3-6 belgiga modulyatsiya

34-VARIANT
1-TOPSHIRIQ

1. 
   “3-6 belgiga modulyatsiya” mavzusini word variantida taqdim eting.
   
2. 
   Yuqoridagi mavzuni so`zlab bering va video yozuv orqali jo`nating
   

Bir belgiga qayta – qayta modulatsiya
Tonliklarning bir – biriga yaqinlik yoki uzoqlik nishonasini kalit belgilari miqdorining farqiga qar bilib olish mumkin. Belgilarning shunday farqida ifodalangan masofani lozim bo`lgan tomonga har gal bitta kalit belgisiga qarab qayta qayta o`tkaziladigan modulatsiya vositasi bilan bartaraf etish mumkin: masalan, 5 kalit belgisi bilan farq qiladigan Do majordan Si majorga o`tish uchun besh qadam qo`yish kerak.
Do – Sol – Re – Lya – Mi – Si Yoki Do – sol – si – fa diyez – Mi – Si yoki Do – mi – Re - Lya – do diyez - Si
Musiqa adabiyotida shu xildagi modulatsiyalar (masalan, oraliq tonliklar u qadar mustahkamlanmagan razrabotkalarda) uchraydi.

Tonliklarda faraz qilingan murakkab munosabatlarni oddiylashtirish.

Oltita kalit belgisi bilan farq qilish tonliklar uzoqligining oxirgi chegarasidir. Tonliklar bir – biridan katta farq qilishida qo`shiladigan birorta tonlikni o`ziga engarmonik teng bo`lgan boshqa bir tonlik bilan har doim almashtirish mumkin.
Engarmonik mos keladigan tonlik belgilari yig`indisining go`yoki teng ekanligini hammaga ma`lum. Bundan quyidagi xulosa chiqadi:
A) yettita belgi bilan farq qiladigan tonlikni beshta belgili tonlik bilan almashtirish mumkin. (12 – 7 =5)
B) Sakkizta belgi bilan farq qiladigan tonlikni tort belgili tonlik bnilan almashtirish mumkin. (12 – 8 = 4) va hokazo.
Shu bilan birga, qo`shiladigan tonliklarni boshlang`ich tonlikmi yoki xotima tonlikni engarmonik almashtirish foydaliroq ekanligini aniqlash zarur, chunki, aslmashtirishda kalit belgilarining haddan tashqari ko`payib ketmasligi kerak. Masalan: Mi bemol – Mi nisbati, Mi bemol – Fa bemol nisbati bilan almashtiriladi. Lya bemol – do diyez nisbati, Sol diyez – Do diyez nisbati bilan almashtiriladi va hokazo.
Shunday qilib birlashtiriladigan tonliklar o`rtasidagi farq olti belgiga nisbatan kattadir, bunday tonliklar orasidagi masofa shuncha uzoqlashadi degan xulosa chiqmaydi albatta.
Aksincha kalit belgilari oltitadan oshgan sayin, dastlabki tonlikka ko`proq yaqinlashaveramiz, o`n ikki belgili farqqa yetgach, engarmonik tenglikka erishamiz. (Masalan, Sol – bemol – Fa diyez )yoki parallel nisbatiga ega bo`lamiz (masalan, mi bemol – Fa diyez, Sol – bemol – re diyez) bu hol tekislangan sozning xususiyatidan kelib chiqadi.
Notalarning o`qilishini yengillashtiradigan engarmonik o`zgarma
Ba`zan xatto berilgan tonlikka ko`proq yoki kamroq yaqin bo`lgan tonliklar ham (yeti va undan ortiq belgiga) birmuncha kalit belgilariga ega bo`ladi. Agar bu tonliklardan biriga o`g`ishma yoki modulyatsiya kam cho`zilgan bo`lsa, uning uchun zarur bo`lgan tasodifiy belgilar nota tekstiga engarmonik almashuvsiz, yo`l yo`lakay umuman kiritilishi mumkin.
Biroq ko`pincha va yuqoridagidek hollarda, ayniqsa uzoqqa cho`ziladigan og`ishmalar va modulyatsiyalar vaqtida kam qo`llaniladigan yoki mutlaqo qo`llanilmaydigan tonliklar, nota tekstini tushunish va o`qishni yengillashtirish maqsadida, odatlanib qolingan tonliklar bilan engarmonik o`zgartiriladi. Bu o`zgartma mos keladigan tasodifiy belgilar yoki hatto kalit belgilarini kiritish bilan olib boriladi:

Бундай энгармоник узгартмалар ноталарнинг укилишини

енгиллаштиради, шу билан бирга (эшитилишга хеч цандай
таъсир килмагани холда) тонликлар нисбатини огирлаштиради.
Бу нарсани сохта мураккаб тонликларпи расшифровка килиш-
да айникса олти ва ундан хам ортик калит белгилари билан
фарк килгандагина назарда тутиш лозимдир.
4. Тадрижий модуляциядаги тезланиш
Икки калит белгисидан ортик булган модуляция учун купинча
соф кварта юкорида жойлашган мажор билан минорнинг
нисбатидан фойдаланилади:
Бу хилдаги нисбат турт калит белгиси билан фарк кили-
шини курсатадй. Бундай холларда мазкур тоникалар биринчи
даража ухшашлик тонлигида булади ва'бир-бири билан икки
томонлама богланади.

Тугри йуналиш (чапдан унгга) бемоллар сари (s ) турт белгига

Караб хатлаш; тескари йуналиш эса — диезлар сари (D) яна
шундай юриш кераклигини билдиради.
5. 3—5 бемоль белгилари сари модуляция
Бемоллар сари модуляция учун бу нисбатдан тугри йуна-
лишда фойдаланилади: мажордан кварта юкорида жойлашган
м и н о р г а (яъни м и н о р с у б д о м и н а н т а с и До — фа га)
у т а д и.
Шунинг учун агар дастлабки тонлик мажор тонлиги булса,
1 I
турт белгига томон бевосита хатлаш мумкин,масалан: Д о—фа —
I--------1