Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Васиятноманинг мазмуни, ҳуқуқийлиги ва очилиши.
Ҳар қандай 
васият ворислар тайинланиши билан характерланади. Бу хусусият ҳар 
қандай васиятнинг асоси ҳисобланган. Ворисларнинг тайинланиши бевосита 
ва дастлаб албатта лотин тилида қайд қилиниши шарт бўлган, кейинчалик 
эса юнон тилида васият расмийлаштирилиши мумкин бўлган. Вориснинг 
исми-шарифи, васият қилувчининг талаффузи қандай бўлишидан қатъий 
назар, аниқ айтилиши шарт бўлган. 
Васиятномада бир ворис (
heres ex asse
) ёки бир неча (
heres ex partibus
) 
меросхўр кўрсатилиши мумкин бўлган. Васиятномада мерос 
қолдирувчининг барча мулки кўрсатилиши шарт бўлмаган. Натижада, 
бундай ҳолат «nemo partim testatus, partum intestatus desedere potest»
қоидасига мувофиқ мерос ҳиссалари кўпайтирилишига олиб келган (jus 
accrescendi), бунда heres ex asse барча мулкни олган, heres ex partibusларга
эса мерос мулки ҳиссалари пропорционал тақсимланган. Jus accrescendi 
васиятда кўрсатилган ворислардан биронтаси ўз улушидан воз кечган пайтда 
ҳам қўлланилган. Васият мазмунига меросхўрларни тайинлашдан ташқари 
шартлар ва кўрсатмалар акс эттирилган махсус фармойишлар ҳам кирган. 
Мабодо васиятда ҳуқуққа зид ва ахлоққа тўғри келмайдиган ёки мумкин 
бўлмаган шартлар кўрсатилган бўлса, уларни йўқ деб ҳисобланган. 
Резолютив кўрсатмалар ва шартлар 
semel heres, simper heres
тамойилига зид 
ҳисобланган. Қайд этилганлардан ташқари, васиятда васиятни бажарувчи 
шахс, ҳомий ва васийларнинг тайинланиши, қулларнинг озодликка 
чиқарилиши ҳам кўрсатилган. 
Васият субституциялари. 
Васиятда кўрсатилган ворис бирон-бир 
сабабга кўра меросни қабул қила олмаса ёки қабул қилишни истамаса,
мерос қолдирувчи – тестатор кўп маротаба ворис тайинлаган. Биринчи 

---

249 
тайинланган меросхўр