Узбекистон Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги. Тошкент Архитектура-курилиш институти Курулишни бошкариш факультети

Воқеалар жараёнлари занжири (ЭПC-диаграммаси): мавжудлик ва ресурслардан фойдаланиш асосида лойиҳа фаолиятини амалга ошириш кетма-кетлигини кўрсатадиган диаграмма.
Вақт заҳираси: Ишнинг бошланиши лойиҳанинг умумий давомийлигига таъсир қилмасдан кечиктирилиши мумкин бўлган вақт. Шундай қилиб, танқидий йўл захирасида ишлаш нолга тенг бўлади.
Муҳим босқич (назорат нуқтаси,милестоне): Мисол учун, босқич охирини кўрсатадиган муҳим воқеа. Гантт графигида нол муддатли вазифа сифатида кўрсатилади.
Лойиҳа менежери (лойиҳа раҳбари, прожеcт манагер, ПМ):
Лойиҳани бошқариш учун масъул лойиҳа гуруҳи раҳбари (лойиҳани режалаштириш, амалга ошириш ва ёпиш).
Манбалар: Лойиҳани амалга ошириш учун зарур бўлган элементлар. Ресурслар - бу вақт, ускуналар, материаллар, ходимлар ва бошқалар.
Лойиҳа таркиби (Сcопе): маҳсулотни олиш учун бажарилиши керак бўлган ишнинг тавсифи.
Спринт(Спринт):Сcрум-да итератсия (ишлайдиган тцикл) - бу бир ҳафтадан бир ойгача давом этадиган, мижоз учун қимматли бўлган маҳсулотнинг ёки унинг элементининг ишчи версиясини яратиш жараёнидир.
"Классик" ёки "анъанавий" лойиҳа бошқаруви: вазифани кетма-кетликда босқичма-босқич, оқимга ўхшаш тарзда ўтказиладиган "шаршара" (Wатерфалл) ёки каскадли тцикл деб аталадиган лойиҳа бошқарувининг энг кенг тарқалган усули.
Лойиҳанинг пайдо бўлиши ва уни тугатиш пайтидаги вақт оралиғи лойиҳа айланиши деб аталади (улар "лойиҳанинг ҳаёт айланиш жараёни" деб ҳам номланади).
Лойиҳанинг ҳаёт айланиши - бу лойиҳа ишларини молиялаштириш ва тегишли қарорлар қабул қилиш муаммоларини ўрганиш учун дастлабки тушунчаси.
Ҳар бир лойиҳа, уни амалга ошириш учун зарур бўлган мураккаблик ва иш ҳажмидан қатъи назар, узининг ривожланишида муаян ҳолатларни ўтади. (бошидан кечиради): "лойиҳа энди ёъқ" бўлган пайтдаги ҳолатдан "лойиҳа ҳали тайёр эмас" бўлган ҳолатгача.
Ишбилармонлар учун, лойиҳанинг бошланиши, уни амалга ошириш бошланиши ва уни амалга оширишга маблағ сарфлаш билан боғлиқ.
Лойиҳанинг охири уълароқ қуйидагилар бўлиши мумкин:
- объектларни ишга тушириш, уларнинг ишга туширилиши ва лойиҳанинг натижаларидан фойдаланиш;
- лойиҳа ходимларини бошқа ишга жойлаштириш;
- кўрсатилган натижалар билан эришилган натижалар;
- лойиҳани молиялаштиришни тугатиш;
- оригинал режа (модернизатсия) билан кўзда тутилмаган лойиҳага катта ўзгаришлар киритиш бўйича ишларнинг бошланиши;
- лойиҳа объектларидан фойдаланишни тугатиш.
Одатда, лойиҳа устида ишлашни бошлаш ҳақиқати ва уни тугатиш ҳақиқати расмий ҳужжатлар билан расмийлаштирилади. Лойиҳани амалга оширадиган ҳолатлар фазалар (босқичлар) деб номланади.
Лойиҳани амалга ошириш жараёнини тақсимлашда универсал ёндашув ёъқ. Шунинг учун, амалда, лойиҳани босқичларга бўлиниш жуда хилма-хил бўлиши мумкин - агар бундай бўлиниш фақатгина баъзи муҳим назорат нуқталарини ("муҳим босқичлар") намоён этса, ўтиши давомида қўшимча маълумотларнинг кўриб чиқилиши ва лойиҳани ишлаб чиқишнинг мумкин йўналишлари баҳоланади.
Ўз навбатида, ҳар бир танланган фаза (босқич) кейинги босқичнинг (босқичлар, пастки босқичлар) ва бошқаларнинг фазаларига (босқичларига) бўлиниши мумкин.
Масалан, метрополитеннинг қурилиши, нефт ва газ конларини ишлаб чиқиш ва бошқалар каби жуда катта лойиҳаларга нисбатан қўлланиладиган босқичларнинг сони ва уларни амалга ошириш босқичлари кўпайтирилиши мумкин.
Катта лойиҳаларда қўшимча босқичларни қазиб олиш ушбу объектларнинг (10-15 йиллар) қурилишининг узоқ давом этиши билан эмас, балки лойиҳада иштирок этаётган ташкилотларнинг ҳаракатларини янада яхшироқ мувофиқлаштиришга ҳам боғлиқдир.