Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
301 
an’analar ayniqsa muhim sanaladi. Chunki, mehnat an’analari zamirida shaxsning xulqiy 
sifatlari – mehnatsevarlik, yerga va tabiatga muhabbat, har bir narsaning qadriga yetish, 
mehnat baxt manbai ekanligini anglash kabilar yotadi.
Ayniqsa, axloq-odob tarbiyasiga doir fikrlar xalq og’zaki ijodida o’z ifodasini topgan. 
Xalq qo’shiqlari, rivoyatlari, ertaklari va boshqa namunalarida xalqimizning boy tarixiy 
merosini ko‘ramiz.
Doimiy qadrlanib kelayotgan muhim qadriyatlarimizdan biri mehnat tarbiyasiga oid 
namunalardir. Mehnat an’analarining tarbiyaviy ahamiyati benihoya. Chunki, mehnatga 
munosabatni qaror toptirish yosh avlod tarbiyasining asosi hisoblanadi. 
O‘zbek xalqining o‘ziga xos tarbiya usuli uzoq-uzoq davrlarga borib taqaladi. Shunday
ekan, maktabgacha ta’lim tashkilotlarining xodimlari o‘zbek milliy qadriyatlarini, milliy 
an’analar va urf-odatlarni yaxshi bilishlari va unga tarbiya tizimida rioya qilishlari bola 
shaxsining kamoloti va kelajak avlodimizning madaniyatini tarbiyalashda asosiy o‘rin 
egallaydi.
Bundan ko‘rnib turibdiki, o‘zbek xalqi farzandini hayotga va mehnatga tayyorlashda, 
shu bilan birga barcha yaxshi fazilatlarni egallagan inson qilib tarbiyalash asosiy 
vaziflaridandir. 
Shunday qilib, bugungi kunda maktabgacha ta’lim tashkilotlarida barcha manbalarni 
o‘rganish, ulardan foydalanish va ularga amal qilish yosh avlodni o‘z tengdoshlari bilan 
yaxshi munosabatda bo‘lish, xushmuomalada bo‘lish, sabr qanoatli, bag‘rikenglik, 
vatanparvarlik kabi xislatlarini shakllantirish muhim masalalardan biridir. Mutafakkirlar 
odob tushunchasini keng ma’noda tushunishadi: xulqni tarbiyalab olish, o‘zini boshqara 
olish, ayni chog‘da o‘zgalarni hurmat qilishni ham axloqiylik deb hisoblaydilar. Odob esa 
o‘z o‘rnida barcha ijobiy xislatlarni o‘zida mujassam etadi. Shu qatorda, bu yoshdagi 
bolalar, ayniqsa maktabgacha yoshdagi bolalar, deyarli hamma narsani to‘g‘ridan to‘g‘ri 
qabul qiladi va o‘zlashtiradi. Bolalar ma’lum miqdordagi me’yorlar, an’analar va qoidalarni 
o‘zlashtirgach, ularda muayyan dunyoqarash, qadriyatlar shakllanadi va ular endi o‘zlari 
kuzatayotgan voqea-hodisalarga tanlov asosida yondasha boshlaydi. Tanlov baholashni 
taqozo etadi. Baho esa, ijobiy yoki salbiy bo’lishi mumkin. Baholash asosida bola atrofdagi 
voqea-hodisalarga ijobiy yoki salbiy munosabat bildira boshlaydi. 
1
O‘z mustaqilligini mustahkamlash jarayonida O‘zbekiston uchun eng ahamiyatlisi, 
muhimi milliy manfaatdir. Millatlararo munosabatlarda ham millatlarning o‘z manfaatlari 
bor. O‘zbekiston o‘z oldiga zamonamizning rivojlangan davlatlari qatoridan joy olishni 
maqsad qilib qo‘ygan ekan, bu olijanob maqsadga erishishning zaruriy shartlaridan biri, 
davlat, hukumat, xalq va har bir fuqaro, millat va elat o‘zlarining faoliyatini milliy 
manfaatlarini himoya qilishni ko‘zlagan holda olib borishga harakat qiladi. Turli 
millatlarning milliy madaniyati, tili, urf-odat va an’analarni yanada rivojlantirish, 
millatlarning milliy manfaatlariga e’tiborni qaratish O‘zbekistonda olib borilayotgan 
siyosatdagi muhim masalalardan biridir. Milliy g‘oya milliy manfaatlar bilan bir vaqtda 
shakllanib, unda millatning ma’naviy qadriyatlari, an’analari, orzu-umidlari o‘z ifodasini 
topadi. 
O‘zbekistonda millatlararo totuvlik g‘oyasini hayotga joriy qilish yangidan-yangi 
shakllarda, turlarda, yo‘nalishlarda amalga oshirilmoqda. O‘zbekistonda turli millat 
vakillarining milliy tarixi, madaniyati, tilini, urf-odatlarini o‘rganish bo‘yicha turli tadbirlar 
1
Бағрикенглик ва унинг муқобиллари. А. Бегматов, ЎзР Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви 
академияси проф.Конференц.материл. 

---