Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

testamentum
nuncupativum 
бўлиб, 7 вояга етган Рим фуқаролари иштирокида эълон 
қилинган ва мерос қолдирувчининг ўзи ёки унинг буйруғига биноан бошқа 
шахс томонидан ёзилган ёзма васиятнома. Ёзма васиятнома 7 гувоҳ имзоси 
ва муҳри билан тасдиқланиши лозим бўлган. Ёзма васиятнома 
меросхўрларнинг исми-шарифини қайд қилиши шарт бўлмаган, бунинг учун 
бошқа махсус махфий фармойиш берилиши кўзда тутилган бўлиб, унда 

---

248 
фақат васиятни бажариш бўйича кўрсатмалар берилиши мумкин бўлган 
(testamentum mysticum).
б) Оддий оммавий васиятномалар орасида бир қатор қоидаларга риоя 
қилинган ва давлат органларининг иштирокида тузиладиган васиятлар ҳам 
бўлган. Бунга
testamentum apud acta conditium
– тегишли орган (суд ёки 
давлат органи) олдида ёзма равишда қилинадиган васият ва
testamentum 
principi oblatum
– император томонидан сақланадиган васият кирган.
в) Махсус васиятлар фавқулодда шароитда тузилган ва улар учун 
алоҳида қоидалар мавжуд бўлмаган. Бунга
testamentum pestis tempore
conditium 
– вабо тарқалган пайтда қилинадиган васият,
testamentum ruri 
conditium
– қишлоқ жойда қилинадиган васият ва 
testamentum parantis
iinter liberos 
– мерос қолдирувчининг фарзандлари меросхўр қилиб 
тайинланган васият кирган. Васиятнинг бундай турлари учун гувоҳлар 
иштироки шарт бўлмаган. Ҳарбийларнинг махсус васияти учун ҳеч қандай
формалликлар бўлмаган. 
Кўзи ожиз ва гунг шахсларнинг махсус васиятлари бир қатор 
формалликлар билан расмийлаштирилган. Кўрларнинг васияти тегишли 
шахс – 
tabularius
томонидан, гунгларнинг васияти эса мерос 
қолдирувчининг ўзи имзо чекиши шарти билан қонуний кучга эга бўлган.