Узбекистон республикаси олий ва урта

4.8. Saqlashda don va urug`larning kukarishi. 

Amalda  saqlash  davrida  don  massasining  u  yoki  bu  qismida  anchagina 

miqdorda  yoki  ayrim  donlarning  kukarish  holati  ruy  beradi.  Saqlash  paytida  bu 

holatning  yuzaga  kelishiga  aslo  yul  kuyib  bulmaydi.  Ma`lumki,  kukarish  jarayonini 

belgilaydigan asosiy omillar namlik, xavo va issiklikdir. 

Urug`ning  rivojlanishi  uning  bukishidan  boshlanadi.  Bunda  namlik  gidrofil 

kolloidlar, asosan oqsil va kraxmal bilan suriladi; donning xajmi kattalashadi. Bukish 

darajasi va jadalligi donning kimyoviy tarkibi, kobigining utkazuvchanligi va boshqa 

sharoitlardan boglik. 

Bugdoy, javdar, arpa, suli, kanop va grechixa donining kukarishi uchun 2...5oS 

kifoya.  Kungabokar  va  makkajuxori  donlari  uchun  esa  kukarish  holati  8...10oS  dan 

boshlanadi. 

Saqlashda donning kukarishi kuyidagi asoratlarga olib keladi: kuruk moddalar 

yukoladi; don massasining temperaturasi oshib, oqibatda hayot faoliyati jadallashadi; 

donning sifati yomonlashadi.