Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

actiones 
honorariae
га бўлинган. Actiones honorariae ўз навбатида претор (actiones
praetotiiae) ва эдил (actiones ediliciae)га бўлинган.
Actiones civilesни қўллаш доирасини кенгайтириш мақсадида
aequitas тамойилига асосан actiones utiles ҳам actiones honorariaeга
киритилган. Шу тариқа, қадимги ҳуқуқ замон талабига мослаштирилган.
Худди шундай тарзда actiones ficticiae пайдо бўлди, бунда магистратлар 
онгли равишда, бирон-бир шарт мавжуд бўлмаган бўлса ҳам, бажарилган 
деган фикциядан келиб чиқишган. Шу билан бир қаторда, субъектларни 
алмаштиришни кўзлаган actiones transpositionem даъвоси ҳам келиб 
чиқди. 
Actiones honorariaeнинг муҳим турига actiones in factum тури ҳам 
кирган. Магистрат томонлар ўртасида ҳуқуқий тартиботга муҳтож 

---

38 
муносабатлар келиб чиққанлигига ишонч ҳосил қилганда чиқарган даъволар
шундай даъволарга кирган. Шундай қилиб, Рим ҳуқуқи ҳамма 
муносабатларни қамраб оладиган ҳуқуққа айланди. 
Actiones stricti jures ва actiones bonae fidei
Actiones stricti jures
бўйича судья jus civile нормаларига қатъий амал қилишга мажбур бўлади. 
Бундай даъволар
condictiones 
деб ҳам аталган. 
Actiones bonae fidei
даъволари бўйича судья одиллик ва тўғрилик
(“bona fides” ва “aequitas”)ка асосланган қарорларни қабул қилишда
чекланмаган имкониятларга эга бўлади.
Actiones in rem ва actiones in personam.
Actiones in rem
реал, 
яъни мулк билан боғлиқ бўлган даъволар бўлиб, асосан мулкий 
ҳуқуқларни ҳимоя қилишга қаратилади. 
Actiones in personam
даъволари эса, шахснинг ўз вақтида бажарилмаган 
мажбуриятлари юзасидан келиб чиқади. 
Actiones rei persecutoriae, actiones poenales ва actiones mixtae.
Actiones rei persecutoriae
даъвоси бўйича даъвогар суддан жавобгар ўз 
зиммасига олган мажбуриятини бажаришни буюришни сўрайди.