Узбекистон Республикаси Олий ва Урта Махсус Таълим Вазирлиги Фаргона Давлат Университети

Дастлабки босқич мактабда ўқишни, ўрта ва олий маълумот олишни ўз
ичига олади ҳамда 25 ёшгача давом этади. Ана шу давр мобайнида инсон
фаолият турларини излаш мақсадида бир нечта ишларни алмаштириши
мумкин. Бу ишлар унинг эҳтиёжини қондириш ва имкониятларига жавоб
бериши учун қилинади. Агар у дарҳол ана шундай фаолият турини топса
унинг шахс сифатида ўз-ўзини намоён қилиш жараёни бошланади, ўзининг
яшаш хавфсизлиги тўғрисида қайғуради.
Шундан кейин ривожланиш босқичи бошланади, у таҳминан беш йил -
25 ёшдан 30 ёшгача давом этади. Бу даврда ходим танланган касбини
ўзлаштириб олади, зарур кўникмалар хосил қилади, унинг малакаси
шаклланади, ўз-ўзини намоён қилиши содир бўлади ва мустақиллик
ўрнатишга эҳтиёж пайдо бўлади. Ходимни яшаш хавфсизлиги, соғлиғи ҳақида
ғамҳурлик қилиш қизиқтира бошлайди. Одатда бу ёшда оилалар вужудга
келади ва шаклланади, шунинг учун ҳам тирикчилик ўтказиш учун энг кам иш
ҳақидан юқори иш ҳақи олиш истаги пайдо бўлади.

---

Кўтарилиб бориш босқичи одатда 30 ёшдан 45 ёшгача давом этади.
Ана шу даврда малаканинг ортиши, хизматда кўтарилиш жараёни юз беради.
Амалий тажриба, малака хосил бўлади, ўз-ўзини намоён қилишга тағин ҳам
юқорироқ мавқега мустақилликка эга бўлишга эҳтиёж ортади, шахс сифатида
ўз фикрларини билдириши кучаяди. Бу даврда хавфсизликка бўлган
эҳтиёжни қондиришга камроқ эътибор берилади, ходимнинг диққат-эътибори
меҳнат ҳақининг кўпайишига ва соғлиғи ҳақида бош қотиришга қаратилади.
Сақланиб қолиш босқичи  эришилган натижаларни мустаҳкамлаш
харакатлари билан ажралиб туради ва 45 ёшдан 60 ёшгача давом этади.
Малаканинг юқори чўққисига эришилади, фаол ғайрат ва махсус таълим олиш
туфайли малака янада такомиллашади, ходим ўз билимларини ёшларга
беришга қизиқиб қолади. Бу давр ижодкорлик билан ажралиб туради, бу
соҳада янги хизмат поғоналарига кўтарилиш юз бериши мумкин. Одам
мустақиллик ва ўзини намоён қилиш чўққисига эришади. Ҳақли равишда
ўзига ва бошқа кишиларга нисбатан ҳурмат - эътибор берилишини
ҳоҳлайдиган бўлиб қолади. Гарчи бу даврда ходимнинг кўпгина эҳтиёжлари
қондирилган бўлса ҳам, уни ўзига тўланадиган меҳнат ҳақининг даражаси
қизиқтиради, лекин бошқа даромад манбаларига катта қизиқиш (масалан,
бошқа ташкилотларнинг фойдасида, акциялари, облигацияларида иштирок
этиш) пайдо бўлади.