Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги мукимий номидаги кукон давлат педагогика институти

H
52 a- rasm
avo ponadagi interferensiya. Yupqa pardalar sirtida interferension manzaralarning joylashishini aniqlash uchun yon qirralari orasidagi kichik burchak hosil qilingan pona sirtiga yo`nalishi 1,2 nurlarga parallel bo`lgan yassi to`lqin tushayotgan bo`lsin. Oldin aniqlaganimizdek, yorug`lik bitta manbaining chiqarayotgan yorug`lik to`lqinlari kogorent bo`ladi. Shuning uchun mazkur manbadan chiqaradigan yorug`lik dastalarining interferensiyasini hisoblaylik. Tajribada aniqlangan interferension manzara joylashishiga muvofiq pona sirtidagi nuqtada uchrashuvchi 1' va 2' kogorent yorug`lik dastalarining yo`l farqiini hisoblab chiqamiz (52-a rasm). Interferension manzarani ekranga proyeksiyalovchi linza ekranning A' nuqtasida bitta qilib yig`gan yorug`lik dastalari uchun yo`l farqi xuddi nuqtadagidek bo`ladi. Hisoblash davomida interferensiyalanuvchi to`lqinlarning bevosita geometrik yo`l farqida tashqari, 2' nur bilan xarakterlanadigan to`lqinning pona sirtidan qaytishida fazasining sakrab qadar o`zgarishini va tolqin yo’qotishini hisobga olish kerak (ponaning sindirish ko`rsatkichi uning atrofidagi havonikidan katta). Hisoblashlar (7) va (8) shartlarni hisoblash kabi bo’ladi. By erda ponaning va nuqtalaridagi qalinligi bo’lib,o’zgaruvchan bo’ladi.O’zgaruvchan qalinlikdagi ya’ni, pohadagiinterferension va lar ham(7) va (8) dagitengliklar bilan hisoblanadi ( ). yo`l farqining topilgan bu qiymati va larning funksiyasi bo`ldai. Tajribani tashkil qilish tavsifida burchajning, binobarin burchakning ham kichik ekanligi va kichik intervalda o`zgarishi lozim. Shu boisdan qaytgan nurlarda teng qalinlikdagi interferension polosalar kuzatiladi. Ponaning yuqorigi va pastki qirralari o’zaro parallel emas. Shuning uchuh 1' va 2' qaytgan nurlar harhil yo’nalishda bo’lib, faqat ponaning yqorgi sirtida kesishadi.Shunday qilib, ekranda interferension polosalar sistemasi hosil bo’ladi. Ko’z bilan qaralganda yorug’lik qaytishidagi interferension polosalar pona sirtida joylashgan bo’ladi. Bu interferension manzara teng qalinlikdagi polosalar deb ataladi.