Uzoq umr ko'ruvchilar psixologiyasi kirish I- bob. Uzoq umr ko‘ruvchilar psixologiyasi xususiyatlari va mohiyati

2.1.Umumiy psixologiya vositalari hamda usullaridan foydalanib, keksalar ruhiyati va feʼlining oʻziga xos xususiyatlarini o’rganish.
Gerontopsixologiya haqida umumiy tushuncha. Biologik keksayish. Keksayish davridagi shaxs psixologiyasi. Keksalik davridagi shaxsning psixologik xususiyatlari. Uzoq umr ko‘ruvchilarning psixologik xususiyatlari
GERONTOPSIXOLOGIYA Gerontopsixologiya (yun. geron —qari, keksa va psixologiya) — gerontologiya va yosh psixologiyasi sohasi. Inson organizmining qarish jarayonini anglatadigan tibbiy va biologik fanlarning bir bo`limi hisoblanadi.
Fanning rivojlanish tarixi Umumiy psixologiya vositalari hamda usullaridan foydalanib, keksalar ruhiyati va feʼlining oʻziga xos xususiyatlarini oʻrganadi. Garchi olimlar kishilarda keksayish tufayli paydo boʻladigan ruhiy xususiyat va oʻzgarishlarga avvaldan qiziqib kelsalarda, gerontopsixologiya alohida fan sohasi sifatida XX asrning II yarmidagina shakllana boshladi.


Gerontopsixologiya fani asoschisi Stenli Xoll hisoblanadi. XX asrning II yarmida jamiyatda keksalar soni ko`p bo`lib, ularning ijtimoiy hayotdagi roli ortib borgan. Bu esa “aholining qarishi” deyiladi. Aynan keksalik davrida inson organizmining jismoniy zaifligi va sog`liqning yomonlashuvi natijasida ruhiyatda ham o`zgarishlar kuzatiladi.
Uning vujudga kelishiga ijtimoiy omillar: keksalar sonining koʻpayishi, ularning ish layoqati va turmush sharoiti masalalari sabab boʻldi. Gerontopsixologiya qari kishilardagi umumfiziologik va psixofizik xususiyatlar bilan ularning xatti-harakatlari, feʼlining psixologik xususiyatlari oʻrtasidagi aloqadorlikni, shaxs faoliyati va boshqa omillar bilan bogʻliq oʻzgarishlarni oʻrganadi. Gerontopsixologiyaning umumiy vazifasi —kishilarning qariganda ham bardam, tetik yashashiga yordam beradigan vositalarni izlab topishdir.
 55 -75 yosh Qariyalik Keksalik 75 -90 yosh 90 dan yuqori Uzoq umr ko`ruvchilar
Bromley bo`yicha gerontogenez bosqichlari Ishdan ajralish bosqichi 55 -70 yosh. Yaqinlarga nisbatan bog`liqlik hissining ortishi, roller almashinishiga moslashish, muloqot ehtiyojining ortishi Shaxsiy keksayish 70 -80 yosh. Salomatlik bilan bog`liq muammolar, psixik funksiyalarning susayishi, muloqot doirasining kamayishi Uzoq umr ko`rish 80 yoshdan keyin. Alohida e`tibor talab etiladi
90 dan yuqori Uzoq umr ko`ruvchilar