Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Муддатлар.
Муддат 
ёки
dies (terminus
) бирон-бир ҳуқуқий акт 
ҳаракатининг келиб чиқиши ёки бекор бўлиши бўлажак ва муқаррар
ҳодисанинг бўлишига боғлиқлигидир. Аниқроғи, муддат шартнома 
тузилиш пайтини унинг ҳаракати бошланиши ёки тўхтатилишидан
ажратиб турадиган вақтли даврни англатган. Айнан муддат олинган 
мажбуриятлар ҳаракатининг бошланиши ёки тўхтатилишини аниқлаш учун
шартномага киритилган. 
Олинган мажбуриятлар ҳаракатининг бошланишини белгилаб 
берадиган муддатлар кечиктириладиган ёки суспензив (
ex die
) деб аталган,
тўхтатилишини белгилайдиган муддатлар эса бекор қиладиган ёки
резолютив (
ad diem
) деб аталган.
Бўлажак муқаррар ҳодисалар сифатида муддатлар календарь (тақвим)
бўйича белгиланадиган муддатларга, муқаррар ва бўлажак даврий 
ҳодисаларнинг вужудга келиши билан белгиланадиган, шунингдек,
муқаррар ва бўлажак даврий бўлмаган муддатларга бўлинган. Календарь 
(тақвим) бўйича белгиланадиган муддатларга муқаррар ва бўлажак даврий 
ҳодисаларнинг содир бўлиши билан белгиланадиган муддатларга қайси 
кунгача мажбурият давом этиши олдиндан аниқ бўлган муддат кирган. Шу 

---

188 
тариқа, муддатлар календарь муддатлар ва муқаррар даврий ҳодисалар 
билан боғлиқ бўлган муддатларда бўлажак ҳодиса бўлиши ва қачон 
бўлиши олдиндан маълум бўлган 
–
dies certus an et certus quando. Бошқа 
томондан, муқаррар ва бўлажак даврий бўлмаган муддатларга ҳодиса
содир бўлиши маълум, лекин қачон содир бўлиши номаълум бўлган 
муддатлар кирган. Бундай муддатлар dies certus an et incertus quando деб 
аталган. 
Биргаликдаги актларнинг бошланиш ёки тугатилиш кунини аниқлаш 
учун кўрсатилган муддатни ҳисоблаш усули аниқланиши лозим бўлган.
Бунинг учун 2 тизим қўлланилган: