Узбекскому в классах общеобразовательных школ 2021-2022 учебный год класс 2022 Год Узбекский O‘zbek tili 9-sinf

Matn yuzasidan topshiriqlar
1. Odob, kamtarlik so‘zlarini qanday tushunasiz.
2. Kaykovusning „Qobusnoma“ asarida aytilgan pand-nasihatlarni izohlang.
3. Matndan kamtarlik so‘zining qarama-qarshi ma’nosini bildiruvchi so‘zni topib izohlang.

2. 
   Aniqlovchi qaysi so‘z turkumlari bilan ifodalanadi? Misollar bilan tushuntirib bering.
   

Aniqlovchilar quyidagi so‘z turkumlari bilan ifodalanadi:
1. Sifat bilan: Ariqlarda billurday suv oqadi.
2. Son bilan: Besh-olti xil meva olib kelishdi.
3. Ravish bilan: Bobom kechagi voqeani gapirib berdilar.
4. Olmosh bilan: Unga ana shu me’moriy obidalar yoqdi.
5. Ot bilan: Tillakori madrasasidagi naqshlarga oltin suvi yurgizilgan.
6. Sifatdosh bilan: Kecha kelgan ustalar maqbarani ta’mirladilar.


3. Maqol va hikmatlarni o‘qing va mazmunini so‘zlab bering.
Yaxshilik qilsang, yashir,
Yaxshilik ko‘rsang, oshir.
Yaxshilik bu jamiyat uchun tinmay mehnat qilish, xalq sha’niga dog‘ tushirmaslik, ko‘pchilik manfaatiga qarshi ish tutmaslik, o‘z xalqiga xiyonat qilmaslik, ziyon yetkazmaslikdir. Yaxshilik vijdonli, muomalali, madaniyatli, kamtar, oliyjanob, haqgo‘y bo‘lish, inson taqdiri haqida chinakam g‘amxo‘rlik qilish, bir-biri bilan hamkor bo‘lish demakdir.
Halol mehnat qilish yaxshilikdir. Yaxshilik qonuni asosida yashamoq barhayotlikdir. Donolar deydiki: „Birovga yaxshilik qilsang, o‘ziga bildirmay qil, chunki yaxshilik bu savob, savobni esa har kim o‘zi uchun qiladi agar men yaxshilik qildim deb minnat qiladigan bo‘lsak, undan ko‘ra minnatli va o‘zini ko‘z-ko‘z uchun yaxshilik qilmagan ma’qul. Lekin kimnidir qilgan yaxshi ishini maqtab boshqalarga o‘rnak sifatida ham maqtab aytish yaxshi.
12- BILET

1. 
   “Me‘moriy obidalar” matnini oʻqing, matn yuzasidan savollar tuzing.
   

Me’moriy obidalar
Biz yashayotgan ikki daryo oralig‘ida joylashgan zamin O‘zbekistondir. Yurtimizda qadimiy va navqiron shaharlar ko‘p. Ulardan Samarqand, Buxoro, Xiva kabilar dunyoga o‘zining me’moriy obidalari bilan mashhurdir. Samarqanddagi Registon maydoni, Shohi Zinda ansambli, Go‘ri Amir maqbarasi, Bibixonim madrasasi, afsonaviy Buxorodagi Ark qal’asi, Ismoil Somoniy maqbarasi, Chor minor majmualari, Labi hovuz ansambllari, Ko‘hna Xivaning Ichan qal’asi, Juma masjidi, Kaltaminor, Pahlavon Mahmud maqbarasi, Dishan qal’a, Toshhovli va boshqalar bunga misoldir.
Bu muzey-shaharlarga dunyoning barcha burchaklaridan har yili minglab sayyohlar kelib,tarixiy yodgorliklarimizni zavq bilan tomosha qiladilar. Ular aynan mana shu obidalarimizni ko‘rib hayratga tushadilar.
ko‘hna – старинный sayyoh – турист
afsonaviy – легендарный obida – памятник
muzey-shahar – город-музей qal’a – крепость
ikki daryo oralig‘i – междуречье maqbara – мавзолей
zavq bilan – с удовольствием hayrat – удивление