Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги мукимий номидаги кукон давлат педагогика институти

O’ZBEKISTОN RESPUBLIKАSI OLIY VA O’RTA TА’LIM VАZIRLIGI
MUQIMIY NОMIDАGI QO’QОN DАVLАT PEDАGОGIKА
INSTITUTI

5110200- “fizikа vа аstrоnоmiya” yo’nаlishi tаlаbаlаri uchun umumiy fizikаning

О P T I K А


bo’limi bo’yichа mа’ruzа mаtnlаri to’plаmi


Fizika – matematika fаkul’teti
Fizikа va astronomiya kаfedrаsi
Qo’qоn –2021 yil.
Kаfеdrа nоmi: Fizika va astronomiya

Ushbu ma’ruza matni O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus, kasb – hunar ta’limi yo’nalishlari bo’yicha O’quv Kengashning 2020 – yil “14” 08 dagi 4 – sonli bayonnomasi bilan tasdiqlangan «Umumiy fizika» fan dasturi asosida ishlab chiqildi.

Ushbu ma’ruza matni “Fizika va astronomiya ” kafedrasining 2021 yil “ 26 ” avgustdagi “ 1 ” – son yig’ilishida muhokamadan o’tgan va chop etish uchun tavsiya etilgan.

Tuzuvchi: Kоkаnbаev I.M. fizika -mаtemаtikа fаnlаri nоmzоdi, dоsent.

Tаqrizchi: Eshboltayev I.- falsafa doktori (PhD), dotsent.

Ushbu ma’ruza matni Qo‘qon Davlat pedagogika instituti o‘quv-uslubiy kengashida ko’rib chiqilgan va tasdiqlangan. (2021-yil “28” - avgustdagi 1-sonli majlis bayonomasi)

Kаfedrа mudiri: N.S.Bozorov.

MUNDARIJA
Chiziqli optika


1- mavzu. Kirish. Optika fanining rivojlanish tarixi.Yorug’lik to’qinining ko’rish sohasi.Yorug’lik to’lqinlarini qayd qiluvchi asboblar.Chiziqlili va nochiziqlili optika.. Yorug’likning tabiati.. Yorug’likning tezligi va uni o’lchash.Maykelson tajribasi………………………………………………………………………………..5
2- mavzu. Yorug’liknining’ qaytish qonuni.Turli sirtlarda yorug’liknining’ qaytishi. To’la ichki qaytish. Tolali optika. Tolali optikaning’ qo’llanilishi. Refraktometr…10 3-mavzu .To’lqin optikasidan geometrik optikaga o’tish. To’lqin optikasidan geometrik optikaga o’tishning chegaraviy shartlari. Yorug’lik energiyasining to’g’ri chiziqli bo’ylab tarhalishi. Ko’zgularning turlari, ular yordamida tasvirar hosil va qo’llanilisi.Ko’zgu formulasi……………………………………………………….14
4- mavzu.. Yorug’likning sinish qonuni.Yassi parallel plastika, prizmada yorug’likning sinib o’tishi. Ferma,Frinel va Gyugens tamoyillari………………………………………………………………………….19
5- mavzu. Linzaning turlari.. Linzaning parametrlari.Yupqa linza formulasi.( Linzaning fokus masofasi, fokal tekisligi, bosh optik o’q). Linzaning qo’llanilishi………………………………………………………………………..25
6 - mavzu. Optik sistemalar abberatsiyaisi.Bosh optik o’qda va undan tashqarida kuzatiladigan abberatsiyalar. Sferik va xromatik abberasiyalar.Koma distorsiya va astigmatism…………………………………………………………………………..34
7- mavzu.. Optik asboblar. Optik asboblar sinfi. Proeksoin apparatlar. Prizma. Fotoapparat.Ko’z..Ko’z optik asbob sifatida. Ko’rish burchagi.. Lupa. Mmikroskop.Teleskop.Durbin.Zamonaviy optik asboblar kvalifikastiyasi…………35