, жаҳон ялпи ички маҳсулотининг 52,1% и 
ишлаб чиқарилади, жаҳон товарлар ва хизматлар экспоргининг 63,6% и 
улар ҳиссасига тўгри келади. АКТ IF, Япония, Германия, Франция, Италия, 
Буюк Британия ва Канада “Катта еттилик” - асосий ривожланган 
мамлакатлар гуруҳини ташкил этишади ва ушбу гуруҳ ҳиссасига жаҳон 
ялпи ички маҳсулотининг 39,3% и, жаҳон товарлар ва хизматлар 
экспортининг 34,9% и тўғри келади (2.2.1-жадвал).
2.2.1-жадвал
Ривож ланган м ам лакатл арнинг дун ё ялпи ички м аҳсулоти, товар лар  
ва хизм атлар эк сп орти ҳамда аҳоли соиидаги улуш и, 2010 йил (ж амига 
нисбатан ф оиз ҳисобида)2
н
в
о
V
В<
Я
я и м
Т овар
ва
хиэмат
экспо
лар
глар
рта
Аҳоли
£
а
а

2 
а
5
Р
и
в
о
ж
л
а
н
га
н
м
ам
л
а
к
а
т
л
а
р
I
Р
и
во
ж
л
ан
га
н
м
а
м
л
а
к
ат
л
ар
k
Р
и
в
о
ж
л
ан
га
н
м
а
м
л
а
к
а
т
л
а
р
Д
у
н
ё
Ривожланган мамлакатлар
34
100,0
52,1
100,0
63,6
100,0
15,0
АҚШ
37,5
19,5
15,4
9,8
30,4
4,6
Евро зонаси
17
28,0
14,6
40,9
26,1
32,1
4,8
Германия
7,6
4,0
12,6
8,0
8,0
1,2
Франция
5,5
2,9
5,5
3,5
6,2
0,9
Италия
4,6
2,4
4,6
2,9
5,9
0,9
Испания
3,5
1,8
3,1
2,0
4,5
0,7
Япония
11,1
5,8
7,3
4,6
12,5
1,9
Буюк Британия
5,6
2,9
5,6
3,5
6,1
0,9
Кавада
3,4
1,8
3,9
2,5
3,3
0,5
Бошка ривожланган мамлакатлар
13
14,3
7,5
26,8
17Л
15,5
2,3
“Катта еттилик”
7
75,4
39,3
54.9
34,9
72,4
10,9
Осиёнинг янги индустриал 
мамлакатлари
4
7,5
3,9
15,4
9,8
8,3
1,2
Шунингдек, ривожланган мамлакатлар гуруҳи ичида Евро зонаси ва 
Осиёнинг янги индустриал мамлакатлари ҳамда бошқа ривожланган 
мамлакатлар гуруҳлари ҳам ажратилади. 2010 йилдан бошлаб ушбу 
iypyx,ra Эстония қўшилган (2.2.2-жадвал).

World Economic Outlook: Slowing Growth, Rising Risks. September 2011. IMF, 2011. P. 167.
25


2.2.2-жадвал 
Ривож ланган м ам лакатларнинг гурухланиш и3
Асосий
валняа-
лар
зонаси
Евро зонаси
Осиёнинг
янги
индустриал
мамлакат­
лари
‘"'Катта
еттилик”
мамлакат
-лари
Бошқа ривожланган 
мамлакатлар
АҚШ
Австрия
Люксембург
Гонконг
Германия
Австралия
Сингапур
Евро
зонаси
Бельгия
Мальта
Корея
Италия
Гонконг
Тайвань
Япония
Германия
Нидерландия
Сингапур
Канада
Дания
Чехия
Греция
Португалия
Тайвань
Буюк
Британия
Исроип
Швеция
Ирландия
Словакия
АҚШ
Исландия
Швейца­
рия
Испания
Словения
Франция
Янги
Зеландия
Корея
Республи­
ками
Италия
Финляндия
Япония
Норвегия
Кипр
Франция
Эстония
“Бошқа бозор иқгисодиёти шаклланаётган мамлакатлар ва ривож­
ланаётган мамлакатлар”га ривожланган мамлакатлардан ташқари барча 
мамлакатлар киради. Бозор иқгисодиёти шаклланаётган мамлакатлар ва 
ривожланаётган мамлакатлар географик жиҳатдан Марказий ва Шарқий 
Европа, МДҲ, Осиёнинг ривожланаётган мамлакатлари, Лотин Америкаси 
ва Кариб ҳавзаси мамлакатлари, Яқин Шарқ ва Шимолий Африка, 
мамлакатлари ва Африканинг Саҳрои Кабир жанубдаги мамлакатларга 
бўлинади. Ушбу гуруҳ ҳиссасига дунё аҳолисининг 85,0% и, жаҳон ялпи 
ички маҳсулотининг 47,9%, жаҳон товарлар ва хизматлар экспортининг 
36,3% и тўгри келади (2.2.3-жадвал).
' Ўшамаиба. Р. 168.
2 6


2.2.3-ж адвал
Б озор нкгисодиёти ш аклланаётган ва ривож ланаётган 
м ам лакатл арнинг дун ё ялпи ички м аҳсулотн, товарлар ва хизм атлар 
эк сп орта қамда аҳоли сонидаги улуш и, 2010 йил (жамига иисбатан
фоиз ҳисобида)4
М
а
м
л
а
к
а
т
л
а
р
с
о
н
п
я и м
Т оварлар ва 
хизматлар 
экспорти
Адоли
Б
оз
ор
и
к
т
и
с
о
д
и
ё
т
и
ш
ак
л
л
ан
аё
тг
ан
ва
р
и
в
о
ж
л
а
н
а
ё
т
га
н

м
ам
л
ак
а
тл
а
р
О
6
£ s
а 
9 8 1 1
? * Я §
S i l l
i* 1
в 
*
о н а ,
W в
4)
1
Б
оз
ор
и
қ
ш
с
о
д
и
ё
т
и
ш
ак
л
л
ан
аё
тг
ан
в
а
рнвож
лаиаС
тган
м
ам
л
ак
а
тл
а
р
Д
у
н
ё
Бозор иқшсолиёги 
шаклланаётган ва 
ривожланаётган 
мамлакатлар
150
100,0
47,9
100,0
36,4
100,0
85,0
Марказий ва Шарқий 
Европа
14
7,2
3,5
9,4
3,4
3,0
2,6
МДҲ
13
8,9
4,3
10,1
3,6
4,8
4,1
Осиёнинг
ривожлаыаёхгаа
мамлакатлари
27
50,3
24,1
43,6
15,9
61,5
52,2
Логин Америками ва 
Кариб ҳавзаси
32
18,0
8,6
14,7
5,3
9,8
8,3
Яқи н Шарқ ва Шимолий 
Африка
20
10,5
5,0
16,8
6,2
7,1
6,0
Африканинг Сахрои 
Кабир жанубдаги 
мамлакатлар
42
5,1
2,4
5,4
2,0
13,8
11,7
Бозор иқгисодиёти шаклланаётган ва ривожланаётган мамлакатлар 
таҳлилий мезонлар бўйича ҳам гурухдарга ажратилади. Таҳлилий мезонлар
— мамлакатнинг экспорт даромадлари таркиби ва бошқа ташки 
даромадларни ифода этади. Мамлакатлар ўртасидаги фарк соф кредитор ва 
соф дебитор мамлакатлар сифатида ҳам таҳлил этилади. Бундан ташқари 
соф дебитор мамлакатлар ташқи молиялаштириш манбаи ва қарзларга 
хизмат кўрсатиш ҳолати каби молиявий мезонлар билан хам ўрганилади 
(2.2.4-жадвал).
4 Ўша манба. Р. 167.
27


2.2.4-жадвал
Тақлилий гурухларнинг дунё ялпи ички м ахсулоти, товар лар ва 
хизм атлар эк сп ор та қамда аҳоли сонвдаги улуш и, 2010 йил (ж ам ига 
нисбатан ф оиз ҳисобида)5
М
а
м
л
а
к
а
т
л
а
р
с
о
н
и
я и м
Товар
ва
хнзма!
экспо
лар
глар
ртн
Аҳолн
1
Ри
во
ж
л
а
нг
а
н
м
ам
ла
к
ат
л
ар

£
% 8* 
1 1
I I  
§ § 
Д, л
Д
у
н
ё
1
Р
ив
ож
л
ан
ган
м
а
м
л
а
к
ат
л
ар
ta
Ч
Экспорт даромадларининг манбалари буйича
Ёқилги
27
18,0
8,6
26,6
9,7
п ,б
9,8
Товарлар (ёқилгвдан ташқари)
123
82.0
39,3
73,4
26,7 88,4
75,2
Шу жумладан бирламчи маҳсулотлар
20
2,3
1,1
2,6
1,0
4,8
4,1
Т аш қи молиалаш тириш манбаларп 6' 'йпча
Соф дебитор мамлакатлар
121
50,5
24.2
43,1
15,7 61,8
52,5
Шу жумладан расмий 
молиялаштиршп
28
2,5
1,2
1,8
0,6
9,7

Қ арзга хш м ат кўрсатиш холатп бўйича соф дебитор м ам лакатлар
Муддати ўтиб кетган қарздорликка 
эга мамлакатлар ёки қарзлари 2004 
йилдан 2008 йилгача қайта 
расмийлаштирилган мамлакатлар
44
4,9
2,4
4,4
1,6
9,6
8,2
Бошқа соф дебитор мамлакатлар
77
45,5
21,8
38,7
14,1 52.1
44,3
Б ош қа гуружлар
Юқори қарздорликка эга камбағал 
мамлакатлар
39
2,4
1,2
1,9
0,7
10,7
9,1
Экспорт даромадларининг манбапари бўйича мезони “Ёкилги” 
(Халқаро стандарт савдо таснифи (ХССТ 3) ва “Товарлар” (ёқилғидан 
ташқари) категорияларига бўлинади. “Товарлар” (ёқилғидан ташқари) 
категориясида “Бирламчи маҳсулотлар” (ёқилғидан ташқари) гурухи ҳам 
ажратилади (ХССТ 0,1,2,4 ва 68). Ушбу гуруҳга экспорт даромадларининг 
асосий манбаи ҳисоблантан товарлар 2004-2008 йилларда жами 
экспоргининг 50% идан ошган мамлакатлар киради (2.2.5-жадвал).
5 Уща манба. Р. 167.
28


2.2.5-жадвал
Б озор иқтисодиёти ш аклланаётган в а р ивож ланаётган м ам лакатлар 
экспорт дар ом адл арининг асосий м анбалар и бўйича гуруҳланиш и
М ам лакатлар гурузи
Ёқилги
Бирлам чи мақсулотлар 
(еқнлгидан таш қарн )
м д ҳ
Озарбайжон, Қозотистов, 
Россия, Туркманистон
Монголия, Ўзбекисюн
Осиенинг ривожлав аётгав 
мамлакатлари
Бруней-Даруссалам,
Тимор-Леште
Папуа-Янги Г винея, 
Соломон Ороллари
Лотмн Амерпкаси ва Кариб 
ҳавзаси
Венесуэла, Тринидад ва 
Тобаго, Эквадор
Гайана, Перу, Суринам, 
Чили
Яқин Шарқ ва Швмолий 
Африка
Жазоир, Бахрайн, Ирок. 
Эрон, Яман, Қатар, 
Қувайт, Ливия, БАА, 
Омаи, Саудия Арабистони, 
Судан
Мавритания
Африканинг Сахрои 
Кабирдан жанубдаги 
мамлакатлар
Ангола, Габон, Нигерия, 
Конго Республикаси, Чад, 
Экваториал Гвинея
Буркина-Фасо, Бурунди, 
Гвинея, Гвинея-Бисау, 
Замбия, Зимбабве, Конго 
Демократик Республикаси, 
Малави, Мали, Мозамбик 
Сьерра-Леоне
Ушбу таснифда молиявий мезонлар бўйича соф кредитор, соф дебитор 
ва юқори даражада қарздорликка эга камбағал мамлакатлар ажратилади 
(илова №1). Соф дебитор мамлакатларга 1972 йилдан 2008 йилгача жорий 
операциялар бўйича салбий қолдиққа эга мамлакатлар киради. Соф 
дебитор мамлакатлар “расмий ташқи молиялаштиршп” ва “қарзларга 
хизмат кўрсатиш ҳолати” мезонлари бўйича гуруҳларга ажратилади. 
Ташки молиялаштириш категориясига 2004-2008 йилларда у мумий 
қарзларининг 65% ва ундан ортиқ кисми расмий кредиторлар томонидан 
молиялаштирилаёттан мамлакатлар киради. 2004-2008 йилларда 43 та 
мамлакат ташқи мажбуриятлар бўйича муддати ўтиб кетган қарздорликка 
эга бўлган ёки қарзларни расмий кредиторлар ёки тижорат банклари билан 
қайта расмийлаштирган. Ушбу мамлакатлар муддати ў т б  кетган 
қарздорликка эга ёки қарзлари 2004 йилдан 2008 йилгача қайта 
расмийлаштирилган мамлакатлар гуруҳига киради.
ХВФ ва Жаҳон банки баҳоларига кўра юқори даражада қарздорликка 
эга камбағал мамлакатлар гуруҳига ташқи қарз ҳажмини қисқа муддат 

Download 23,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   441




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish